Από τη ταινία

Η διπλή ζωή της Βερόνικα

Η Κιν. Λέσχη Αγ. Νικολάου προβάλει απόψε το βράδυ στο REX (9.30 μμ) την ταινία «Η διπλή ζωή της Βερόνικα», μιας από τις πιο λυρικές και συγκινητικές ταινίες του μεγάλου Πολωνού σκηνοθέτη Κριστόφ Κισλόφσκι, με την Ιρέν Ζακόμπ εξαιρετική στο διπλό ρόλο δύο νεαρών γυναικών που, παρ’ όλο που δεν γνωρίζονται, αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα.

Η ταινία, που προβλήθηκε στην Ελλάδα μόλις το περασμένο καλοκαίρι σε επαέκδοση και με νέες κόπιες, καταπιάνεται με το θέμα της διπλής ταυτότητας. Αφηγείται την ιστορία δύο νεαρών, αινιγματικών γυναικών, που μοιάζουν καταπληκτικά μεταξύ τους, έχουν το ίδιο όνομα, αγαπούν την ίδια μουσική, χωρίς όμως να γνωρίζει η μία την ύπαρξη της άλλης.

Από τη μια, η Πολωνέζα Βερόνικα, με πρόβλημα καρδιάς, που πάει στην Κρακοβία για να σπουδάσει τραγούδι, ενώ, λίγο αργότερα, πεθαίνει στη διάρκεια της πρώτης της συναυλίας. Από την άλλη, η Γαλλίδα Βερονίκ, καθηγήτρια της μουσικής, με παρόμοιο πρόβλημα καρδιάς όπως και η Πολωνέζα ομώνυμός της, που όμως θα εγκαταλείψει τη μουσική όταν ερωτεύεται. Από τη μια λοιπόν η Βερόνικα (vera icon=αληθινή εικόνα) και στον ειδωλικό αντίποδά της η φθαρτή προβολή του αρχέτυπου, η αισθαντική και αισθησιακή, ωστόσο αδύναμη να γευτεί το απόλυτο Βερονίκ (ανεπανάληπτη η ερμηνεία της Ιρέν ακόμπ που αποδίδει εκπληκτικά την εσωτερική ομορφιά, την ευαισθησία αλλά και το πάθος των δύο γυναικών).

Η ιστορία της ταινίας όπως είναι λογικό τροφοδοτεί την ευαισθησία και το γόνιμο υπαρξιακό προβληματισμό του θεατή. Πρόκειται για δύο διαφορετικές γυναικείες υπάρξεις ή για μία ενδοσκόπηση στο διττό (αλλά αλληλοσυμπληρούμενο) ψυχισμό της ίδιας γυναίκας; Κι αν συμβαίνει το πρώτο, πρόκειται άραγε για μια από τις τόσες πολλές ιδιοτροπίες της τύχης; Ο Κισλόφσκι, συνδυάζοντας το ρεαλιστικό με το φανταστικό, διαλογίζεται πάνω στα θέματα της διπλής ταυτότητας, του έρωτα, του ρόλου της τύχης αλλά και του θανάτου, με τρόπο ιδιοφυή.

Για παράδειγμα προσέξτε το φευγαλέο, υπο απόλυτη σιγή, τράβελινγκ πάνω από τα κεφάλια των ακροατών μετά το θάνατο της Βερόνικα. Η αίσθηση της «απελευθέρωσης» είναι έντονη. Τρομακτική είναι και η υποκειμενική λήψη μέσα από τον τάφο, καθώς τον σκεπάζουν με χώμα. Ο υπαινιγμός πως το νήμα δεν τελειώνει εδώ είναι έντονος. Ο θάνατος αποφορτίζεται από την έννοια του Τέλους και αποκτά αυτήν της Υπέρβασης. Όντως στην αμέσως επόμενη σκηνή η Βερονίκ ομολογεί ένα ανεξήγητο αίσθημα πένθους.

Λίγο αργότερα απορρίπτει την προοπτική μιας τραγουδιστικής σταδιοδρομίας και διαπιστώνει εγκαίρως πως έχει κι αυτή ασθενική καρδιά. Το συμπέρασμα αυθόρμητο: κάθε δεινή συγκυρία στη ζωή της Βερόνικα υπαγορεύει τις κινήσεις και προλαμβάνει την οδύν της Βερονίκ («Αισθάνομαι, ξέρω πάντα αυτό που πρέπει να κάνω» θα ομολογήσει πολύ αργότερα). Κι όταν το τεντωμένο κορδόνι μαρτυρά «τυχαία» πάνω από το καρδιογράφημά της το σημάδι του θανάτου (μια ευθεία γραμμή…), η ενστικτώδης απόκρισή της υποδηλώνει πως αυτός ο δίαυλος «επικοινωνίας» μεταξύ των δύο προσώπων κάθε άλλο παρά ως ιδιοτροπία της τύχης μπορεί να εκληφθεί.

Η πεμπτουσία της ταινίας ίσως βρίσκεται σε μια δεξιοτεχνικά φιλμαρισμένη σεκάνς στην πλατεία της Κρακοβίας όπου το βλέμμα της Βερόνικα συνάντησε τη Βερονίκ, η οποία εν αγνοία της τη φωτογράφισε. Ουσιαστικά αιχμαλώτισε στο φωτογραφικό φιλμ την «αληθινή» της εικόνα, την πλήρη και υπαρκτή εκδοχή της κατά τον ίδιο τρόπο που η κινηματογραφική τέχνη αποτυπώνει μια απόλυτη εκδοχή της δικής μας, αισθητής, συγκριτικά υποβαθμισμένης τάξης πραγμάτων. Όπως και κάθε σημαντικό εργο Τέχνης, η ταινία δεν ενδιαφέρεται ν’ αποδώσει το ορατό, αλλά να κάνει ορατό ό,τι δεν είναι. Και το πετυχαίνει σε απόλυτο βαθμό.

Print Friendly, PDF & Email

Από manos