Την 18-5-15 αντιπροσωπεία της Επιτροπής Συλλόγων και Φορέων για τη βόσκηση μετέβη στις Αρχάνες προκειμένου να συναντήσει τον Αν. Υπουργό Παραγωγικής Ανασυγκρότησης κ. Β. Αποστόλου στην περιοδεία του στον νομό Ηρακλείου.
Στην δημόσια παρέμβαση μας κατά την διάρκεια της συγκέντρωσης και σε συνεργασία με κατοίκους από τον Δήμο Μαλεβιζίου και άλλες περιοχές της Κρήτης τονίστηκε ότι το ακολουθούμενο μοντέλο κτηνοτροφίας είναι βασικός αντιαναπτυξιακός παράγοντας -είναι θυσία της παραγωγικότητας προς όφελος των επιδοτήσεων- με τεράστιες επιπτώσεις στην πρωτογενή παραγωγή, στην ήπια τουριστική ανάπτυξη και στο μοναδικό φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον της Κρήτης. Επιπλέον η εγκληματική αδιαφορία για τις επιπτώσεις αυτές, έχει συντελέσει ώστε να έχουν επικρατήσει συνθήκες άκρατης ανομίας, με βίαιο εκτοπισμό αγροτών από τις περιουσίες τους, με τη μετατροπή πηγών, δημόσιων χώρων, αρχαιοτήτων, νεκροταφείων, ακόμα και αυλές σπιτιών σε κοπρότοπους, που δεν τιμούν τον τόπο μας και απαιτούμε το αυτονόητο, δηλαδή την άμεση εφαρμογή της έννομης τάξης , πριν από οποιοδήποτε διάλογο και σχεδιασμό .
Σε κατ ιδίαν συνάντηση με τον κ υπουργό παρουσιάσαμε υπόμνημα με τις προτάσεις μας για ένα βιώσιμο μοντέλο κτηνοτροφίας στον Δήμο Ιεράπετρας και τονίσαμε ότι μας βρίσκει αντίθετους η προχειρότητα με την οποία αντιμετωπίζεται διαχρονικά το σοβαρότατο αυτό ζήτημα.
Η προβολή των θέσεων και προτάσεων μας – που έχουν διαμορφωθεί μέσα από πορεία συζητήσεων, διαβουλεύσεων και την συμβολή ειδικών επιστημόνων- στοχεύει στην πρόκληση ανοικτού και ουσιαστικού δημοσίου διαλόγου. Με σύνθεση απόψεων και χωρίς αποκλεισμούς. Οι δράσεις της Επιτροπής Συλλόγων και Φορέων για την βόσκηση αναδεικνύουν την μοναδική ευκαιρία να αναζητήσουμε ένα πρωτοποριακό μοντέλο κτηνοτροφίας (αλλά και γενικότερα ανάπτυξης) για τον τόπο μας και να το προτείνουμε εμείς αντί να δεχόμαστε σιωπηλά τις επιλογές της εκάστοτε κυβέρνησης.
Στην προσπάθεια αυτή προσβλέπουμε στην ουσιαστική συμπόρευση και επικοινωνία με την Δημοτική Αρχή (στην οποία ήδη έχουμε ήδη καταθέσει τις προτάσεις μας), τις παρατάξεις (ελπίζουμε να γίνει, επιτέλους, μια μονοθεματική συζήτηση στο δημοτικό συμβούλιο για αυτό το θέμα) αλλά και με όλους εκείνους τους πολίτες – εννοείται και τους κτηνοτρόφους- που ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν στην όλη διαδικασία.
ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΕΝΑ ΒΙΩΣΙΜΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ ΣΤΟΝ ΟΡΕΙΝΟ ΟΓΚΟ ΤΗΣ ΘΡΥΠΤΗΣ ΚΑΙ ΣΕ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΕΣ ΗΜΙΟΡΕΙΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ
Στην προσπάθεια για εξεύρεση λύσης στο θέμα της υπερβολικής και ανεξέλεγκτης βόσκησης στην περιοχή του ορεινού όγκου της Θρυπτής αλλά και δυτικότερα (στην Ασσαρη και μέχρι τον οικισμό του Σταυρού) σας παρουσιάζουμε μερικές προτάσεις που προέκυψαν στα συμπεράσματα του προσφάτου συνεδρίου για την Θρυπτη (Προστασία του φυσικού και πολιτισμικού περιβάλλοντος. Προοπτικές βιώσιμης ανάπτυξης του Ορεινού Ογκου της Θρυπτής 3-4 Μαΐου 2014 Ιεράπετρα) και την επεξεργασια τους απο την Επιτροπή Συλλόγων και Φορεων για την βόσκηση.
Τονίζουμε ότι η οποιαδήποτε λύση δεν μπορεί παρα να είναι στα πλαίσια της ανάπτυξης του πρωτογενούς (γεωργία, κτηνοτροφία και μελισσοκομία) τομέα στην περιοχή και την διασύνδεση του με εναλλακτικές αγροτουριστικές δραστηριότητες (αγροτουρισμός, περιπατητικές διαδρομές, διδακτικές φάρμες, ορειβασία, παρατήρηση πουλιών κοκ). Η μοναδικότητα των προιόντων της περιοχής δεν μπορεί παρά να διασυνδέεται με την μοναδική βιοποικιλότητα των ορεινών όγκων και τις ορθές περιβαλλοντικά πρακτικές (που άλλωστε σήμερα με την νέα ΚΑΠ επιδοτούνται).
Γνωρίζουμε ότι είναι ένα έργο που απαιτεί την συντονισμένη δράση πολλών φορέων (κεντρική εξουσία, περιφέρεια, ΟΤΑ ,δικαστική εξουσία και διωκτικές αρχές) αλλά κυρίως την πολιτική βούληση να υλοποιηθεί. Εάν ο κάθε αρμόδιος φορέας δεν δεσμευθεί να συμβάλλει τότε μειώνονται και οι πιθανότητες επιτυχίας του εγχειρήματος.
Επίσης θεωρούμε το πρόβλημα πρωτίστως τοπικό, και ότι η ουσία των λύσεων βρίσκεται σε τοπικές δράσεις και πρωτοβουλίες. Συνεπώς, αρωγός σε αυτήν την προσπάθεια θα είναι όλοι οι κάτοικοι και φορείς της περιοχής. Αποφασιστική μπορεί να είναι η συμβολή και άλλων φορέων που ήδη έχουν προσφερθεί να βοηθήσουν όπως το ΓΕΩΤΕΕ Κρήτης, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Ηρακλείου, ο Σύλλογος Κτηνοτρόφων, το WWF Γραφείο Κρήτης, η Εταιρεία Βιώσιμων Εφαρμογών Φοίνιξ, το ΚΠΕ Λασιθίου.
Σαν επιτροπή Συλλόγων και Φορέων για την βόσκηση πιστεύουμε καταρχάς ότι σε πρώτη φάση πρέπει να ληφθούν προληπτικά και κατασταλτικά μέτρα ώστε να :
- αποτραπεί η ολοκληρωτική καταστροφή του περιβάλλοντος και δοθεί η δυνατότητα αναγέννησης.
- πάψει ο εκτοπισμός των κάτοικων από τις περιουσίες τους και να επιστρέψουν στις καλλιέργειες τους
Για τον σκοπό αυτόν να τεθούν σε ενέργεια προληπτικές και κατασταλτικές δράσεις όπως:
1 α. Να εξευρεθεί τρόπος για την μείωση του αριθμού των αιγοπροβάτων ( μερος μόνον των οποίων ειναι καταγεγραμμένα και φέρουν ενώτια) με την σφαγή απο τους ιδιοκτήτες τους. Προς την κατευθυνση αυτη γίνονται σχετικες συζητησεις με την δνση Αγροτικής Ανάπτυξης Λασιθίου καθώς και την Κτηνιατρική Υπηρεσία. Να διευκολυνθούν οι ενέργειες με την κατευθυνση αυτή.
1 β. Παράλληλα και σε επόμενο στάδιο να διοργανωθούν εκτεταμενες επιχειρησεις περισυλλογής των αδέσποτων. Επειδή ο Δήμος Ιεράπετρας εχει ανεπαρκες προσωπικό (ειναι χαρακτηριστικό της περιφρόνησης των νόμων ότι, πρόσφατα, κατασχεθέντα με την βοήθεια των κατοίκων 78 αιγοπρόβατα γνωστου κτηνοτρόφου εκλάπησαν μέρα μεσημέρι απο τις εγκαταστάσεις του Δήμου. Και δεν ήταν το πρώτο περιστατικό κλοπής) να βρεθεί λύση με συνδρομή της οικείας Περιφερειακής Ενότητας ή άλλων φορέων για την περισυλλογή καθώς και τη δυνατότητα φόνευσης (ή και επικήρυξης) των ημιάγριων αιγοπροβάτων. Η εκποίηση των κατασχεθέντων θα αποφερει έσοδα για να αναχρηματοδοτηθούν παρόμοιες δράσεις.
- Για ένα μεταβατικό στάδιο (πχ διετία) να εφαρμοσθεί η απαγόρευση της ελεύθερης βόσκησης σε ορισμένες περιοχές κατα το οποίο και να δρομολογηθούν οι προβλεπόμενες εκ του νόμου διαδικασίες (διαχειριστικό σχέδιο, αδειοδοτημένες εγκαταστάσεις) και να μην επιτραπεί αν δεν ολοκληρωθούν αυτές. Με αυτον τον τρόπο θα μπορεσει να ανακάμψει η χλωρίδα της περιοχής (αρωματικά φυτά και βότανα) και θα δοθεί η δυνατότητα στους κατοίκους να επιστρεψουν στις καλλιέργειες τους. Συγκεκριμένα:
α) σε όλη την περιοχή που ορίζεται ως Ζώνη Περιορισμού και Ελέγχου Δόμησης (ΖΠΕΔ 3α, 3β) στο ΓΠΣ Ιεράπετρας, που περιλαμβάνει και πολλές Περιοχές Ειδικής Προστασίας, και εν πολλοίς ταυτίζεται με την περιοχή Natura 2000. Είναι γνωστό ότι καταρχάς δεν απαγορευεται η ελεύθερη βόσκηση σε περιοχές natura. Ομως η ιδιαιτεροτητα της περιοχής -κήρυξη ως προστατευόμενη κυρίως λόγω των αρωματικών φυτών- αλλά και οι περιορισμοι που τιθενται στους κατοίκους ως προς την κοπή των φυτών και βοτάνων (απο το 2013) δικαιολογούν και επιτάσσουν την έκδοση απαγορευτικής διαταγής απο την δνση δασών. Επίσης
β) στην ημιορεινή περιοχή δυτικά του εθνικού δρόμου Ιεράπετρας Παχειάς Αμμου απο το χωριό της Επισκοπής έως και τον Σταυρό (Καπίστρι) της Ασσαρης όπου είναι εμφανής η διαδικασία ερημοποίησης και περιλαμβάνει ως επι το πλείστον εγκαταλελειμμένους (εξαιτίας της παράνομης βόσκησης) ελαιώνες και καλλιέργειες αλλα και Περιοχές Ειδικής Προστασίας (ΠΕΠ 11).
Σημειωτεον οτι ούτως ή αλλως απο το ΓΠΣ του Δημου Ιεράπετρας και τους υφιστάμενους νόμους προστασίας της γεωργικής γής απαγορευεται η ελεύθερη βόσκηση στις περιοχές αυτές (χωρίς ουδέποτε να εφαρμοσθεί).
- Να επανεξετασθεί άμεσα το καθεστώς λειτουργίας των κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων και
εφόσον δεν πληρούν τις προϋποθέσεις (πχ σε λεκάνες απορροής υδάτων, σε δασικά χωρίς άδεια ή ενοικιαστήρια, σε περιοχές όπου απαγορευεται η κτηνοτροφική δραστηριότητα κοκ) να αναγκασθούν να τις κλείσουν η να τα μεταφέρουν σε άλλες περιοχέ και εγκαταστάσεις (αδειοδοτημένες σύμφωνα με τον νόμο). Αυτή άλλωστε η υποχρέωση πηγάζει για τις αρμόδιες υπηρεσίες (δνση δασών, περιφέρεια) και απο τον νόμο 4235/14 (άρθρο 11, παρ.8α). Σημειώνουμε ότι παρα την παράλευση τριετίας απο την ψήφιση του σχετικού νόμου (4056/12) δεν υπάρχει ούτε μία αδειοδοτημένη κτηνοτροφική εγκατάσταση.
4.. Να μην επιτρέπεται η μεταφορά ζώων από άλλες περιοχές, δήμους και νομούς στις συγκεκριμένες περιοχές και να τηρείται ο νόμος που προβέπει άδεια του τοπικού συμβουλίου για κάθε τέτοια μετακίνηση.
- Να δοθούν στην δημοτική αρχή άμεσα από τον ΟΠΕΚΕ τα στοιχεία του συστήματος αναγνώρισης αγροτεμαχίων για τα τελευταία έτη, κάνοντας επίκληση του έννομου συμφέροντος του Δήμου, προκειμένου να τεκμηριωθεί με ακρίβεια η οικονομική ζημία που έχει υποστεί το Ελληνικό Δημόσιο και οι κάτοικοι από τις υφιστάμενες κτηνοτροφικές πρακτικές. Σήμερα δεν υπάρχει διαφάνεια ως προς τις βοσκούμενες περιοχές με συνέπεια να διευκολύνονται οι καταπατήσεις. Να αναρτώνται σε χάρτες οι βοσκούμενες εκτάσεις (χωρίς τα ονόματα των δικαιούχων και των ιδιοκτητων). Να ενημερωθούν άμεσα ο ΟΠΕΚΕΠΕ και οι εμπλεκόμενες υπηρεσίες ώστε να μην συμπεριληφθούν στις εφετεινες δηλώσεις των κτηνοτρόφων βοσκοτόπια σε περιοχές που απο το ΓΠΣ Ιεράπετρας απαγορευεται η ελεύθερη βόσκηση. Σε αντίθετη περίπτωση η ΕΕ θα μπορούσε να απαιτήσει την επιστροφή των επιδοτήσεων.
- Κατάρτιση δημοτικού κανονισμού βόσκησης με καθορισμό συγκεκριμένων χρηματικών ποινών(πχ για ελευθερη βόσκηση σε απαγορευμένες περιοχές, καταστροφή γεωργικών καλλιεργειών) που να διατίθενται για την προστασία και αναβάθμιση του περιβάλλοντος (πχ αποκατάσταση ξερολιθιών, πρασίνισμα εκτάσεων) και σε λοιπές δράσεις σχετικές και με την κτηνοτροφία.
Στον χρόνο που θα δοθεί να μελετηθούν μεσοπρόθεσμες και μακρόπνοες λύσεις που θα βοηθήσουν την ήπια ανάπτυξη της περιοχής (γεωργία μελισσοκομία, κτηνοτροφία, εναλλακτικός τουρισμός) με σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον και στο Κρητικό τοπίο. Και συγκεκριμένα στο διετές αυτό διάστημα να δρομολογηθούν οι εξής μόνιμες λύσεις:
Α. Καθορισμός χώρων για κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις (σύγχρονων και αδειοδοτημένων κοντά στην περιοχή βόσκησης) ενδεχομένως και κτηνοτροφικών πάρκων που να προβλέπονται στον υπο τροποποιηση ΓΠΣ του Δήμου Ιεράπετρας. Ενδεικνυόμενες περιοχές μπορεί να υπάρξουν στις παρυφές του ορεινού όγκου και σε ημιορεινές περιοχές που προσφέρουν υποδομές (δρόμοι, νερό) αλλα και το πλεονέκτημα της ταυτόχονης γειτνίασης με γεωργικές καλλιέργειες και χορτολιβαδικές εκτάσεις. Η άναρχη ανάπτυξη της κτηνοτροφίας σε απρόσιτες περιοχές – όπου στην ουσία ο κτηνοτρόφως είναι απομονωμένος- μόνον ζημιές (στο περιβάλλον και στις γεωργικές καλλιέργειες) και αύξηση της παραβατικότητας έχει επιφέρει . Δεδομένου ότι εντέλει η ελεύθερη βόσκηση είναι παράγων ισορροπίας για το φυσικό περιβάλλον θα μπορούσε να μελετηθεί (μετά την περίοδο απαγόρευσης) και η ύπαρξη σε ορεινές περιοχές μικρών αδειοδοτημένων κτηνοτροφικών μονάδων, αυστηρα ελεγχόμενων και υποχρεωτικά διασυνδεδεμένων με τον τουρισμό (πχ διδακτικές φάρμες κοντά στο Ε4).
Β. Να μελετηθεί ενδεχόμενη αξιοποίηση επιστημονικών πρακτικών κτηνοτροφίας για την μείωση του κόστους των ζωοτροφών πχ με ενδεχόμενη αναδιάρθρωση των κοπαδιών με επιλογή ζώων (πχ προβάτων) που μπορούν να συνυπάρχουν με γεωργικές καλλιέργειες (πχ ελαιώνες), δημιουργία τεχνητών λειμώνων με σπορά ψυχανθών, αγρωστωδών και αρωματικών φυτών, υδροπονικές καλλιέργειες, αξιοποίηση φυτικών υπολειμματων γεωργικής παραγωγής (θερμοκήπια, κλαδέματα ελειώνων) κοκ. Γενικότερα να μελετηθούν και να εφαρμοστούν λύσεις όπως πρασίνισμα εκτάσεων ή καλλιέργεια κτηνοτροφικών φυτών (που με την νεα ΚΑΠ επιδοτούνται και) που που θα συνεισφέρουν στη μείωση του κόστους εκτροφής και στη συγκράτηση χρημάτων που διατίθενται σε εισαγόμενες ζωοτροφές και που αποτελεί αιμορραγία για την οικονομία μας.
Γ. Να γίνει προσπάθεια για την αναβάθμιση του κτηνοτροφικού προιόντος με προτεραιότητα την διασύνδεση με τον αγροτουρισμό και την συνεργασία με τους υπόλοιπους τομείς της πρωτογενούς παραγωγής (γεωργία, μελισσοκομία). Διευκόλυνση της διάθεσης των προιόντων με την ίδρυση δημοτικού τυροκομείου ή Αυτόματων Πωλητών Γάλακτος ή την δημιουργία shop in shop σε τοπικες επιχειρήσεις , την διάθεση του σε τοπικές ξενοδοχειακές μονάδες κοκ. Σε μετέπειτα φάση μπορεί να μελετηθεί και το ενδεχόμενο πιστοποίησης (πχ ΠΟΠ ή Ορεινών Περιοχών) ώστε να αποκτήσει επιπλέον υπεραξία το κτηνοτροφικό προϊόν του τόπου μας.
Οι δράσεις αυτές, ωρισμένες εκ των οποίων μπορει να είναι αυτοχρηματοδοτούμενες, θα μπορούσαν και επιπλέον να χρηματοδοτηθούν από εθνικούς και κοινοτικούς πόρους (εισπράξεις απο το τίμημα βοσκής -όταν εφαρμοσθεί-, νέα ΚΑΠ, ενίσχυση ορεινών και μειονεκτικών περιοχών, κοινοτικά κεφάλαια για περιοχές NATURA2000 κοκ) και ιδιωτικά κεφάλαια (εταιρείες , συνεταιρισμοί, κτηνοτροφικός σύλλογος κα) και βεβαια χρειάζεται περαιτέρω επεξεργασία η δυνατότητα και ο τρόπος υλοποίησης τους.
Σαν ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση δρομολόγησης θετικών εξελίξεων ειναι σημαντικό:
-Να ενταχθεί ο ορεινός όγκος της Θρυπτής στις 9 ενότητες με τα τοπία ιδιαιτερου κάλλους και ιδιαίτερα υποβαθμισμένων που προβλέπει στο σημείο Β1.3 β. 4.4 <περι προστασιας, ανάδειξης και διατήρησης της ενιαίας φυσικής και πολιτισμικής Κληρονομιας> ο υπο αναθεώρηση ΠΠΧΣΑΑ. Να αναφέρεται δε και ο Ορεινός όγκος της Θρυπτής στις Ολοκληρωμένες Προγραμματικες Παρεμβάσεις που προβέπει το σημείο Β1.3 β. 4.5.
ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΚΑΙ ΦΟΡΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΒΟΣΚΗΣΗ
