Κυκλοφόρησε το νέο τεύχος του περιοδικού Κρητικό Πανόραμα, του πρώτου και μοναδικού Κρητικού περιοδικού πανελλήνιας κυκλοφορίας. ΣΆ αυτό το τεύχος μπορούμε να διαβάσουμε:
ΚΡΗΤΙΚΑ ΚΕΝΤΗΜΑΤΑ
Πλουμιστά έργα Τέχνης
Περιζήτητα από τους συλλέκτες και τα μουσεία όλου του κόσμου, αλλά εντελώς απαξιωμένα στον τόπο προέλευσής τους… Τα κρητικά κεντήματα γίνονται ανάρπαστα στις διεθνείς δημοπρασίες αι πωλούνται σε πάρα πολύ υψηλές τιμές. Στην Κρήτη όμως, ελάχιστοι εκτιμούν την αξία τους. Η υψηλή αισθητική των «αμόρφωτων» και υπόδουλων προγόνων μας προκαλεί θαυμασμό, αλλά και θλίψη όταν συγκρίνεται με τη σημερινή ευτέλεια και κακογουστιά…
ΚΡΥΑ ΒΡΥΣΗ
Πρωτόλεια μυσικά όργανα
Τον Ιούλιο του 1965 ο διακεκριμένος λαογράφος Γιώργος Αικατερινίδης βρέθηκε για έρευνα στην Κρύα Βρύση. Παράλληλα με τη λύρα, το λαγούτο και τα τραγούδια, ηχογράφησε και σκοπούς με χαμπιόλι (καλαμένιο αερόφωνο) σύντροφο του βοσκού καθώς και με άλλα «ηχητικά αντικείμενα» που αποτελούσαν πρωτόλεια μουσικά όργανα: Τη μουγκρινάρα, τη νουνούρα και την κληματοσφυρίχτρα. Σχεδόν 42 χρόνια μετά, το ΚΡΗΤΙΚΟ ΠΑΝΟΡΑΜΑ δημοσιεύει τα αποτελέσματα της σπουδαίας αυτής έρευνας και τις καταπληκτικές φωτογραφίες που την τεκμηριώνουν.
ΚΑΜΠΟΣ ΤΗΣ ΓΙΟΥΣ
Οι κόκκινες τουλίπες της Κρήτης
Ο κάμπος της Γιους, δηλαδή της Ηούς πήρε το όνομά του από την υπέροχη θεά της Αυγής. Είναι τόπος μαγευτικός, ιδιαίτερα τους ανοιξιάτικους μήνες που τα ανθισμένα φυτά δημιουργούν ένα υπερθέαμα. Ένα παλλόμενο πολύχρωμο ευωδιαστό πέπλο, από εκατοντάδες ανθισμένα είδη φυτών ξαφνιάζει τον ανυποψίαστο επισκέπτη. Σε αυτό το τεύχος παρουσιάζουμε το κόκκινο πέπλο του κάμπου της Γιούς που σχηματίζεται από την ενδημική τουλίπα Doerfleri… Η πανέμορφη τουλίπα που φυτρώνει μόνο σε αυτό το κομμάτι της κρητικής γης διασώθηκε χάρη στον ιδιαίτερο πολλαπλασιασμό της, αλλά κινδυνεύει εξαιτίας της αλόγιστης κοπής…
ΚΑΛΑΜΑΥΚΑ
Το εξωτικό φαράγγι του Χαυγά
Το φαράγγι του Χαυγά είναι ένας πολύ ιδιαίτερος τόπος με εξωτική ομορφιά και σπάνια γεωλογικά χαρακτηριστικά. Βρίσκεται κοντά στο χωριό Καλαμαύκα, είναι εύκολα προσβάσιμο και η διάσχισή του ευχάριστη και ξεκούραστη. Αν και οι τελευταίες πυρκαγιές έχουν αφανίσει το μεγαλύτερο μέρος από το όμορφ πευκοδάσος που υπήρχε στο φαράγγι, τα εναπομείναντα πεύκα μπονσάι που επιβίωσαν στις μικρές σχισμές των βράχων αποζημειώνουν τον επισκέπτη. Σε πολλά σημεία οι βράχοι φιλοξενούν «εικαστικές» δημιουργίες της φύσης που σμίλεψαν στο πέρασμα του χρόνου ο άνεμος και το νερό.
ΓΡΑΜΜΑ ΑΠΟ ΤΑ ΚΑΠΕΤΑΝΙΑΝΑ
Η xωσά του Ξανθόπουλου …
-«Ρε μάνα, δεν αντέχω άλλο. Θα φύγω μακριά, να κρυφτώ απΆ όλους τους ανθρώπους. Να μη με δει ποτέ πια κανείς. Θα πάω στον ¶ι Γιώργη στα Καπετανιανά» είπε ο Ξανθόπουλος στο έργο που βλέπαμε εκεινά την Κυριακή στο καφενείο του χωριού. Ώστε νΆ ακούσουνε ετουτονά το λόγο οι χωριανοί επομείνανε σύξυλοι! Στην αρχή δεν επήγε καθόλου το μυαλό τως στο αλάτσι, γιατί απείς εσυνειφέρανε, αυτό ήτονε το πρώτο πράμα που σκεφτήκανε. Εδά που ξεροβόρισε και θα γενούνε οι αλυκές χανούφτι, θα πρέπει νΆ αφήσουνε τη παραμονή και να Άχουνε του Ξανθόπουλου την έγνοια. Και γή καϊξής γή άλλος αλατσάς γή πράμα ανεμιάρης θα πάει να τσι κάμει γιώτα. Και σαν να μην εφτάνανε όλοι αυτοί, θαν έρχουντονε στο χωριό και οι Τούρκοι με την αδερφωά τση Παπανίκας, και ποιος μπορεί να μας εξασφαλίσει πως εκειά που θαν εγυρεύανε, δεν θαν εμοντέρνανε και στΆ αλυκές μας. Μα και του ίδιου του Ξανθόπουλου, δε τού Άχανε φέδε, γιατί το αλάτσι είναι πράμα λήξικο…
ΕΠΙΣΚΟΠΗ ΜΥΛΟΠΟΤΑΜΟ
Του Μιχαλένιου ο μύλος και ο πύργος των Κερίμηδων
Η Επισκοπή Μυλοποτάμου είναι ένα πανέμορφο χωριό με έντονο μεσαιωνικό άρωμα και εντυπωσιακά μνημεία. Ο γιγαντιαία «έπαυλη» των Κερίμηδων που έχει εμβαδόν 681 τ.μ. είναι ίσως ένα από τα καλύτερ σωζόμενα κτίρια της αυτής της εποχής σε όλη την Κρήτη. Στο ισόγειο υπάρχουνν οι αποθηκευτικοί χώροι λαδιού και κρασιού, μια πολύ μεγάλη ξύλινη κατασκευή για την αποθήκευση των καρπών, δύο πατητήρια για ελιές και δύο για σταφύλια, τα μαγειρεία, ο φούρνος και η τραπεζαρία. Στον όροο υπάρχει ο χώρος υποδοχής με κρεμαστό ξύλινο ταβάνι και οι κρεβατοκάμαρες, επίσης με ξύλινα πατώματα και οροφές. Στη νότια πλευρά υπάρχε η φάμπρικα που λειτουργούσε ως και τη δεκαετία του 1960. Στο σύνολό του, ο Πύργος διατηρεί την υψηλή οχύρωσή του από μπεντένια. Στη Β.Δ. γωνία σώζται πυργίσκος με πολεμίστρα. Από το βενετσιάνικο νερόμυλο, του Μιχαλένιου το μύλο, όπως είναι γνωστότερος, σώζεται μέχρι σήμερα το βενετσιάνικο εντυπωσιακό κτίριο, 40 τ.μ. περίπου, το πηγάδι, η στέρνα και ο αγωγός, όχι όμως και ο μηχανισμός.
ΕΡΗΜΑ ΧΩΡΙΑ
Πόλες, η αρχαία Βήνη
Οι Πόλες, όπως όλα τα έρημα χωριά περιβάλλεται από μυστήριο αλλά και γαλήνη. Το μυστήριο του περασμένου, του ερειπωμένου, του αγνώστου και τη γαλήνη του μέτρου της κλίμακας και της αρμονίας. Στην ίδια θέσ που άκμασε ο μεσαιωνικός οικισμός Πόλες και στην κτηματική περιφέρειά του, υπήρξε μια σημαντική αρχαία πόλη που έχει τις αρχές της στα μινωικά χρόνια, γνώρισε τη μεγάλη ακμή της, κυρίως την αρχαϊκή, κλασική και ελληνιστική εποχή. Η αρχαία πόλη που το όνομά της είναι γνωστό από ις πηγές και συγκεντρώνει τις περισσότερες πιθανότητες να ταυτίζεται με την ευρισκόμενη στις Πόλες, είναι η Βήνη, που αναφέρεται από τον Στέφανο Βυζάντιο και τον Σουίδα.
ΚΡΗΤΙΚΕΣ ΓΕΥΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΛΑΜΑΥΚΑ
ΚΛΩΣΤΕΝΙΟ ΧΑΛΒΑΣ
Ίσως το δυσκολότερο σε εκτέλεση αλλά και το καλύτερο σε γεύση και εμφάνιση από όλα τα γλυκά που γνωρίζουμε και φτιάχνουμε στον τόπο μας. Είναι το γλυκό για τους επίσημους καλεσμένους και για ιδιαίτερες στιγμές.
ΠΑΤΟΥΔΑ
Είναι το αποκλειστικό γλυκό για τους γάμους και τις βαφτίσεις, απολύτως παραδοσιακό, που όπως και στα άλλα τοπικά γλυκά χρησιμοποιούνται τοπικά προϊόντα για την παρασκευή του.
