Ίνγκμαρ ΜπέργκμανΗ Κινηματογραφική Λέσχη Αγίου Νικολάου προβάλει απόψε το βράδυ (23.11) στον κινηματογράφο REX, στις 9.30 μμ την ταινία «Μέσα απ’ τον σπασμένο καθρέπτη» του μεγάλου Σουηδού σκηνοθέτη Ίνγκμαρ Μπέργκμαν. Είναι το πρώτο μέρος της κλασικής σήμερα «τριλογίας της Πίστης» (τα άλλα είναι «Οι επικοινωνούντες» και «Η σιωπή»), που ο Μπέργκμαν γύρισε στο νησί Φάρο.
 
Μια «ταινία δωματίου», σύμφωνα με τον ίδιο, γύρω από μία γυναίκα ψυχικά ταραγμένη και τις σχέσεις της με τους ανθρώπους γύρω της. Η ταινία αφηγείται την ιστορία της Κάριν (μια συγκλονιστική ερμηνεία από την τακτική πρωταγωνίστρια του σκηνοθέτη, Χάριετ Αντερσον), που μόλις έχει βγει από το ψυχιατρείο και φτάνει για διακοπές σ’ ένα νησί μαζί με τα πιο στενά της πρόσωπα: το γιατρό άντρα της, Μάρτιν (Μαξ φον Σίντοβ), τον αδερφό της Φρέντερικ (Λαρς Πάσογκααρντ) και τον πατέρα της Νταβίντ (Γκούναρ Μπγιόρνστραντ).
 
Διανοητικά άρρωστη και πιστεύοντας πως η αρρώστια της είναι ανίατη, η Κάριν προσπαθεί να βρει διέξοδο αρχικά μέσα από την οικογενειακή αγάπη και την κατανόηση, στη συνέχεια μέσα από μια αιμομικτική σχέση με τον αδερφό της και, όταν οι παραισθήσεις της χειροτερεύουν, μέσα από την επαφή με τον Θεό, που Τον ακούει να της μιλάει.
 
Η ταινία λειτουργεί σε πολλά επίπεδα. Καταπιάνεται με τις ανθρώπινες σχέσεις (οικογενειακές και σχέσεις του ζευγαριού) και την αναζήτηση του Θεού. Αυτό γίνετι φανερό από το πρώτο πλάνο στο οποίο μαθαίνουμε ότι ο τίτλος είναι παρμένος από μια προς Κορινθίους επιστολή του Απόστολου Παύλου, ενώ ταυτόχρονα βλέπουμε ότι η ταινία αφιερώνεται στην τότε γυναίκα του σκηνοθέτη. Καθώς προχωρά το φιλμ, οι προεκτάσεις και οι ιδέες που σχετίζονται τόσο με το απόσπασμα του Βιβλικού κειμένου όσο και με τις έννοιες της οικογένειας και της αγάπης ενώνονται και δημιουργούν μία εκπληκτική, στη σύλληψη και εκτέλεσή της, ολότητα.
 
Από τη μια παρακολουθούμε ένα οικογενειακό δράμα χετικά με την έλλειψη επικοινωνίας και αγάπης, και από την άλλη βλέπουμε την ιστορια μιας γυναίκας που είναι πεπισμένη ότι επικοινωνεί με το Θεό. Ο Μπέργκμαν καταφέρνει να συνδυάσει την αγωνία σχετικά με την ύπαρξη και την επικοινωνία με το Θεό με την απόγνωση μιας ανθρώπινης τργωδίας, παραλληλίζοντας την έλλειψη σταθερότητας και επικοινωνίας στις ανθρώπινες σχέσεις με τις όποιες αμφιβολίες σχετικά με το Θεό.
 
Η ταινία παραμένει αρυτίδωτη και διαχρονική, και η δύναμη της να μας καθηλώνει δεν έχει μειωθεί στο ελάχιστο. Νιώθουμε σ’ όλη της την ένταση την απελπισία και τον σπαραγμό της Κάριν, το πάθος και την εγκατάλειψή της. Την βλέπουμε να διχάζεται, να είναι ταυτόχρονα εδώ κι εκεί, και στον Ουρανό και στη Γη. Ο παλλόμενος ιμάντας που ενώνει δύο κόσμους. Ο πρώτος υπαρκτός, αλλά επί της ουσίας αφιλόξενος και επομένως ανύπαρκτος. Ο δεύτερος, αν και αόρατος, φιλόξενος και άρα υπαρκτός.
 
Και ο Μπέργκμαν, σαν την ηρωίδα του, πλήρως διχασμένος, άπιαστος και απρόβλεπτος. Ταυτόχρονα υπέρ και εναντίον του Θεού. Ταυτόχρονα υπέρ και εναντίον του οικογενειακού θεσμού. Ταυτόχρονα με και εναντίον του Φρόυντ και της ψυχανάλυσης. Ταυτόχρονα εδώ, εκεί και πέρα.
 
Παρά τη μεταφυσική διάσταση της ταινίας, ο σκηνοθέτης παρουσιάζει την ιστορία του με τρόπο καθαρά ρεαλιστικό, μέσα από μια αντικειμενική, κλινική ανάλυση των χαρακτήρων, δημιουργώντας μια εφιαλτική, κλειστοφοβική ατμόσφαιρα (η έξοχη, ατμοσφαιρική, ηθελημένα «ψυχρή» φωτογραφία είναι του Σβεν Νίκβιστ).
 
Βουτηγμένη σε μία μύρη ατμόσφαιρα, απελπισμένη, παλλόμενη και σπαρακτική, η ταινία τελειώνει με μια νότα αισιοδοξίας, με την μοναδική εκείνη απάντηση της Κάριν στο φινάλε της: «Ο Θεός δεν είναι παρά έρωτας. Είναι με το ν’ αγαπάς που μπορείς να κάνεις κάτι για τους άλλους».

Print Friendly, PDF & Email

Από manos