Η εικόνα φέρει την επιγραφή: Ο ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, επάνω, και κάτω μέσα σε λευκή λωρίδα: «ΔΕΗΣΙΣ ΤΟΥ ΔΟΥΛΟΥ ΣΟΥ ΙΩ. ΚΟΥΤΑΤΤΑΤΑΚΙ ΣΙΜΒΙΑΣ ΓΟΝΕΟΝ ΤΕΚΝΟΝ Κ΄΄ ΑΔΦ. ΑΩΝΕ΄ (1855)
Η εικόνα φέρει την επιγραφή: Ο ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, επάνω, και κάτω μέσα σε λευκή λωρίδα: «ΔΕΗΣΙΣ ΤΟΥ ΔΟΥΛΟΥ ΣΟΥ ΙΩ. ΚΟΥΤΑΤΤΑΤΑΚΙ ΣΙΜΒΙΑΣ ΓΟΝΕΟΝ ΤΕΚΝΟΝ Κ΄΄ ΑΔΦ. ΑΩΝΕ΄ (1855)

Του Πρωτ. Ευαγγέλου Παχυγιαννάκη

Παίρνοντας ανηφορικά τον χωματόδρομο πριν φτάσομε στην Ανάληψη προς την Κριτσά, χαιρόμαστε μια καταπληκτική διαδρομή μέσα στο πράσινο.

Σταματάμε το αυτοκίνητο και βλέπομε δεξιά πάνω στα βράχια να καμαρώνει το μικρό εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου του λεγόμενου «Τραγοπιάστη». Μετά από εκατό περίπου μέτρα βάδισμα, φθάσαμε. Το είχαμε επισκεφτεί πριν από σαράντα, πάνω κάτω, χρόνια με τον αείμνηστο Σταύρο Μαδερκη, άοκνο μελετητή και ερευνητή των ιερών ναών της Κρήτης. Δύο πράγματα τότε μας έκαμαν εντύπωση: το προσωνύμιο «Τραγοπιάστης» και η φορητή εικόνα του αγίου, που δεν είναι η συνηθισμένη εικόνα του καβαλάρη αγίου, που κρατάει το κοντάρι και σκοτώνει το θεριό, αλλά του Αγίου που κρατάει σπαθί και κυνηγάει τους Τούρκους!

Στην εφετινή εορτή του, που αξιωθήκαμε να ιερουργήσομε, συγκεντρώσαμε πληροφορίες και για τα δύο, που θα παρουσιάσομε στο σημερινό κείμενό μας. Ο μικρός αυτός ναός βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή των ορίων της εδαφικής περιφέρειας Κριτσάς και χρονολογείται στην περίοδο της Βενετοκρατίας (13ος – 14ος αι.).

Είναι χτισμένος σύμφωνα με τα κοινά μορφολογικά χαρακτηριστικά της περιόδου αυτής και σύμφωνα με τα τεχνοτροπικά ρεύματα της πλειονότητος των ναών της κρητικής υπαίθρου. Είναι λιθόχτιστος, μονόχωρος, θολοσκεπής, φαλακρός, εξωτερικά ελαφρώς οξυκόρυφος και εσωτερικά με πλήρη ημικυκλική καμπύλη και με ένα ενισχυτικό τόξο στο τρίτο περίπου του ναού προς ανατολάς. Ένα μικρό, παραλληλόγραμμο αγιοθύριδο, τροφοδοτεί, ασήμαντα, τον ναό με φως και αέρα.

Ο ναός, όπως είναι ασβεστωμένος εσωτερικά καλύπτει τις τοιχογραφίες, που διακρίνονται απλώς σε ορισμένα σημεία. Στον ονομαστικό κατάλογο των τοιχογραφημένων ναών της Κρήτης Monumenti Veneti nell isola di Creta, του Gerola, και στου Κων. Λασσιθιωτάκη, αναφέρεται ως κατάγραφος..

Η τέχνη της παλαιάς εικόνος, που υπάρχει στον ναό, ανήκει στον ευρύτατα διαδεδομένο μεταβυζαντινό τύπο. Τον τύπο αυτό ανακαίνισε στα μέσα του 15ου αιώνα ο ζωγράφος Άγγελος, εισάγοντας νέα στοιχεία στην ενδυμασία του Αγίου, στην περίτεχνη φορεσιά, στην απεικόνιση του αλόγου και του δράκοντος, που δανείστηκε από ιταλικά πρότυπα. Το άσπρο άλογο, ο φτερωτός δράκοντας, ο πύργος και η βασιλοπούλα, η ευλογούσα χείρ του Κυρίου, που προβάλλει μέσα από ουράνια δόξα, ο Άγγελος που στεφανώνει τον αθλητή Γεώργιο, συνθέτουν το σκηνικό. Εκείνο που διαφέρει από άλλες παραστάσεις του δρακοντοκτόνου αγίου είναι το σπαθί, που αντικαθιστά το σπασμένο κοντάρι. Το κοντάρι κομματιασμένο βρίσκεται πάνω από το κεφάλι του δράκοντα, με την αιχμή του μέσα στο στόμα του θηρίου. Ο Άγιος αντικαθιστά το σπασμένο κοντάρι με το ξίφος, προφανώς για να διδάξει τους πιστούς ότι στον αγώνα κατά των αντιθέων δυνάμεων χρειάζονται εναλλακτικά μέσα, επειδή ακριβώς και το κακό χρησιμοποιεί ποικίλους τρόπους. Πάντως, η εικόνα έχει την μοναδικότητα να παρουσιάζει τον συνηθισμένο δρακοντοκτόνο Άγιο Γεώργιο ως Σπαθοφόρο!

Η εικόνα φέρει την επιγραφή: Ο ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, επάνω, και κάτω μέσα σε λευκή λωρίδα: «ΔΕΗΣΙΣ ΤΟΥ ΔΟΥΛΟΥ ΣΟΥ ΙΩ. ΚΟΥΤΑΤΤΑΤΑΚΙ ΣΙΜΒΙΑΣ ΓΟΝΕΟΝ ΤΕΚΝΟΝ Κ΄΄ ΑΔΦ. ΑΩΝΕ΄ (1855).

Για την ονομασία «τραγοπιάστης» βρήκαμε προχθές, την ημέρα του πανηγυριού, τον κ. Γεώργιο Μιχ. Μασάρο, κάτοικο Κριτσάς, ετών 82, ο οποίος, με πολλή προθυμία μας διηγήθηκε το γεγονός. Ο παππούς του, ο Μασαρομανόλης, είχε πολλά οζά. Κάποτε, που είχαν αρρωστήσει, έταξε στον Άγιο Γεώργιο να γίνουν καλά και να πάει στη χάρη του έναν καλό τράγο. Η αρρώστια πέρασε, ήρθε η ευλογία του αγίου στο κοπάδι και τ’ αφεντικό του διάλεξε ένα μικρό τραγάκι και τ’ ονομάτισε να το δώσει στον Άγιο. Όσο όμως περνούσε ο καιρός το μικρό τραγάκι μεγάλωνε κι όχι μόνο μεγάλωνε μα κι ομόρφαινε και γινότανε πιο στημονερό και πιο καλό από τα άλλα.

Το ’βλεπε ο Μασαρομανόλης και το καμάρωνε. Κοτζάμ τράγος ξετέλεψε το τραγάκι, έλεγε, στα φτάρμιστά του! μα του μπήκε κι ο λογισμός: Ίντα θα τονε κάμει ο άγιος έτσα καλό τράγο, κοπάδι δεν έχει για να τον θέλει μπροστάρη, δεν θα του τονε δώσω, θα του δώσω έναν άλλο να ξεπληρώσω το τάμα μου. Έτσι σκέφτηκε κι ο λογισμός του σιγά-σιγά μέστωσε.

Στην εορτή του Αγίου, ως καλός χριστιανός, πήγε, βολιδοσκόπησε το κοπάδι, βρήκε το πιο κακοτερένιο τραγί και αποφάσισε: αυτό θα πάω, άγιος είναι, δεν πρόκειται να παρεξηγήσει. Πήρε, λοιπόν, το τραγάκι και με αναπαυμένη τη συνείδησή του, πήγε να ξεπληρώσει το τάμα του. Έφτασε στο εκκλησάκι κι απόθεσε ευλαβικά το ζωντανό στο κατώφλι της πόρτας. Δεν πρόλαβε, όμως, να μπει μέσα κι ακούει, ακούνε όλοι, ένα συντάλαχο από κουδούνια. Τι είχε συμβεί; όλα τα οζά, με πρώτο και καμαρωτό τον εγκαλάρη τράγο, είχαν φύγει από πάνω από τη λίμνη όπου βοσκούσανε κι ήρθανε έξω από την εκκλησία. Ο Μασαρομανόλης τά ’χασε. Ίντάκαμες, μωρέ Μανόλη, του λέει ο παπάς. Έτσι κι έτσι, του εξομολογήθηκε έντρομος. Και, χωρίς να μπορεί να κάμει αλλιώς, εξεπλήρωσε το τάμα του!.

Ο Άγιος «έπιασε» τον τράγο του, είπαν όλοι, και από τότε ο Άγιος βαφτίστηκε «Τραγοπιάστης»! Ο Άγιος βέβαια δεν έχει ανάγκη από υλικά πράγματα. Εμείς, οι άνθρωποι, έχομε ανάγκη από συνέπεια, από ντομπροσύνη, από ειλικρίνεια, ο λόγος μας να είναι συμβόλαιο, να μην τάσσομε και να ξετάσσομε, να μη λέμε και να ξελέμε, και προπαντός να μην κοροϊδεύομε ούτε τους ανθρώπους μα ούτε και τους Αγίους. Οι Άγιοι με τα θαύματά τους μας διδάσκουν και μας παιδαγωγούν.

Print Friendly, PDF & Email

Από giorgos