Η Κινηματογραφική Λέσχη Αγίου Νικολάου προβάλει απόψε στις 21:30 στον κινηματογράφο Ρεξ στον ¶γιο Νικόλαο την ταινία «Ο φόβος τρώει τα σωθικά» του διάσημο Γερμανού σκηνοθέτη Ρ. Β. Φασμπίντερ. Η ιστορία της ταινίας διαδραματίζεται στο Μόναχο, στις αρχές της δεκαετίας του ’70. Εκείνη (ή Έμι) μπαίνει σ’ ένα μπαρ επειδή βρέχει και θέλει να προφυλαχθεί. Εκείνος (ο ¶λη) της ζητάει να χορέψουν, επειδή τον παροτρύνουν οι φίλοι του. Τη συνοδεύει σπίτι. Μένει το βράδυ. Ερωτεύονται. Παντρεύονται.
Η ιστορία ακούγεται μια χαρά για μία συνηθισμένη Χολιγουντιανή ταινία. Αλλά τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Εκείνη είναι εξήντα ετών, καθαρίστρια, χωρισμένη, μητέρα τριών παντρεμένων παιδιών.
Εκείνος, είναι 20 χρόνια μικρότερος της, μελαψός, εργάτης από το Μαρόκο, που δε μιλάει καλά τα Γερμανικά. Εδώ δε βρισκόμαστε στον οικείο κόσμο του προβλέψιμου μελοδράματος.
Εδώ δε θα κλάψουμε με τα απίθανα βάσανα μιας αθώας παιδούλας ή ενός ανήμπορου καλοσυνάτου ανθρώπου. Εδώ δε θα βολευτούμε εύκολα. Για δύο ώρες θα παρακολουθήσουμε την “αληθινή” ιστορία δύο ανθρώπων που ερωτεύονται σε λάθος στιγμή και λάθος τόπο. Δύο ανθρώπων που πρέπει να παλέψουν με τον περίγυρο και τον εαυτό τους, για πολύ συγκεκριμένους λόγους.
Η ταινία ήταν από εκείνες που καθιέρωσαν τον Φασμπίντερ ως ένα από τους πιο σηαντικούς μεταπολεμικούς Ευρωπαίους σκηνοθέτες και βασίζεται στο “Όσα οι ουρανοί επιτρέπουν” του Ν. Σέρκ (1955). Σε κείνη την ταινία, μια πλούσια χήρα (Τ. Γουίμαν) ερωτεύεται ένα πολύ νεώτερο και κοινωνικά κατώτερο της κηπουρό (Ρ. Χάτσον).
Και στις δύο ταινίες συναντάμε την ίδια ανέφικτη ερωτική ιστορία, ιδεώδης προΰπόθεση για ένα δυνατό μελόδραμα. Ο Φασμπίντερ όμως ξεπερνάει τις συμβάσεις, και προχωράει πολύ παρά πέρα.
Δείχνει με τρόπο κοφτερό και αιχμηρό τα κοινωνικά αίτια της περιφρόνησης των εραστών. Φωτίζει με τρόπο οξυδερκή τους μηχανισμούς της απόρριψης, φορτίζοντας την ιστορία του με μία εφιαλτική αμεσότητα. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους θ’ αγαπήσετε αυτή την ταινία. Οι ερμηνείες των ηθοποιών είναι καταπληκτικές.
Η σκηνοθεσία του Φασμπίντερ ιδιοφυής. Η χρήση των χρωμάτων, ειδικά του κόκκινου, είναι απίστευτη. Η χρήση των μεσαίων πλάνων, με τους ήρωες κυριολεκτικά παγιδευμένους σ’ αυτά, δείχνει με τρόπο άμεσο και προφανή την έλλειψη επιλογών τος και την ένταση των αισθημάτων τους.
Ταυτόχρονα, οι χρόνοι των πλάνων, οι παύσεις και οι σιωπές κάνουν φανερή την τρυφερότητα και τη συμπόνια, αλλά και τη σκληρότητα των ανθρώπινων σχέσεων. Πάνω απ’ όλα όμως, αν κάνουμε τον κόπο να βρεθούμε απόψε το βράδυ στον κινηματογράφο REX και δούμε την ταινία, θα συνειδητοποιήσουμε ξαφνικά τη μιζέρια και φτήνια των δήθεν “καλογυρισμένων” μελοδραματικών σήριαλ της Ελληνικής τηλεόρασης.
Όντως ο Φασμπίντερ χρησιμοποιεί τα υλικά του κλασικού μελοδράματος, όπως (προσπαθούν να κάνουν) και αυτές οι σειρές. “Ορίστε”, είναι σαν μας λέει. “Δείτε αυτούς τους δυστυχισμένους ήρωες, που υποφέρουν παγιδευμένοι στο ιστό της αράχνης”. Μόνο που, σ’ αυτή την περίπτωση, και ο ιστός και αυτοί που τον υφαίνουν δείχνονται με μία ειλικρίνεια σπαρακτική.
Ακόμα περισσότερο όμως, οι “δυστυχισμένοι αυτοί ήρωες” κάθε άλλο παρά προβλέψιμοι θα είναι στην συμπεριφορά τους. Πέρα από τα γνωστά κλισέ, η αποψινή ταινία είναι μία από τις σημαντικότερες, σύνθτες και συνάμα εκρηκτικές ιστορίες έρωτα που μας έχει δώσει ο παγκόσμιος κινηματογράφος. Ίσως αξίζει λοιπόν να κλείσουμε την τηλεόραση για μία βραδιά και να δοκιμάσουμε απόψε κάτι διαφορετικό.
Η Κινηματογραφική Λέσχη
