Η Κινηματογραφική Λέσχη Αγίου Νικολάου προβάλει την Πέμπτη (2.11) στον κινηματογράφο REX, στις 21:30 μμ την ταινία «Το τέλος του καλοκαιριού» του θρυλικού Ιάπωνα σκηνοθέτη Γιασουζίρο Όζου. Είναι η προτελευταία ταινία του και θεωρείται από τις πιο σημαντικές του. Αφηγείται την ιστορία της οικογένειας Κοχαγιακάβα που έχει ένα μικρό εργοστάσιο ποτοποιίας «σάκε» και προσπαθεί να συγχωνευθεί με μια μεγαλύτερη εταιρεία για να επεκτείνει τις επιχειρήσεις της. Βασικά πρόσωπα η νεαρή κόρη, που πιέζεται να δεχτεί ένα συνοικέσιο, η μεγαλύτερη χήρα κόρη, που σπρώχνεται σε γάμο με έναν αποδεκτό από την οικογένεια γαμπρό και ο πατριάρχης της οικογένειας που η επίσκεψη στην πρώην ερωμένη του θα προκαλέσει συγκρούσεις με τα παιδιά του. Η ταινία εκτυλίσσεται τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια στην Ιαπωνία, εποχή μιας νέας γενιάς και της ανάδειξης νέων απόψεων και τρόπων ζωής.
Ο σκηνοθέτης χρησιμοποιεί την ιστορία του -όπως λέει και ο τίτλος της ταινίας- για να δείξει πως το «καλοκαίρι» για πολλούς από τους χαρακτήρες έχει τελειώσει, μαζί με μια συγκεκριμένη εποχή.
Ο Όζου έχει έναν εντελώς δικό του τρόπο να κινηματογραφεί τα πρόσωπα, με την κάμερα πάντα χαμηλά στο ύψος των προσώπων -ιδιαίτερα όταν αυτά κάθονται γονατιστά, σύμφωνα με το ιαπωνικό έθιμο- με λιτότητα, χωρίς εντυπωσιακές γωνίες λήψεις. Δεδομένου και ότι η ταινία δεν καταπιάνεται με μία ιδιαίτερα πολύπλοκη και «σπουδαία» ιστορία ή με κοσμοϊστορικά γεγονότα, είναι πιθανό ο σημερινός θεατής να την εκλάβει ως ακίνητη και αποξηραμένη, βαρετή και χωρίς κανένα ενδιαφέρον. Πιστεύουμε όμως ότι τα πράγματα κάθε άλλο παρά έτσι (θα έπρεπε να) είναι.
Η επιλογή του Όζου να κινηματογραφεί με τόση αυστηρότητα, λιτότητα και οικονομία στα μέσα, είναι καθαρά θέμα ηθικής για αυτόν: θέλει ο θεατής του να εστιάσει το ενδιαφέρον του στα πρόσωπα και όχι στην οποιαδήποτε σκηνοθετική του δεξιοτεχνία. Ως αποτέλεσμα, ο θεατής δημιουργεί μια αυθεντικά άμεση σχέση με τους ήρωες της ταινίας.
Αισθανόμαστε τις απλές χαρές, τις μικρές ελπίδες, τα καθημερινά προβλήματα και ανησυχίες αυτών των ανθρώπων με μία υπέροχη ένταση, που σπάνια βρίσκουμε σε άλλες ταινίες. Οι εικόνες της ταινίας είναι εξαίσιες, οπτικά μελετημένες μέχρι την παραμικρή τους λεπτομέρεια.
Προσέξτε για παράδειγμα πως η πινακίδα-νέον «Η Νέα Ιαπωνία», που εμφανίζεται στην αρχική σκηνή της ταινίας, καθώς και η αντίστιξη εικόνων από κτίρια γραφείων και παραδοσιακών γειτονιών τονίζουν οπτικά τη διαμάχη μεταξύ του νέου και του μοντέρνου, ένα από τα κυρίαρχα θέματα της ταινίας.
Ο Όζου έχει μία καταπληκτική ικανότητα να συλλαμβάνει και να τονίζει την ομορφιά ακόμα και των πιο συνηθισμένων αντικειμένων και καταστάσεων. Καδράρει και χρησιμοποιεί το χρώμα με την άνεση σπουδαίου ζωγράφου, είτε δείχνει δύο γυναίκες να μιλάνε κάτω από τον γαλανό ουρανό, ένα παππού να παίζει κρυφτό με το εγγόνι του, ή ακόμα και μια πένθιμη συνοδεία να προχωράι αργά πάνω σε μια ξύλινη γέφυρα.
Γλυκιά και μελαγχολική, η ταινία μας παρασύρει στον κόσμο της και στην αλήθεια ενός θλιμμένου χαμόγελου και μιας τρυφερής ματιάς. Οι κριτικοί κινηματογράφου, σ’ όλο τον κόσμο, την έχουν χαρακτηρίσι ως αριστούργημα. Αριστούργημα ή όχι, όσοι συναντηθούμε απόψε στον κινηματογράφο θα δούμε μια σπάνια, αληθινά όμορφη και συγκινητική ταινία.
