Μπορούμε άραγε να ορίσουμε την ποίηση; Ο ποιητής Τάκης Βαρβιτσιώτης λέει «Νομίζω πως δεν υπάρχει κανένας ορισμός για την ποίηση.
Την απάντηση την δίνει κάθε ποιητής με το έργο του.Η ποίηση είναι μια κατάσταση μαγείας, κάτι άρρητο, μια εισδοχή στην εποχή του θαυμαστού. Και η πίστη μου αυτή γίνεται όλο και περισσότερο αδιάλλακτη όσο μέρα με τη μέρα εξακριβώνω πως είναι η μοναδική προσωπική έκφραση που απομένει ακόμα, η έσχατη, αν θέλετε, επιβεβαίωση μιας ανθρώπινης ευγένειας μέσα σ’ αυτόν τον θρίαμβο της ανωνυμίας και του τεχνοκρατικού πολιτισμού, που ζούμε, ο πιο καίριος, υπεύθυνος και ιερός λόγος που μπορεί να προσφέρει ο άνθρωπος στο χείλος της αβύσσου ή στην κορυφή της πιο απίθανης ευτυχίας. Τελικά η ποίηση δεν παύει να υπάρχει και δεν θα πάψει να υπάρχει, όσο και αν φαίνεται ζοφερό το μέλλον, παρά μονάχα, αν εξαφανιστεί ο άνθρωπος.»
Ας κρατήσουμε ως ορισμό το λόγο του Αριστοτέλη, «Ποίησις ἐστι τέχνη μιμητική πράξεών τε καί λόγων, οὐχ’οἷα ταῦθ’ ὑπάρχει, ἀλλ’ οἷα δύναται καί δεῖ, τέλος ἒχουσα τό μεθ’ ἁρμονίας καί ρυθμοῦ εἰς ἀρετήν διατιθέναι τάς τῶν ἀκουόντων ψυχάς.» Δηλ. Η ποίηση είναι τέχνη που μιμείται πράξεις και λόγια, όχι όπως αυτά έγιναν ή ειπώθηκαν, αλλά όπως θα μπορούσαν και όπως θα έπρεπε να γίνουν,και η οποία αποβλέπει, με την αρμονία και το ρυθμό, να οδηγήσει στην αρετή τις ανθρώπινες ψυχές που ακούνε τα δημιουργήματά της.
Παγκόσμια ημέρα ποίησης η 21η Μαρτίου, όχι ως ανάμνηση ή μουσειακό είδος, αλλά ως μια προσπάθεια συνεχούς σύνδεσης με το μαγικό της κόσμο, το λόγο, τα συναισθήματα, τη σκέψη.Το Κέντρο Κρητικής Λογοτεχνίας φέτος αποφάσισε να αφιερώσει τη μέρα αυτή σε τέσσερις Κρήτες ποιητές από τους τέσσερις νομούς της Κρήτης, Σοφία Μαυροειδή – Παπαδάκη (Λασίθι), Γιώργης Καράτζης (Ηράκλειο), Δημήτρης Καλοκύρης (Ρέθυμνο) και Νικολάος Τωμαδάκης (Χανιά) σε εκδήλωση στο Ρέθυμνο.
Μεγάλη η τιμή για μένα να μιλήσω για τη συντοπίτισσα Σοφία Μαυροειδή- Παπαδάκη, η οποία εκπροσωπεί το Λασίθι σ’ αυτή την πνευματική σύναξη, καταξιωμένη ούτως ή άλλως στο πανελλήνιο μέσα από την αγωνιστική ποιητική της παρουσία.
Γεννημένη στο Κάτω Χωριό της Φουρνής το 1898,απόφοιτη του Aνώτερου Παρθεναγωγείου της Nεάπολης, στα εικοσιτρία της χρόνια, η Σοφία τόλμησε να εγκατασταθεί στην Aθήνα και να πάρει πτυχίο Φιλολογίας.
Η πρώτη ποιητική συλλογή της, οι λυρικές Ώρες αγάπης, δημοσιεύτηκε το 1934 και κέρδισε τον αμέριστο έπαινο του Παλαμά. H γεμάτη περιπέτειες για την Eλλάδα και τον κόσμο δεκαετία του ’40 την ώθησε να στρατευτεί με ζήλο στις υποθέσεις του έθνους. Διδάσκει από το ραδιόφωνο, το 1941, το μάθημα της έκθεσης στα Eλληνόπουλα, προσφορά για την οποία θα πάρει αργότερα «εύφημο μνεία» από το Yπουργείο Παιδείας. Γράφει πλήθος από ποιήματα που δημοσιεύονται στον παράνομο Τύπο και απαγγέλλονται σε μυστικές συγκεντρώσεις . Τον Απρίλιο του 1944 η Σοφία συνθέτει το “Εμπρός, EΛAΣ, για την Ελλάδα”, που εγκρίθηκε ως ύμνος του ΕΛΑΣ στον διαγωνισμό που είχε προκηρύξει τότε το τμήμα μουσικών και καλλιτεχνών του ΕΑΜ, λίγο μετά τον ύμνο των 200 εκτελεσμένων που θυσιάστηκαν την Πρωτομαγιά του ‘44 στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής με τίτλο Θυσιαστήριο Λευτεριάς, ενώ εξύμνησε την ηρωίδα Ηλέκτρα Αποστόλου, που αφού βασανίστηκε απάνθρωπα ,δολοφονήθηκε και το πτώμα της πετάχτηκε στις 26 Ιουλίου 1944 στους δρόμους της Αθήνας. Εξέφρασε δε, τον ενθουσιασμό της για τη νίκη κατά του φασισμού με το ποίημα «Ειρηνικό» το Νοέμβρη του 1944.
Συνεχίζοντας με συνέπεια να «ροβολά με το ρυθμό της Iστορίας», όπως γράφει χαρακτηριστικά σε κάποιο στίχο της, αναμετράται ποιητικά με το ζοφερό γεγονός της Απριλιανής δικτατορίας, υμνεί τον ηρωισμό των παιδιών του Πολυτεχνείου, το 1974 θρηνεί για τα πάθη της Kύπρου , αλλά και αποτίει φόρο τιμής στον Αλέκο Παναγούλη.
Ο Σύνδεσμος Φιλολόγων Λασιθίου- Σοφία Μαυροειδή – Παπαδάκη, τιμά την ποιήτρια, φέροντας το όνομά της, εκείνη που τίμησε τη διδασκαλική ιδιότητα με το έργο της και ύμνησε με τον ποιητικό της λόγο.
«κι όμως στην έδρα της εκείνη
Για λευτεριά, για δικαιοσύνη
Διδάσκει πάντα και κηρύττει» απόσπασμα από το ποίημα «Δασκάλα».
Μαρία Κωστάκη
Φιλόλογος
