xylouris2010anogeia1
του Κωστή Μαυρικάκη

Ήταν, θυμάμαι, 8 Φεβρουαρίου 1980, όταν όντας μαθητής στην Α’ Λυκείου, μαζευόμασταν κάθε βδομάδα το μισό χωριό, στο γειτονικό μας σπίτι, όπου παιζόταν από το κανάλι της τότε Υ.ΕΝ.Ε.Δ. το σίριαλ του B.B.C. «ποιος πληρώνει το βαρκάρη». Εποχή που κυκλοφόρησαν και στην Ελούντα οι πρώτες έγχρωμες τηλεοράσεις και ήταν εξαιρετικά λίγοι οι προνομιούχοι για την απόκτησή τους. Η σύναξη είχε περισσότερο το χαρακτήρα της κοινοβιακής απόλαυσης του σίριαλ που είχε γυριστεί πριν από τρία χρόνια στην Ελούντα, και είχε μεγαλύτερο κίνητρο την τέρψη, μετά σχολίων, από την εμφάνιση στη μικρή οθόνη τοπίων και κομπάρσων του χωριού.

Όμως η είδηση, από το έκτακτο δελτίο του καναλιού των Ενόπλων Δυνάμεων, εκείνο το κρύο χειμωνιάτικο βράδυ, πάγωσε την Ελλάδα απ’ άκρο σ’ άκρο: Ο Ξυλούρης, ο αητός της Κρήτης, έχασε τη μάχη για τη ζωή! Απίστευτο, αλλά αληθινό για τον άνθρωπο που είχε ήδη εν ζωή, δρασκελίσει την επικράτεια των Συμβολισμών και του Μύθου…

Πέρασαν 31 κιόλας χρόνια από τότε. Σαν να ‘ταν χτες. Ο Νίκος Ξυλούρης, αναπαύεται στην άχρονη μονιμότητα μιας διπλής αιωνιότητας: Στην αιωνιότητα του μεταφυσικού μυστικισμού της Ορθόδοξης Θεολογίας, μα και στην κατατακτήρια αιωνιότητα των Συμβόλων, των Θρύλων και των Γενναίων που τον έταξε ο Ελληνισμός.

Παραμένει για όλους εμάς τους Έλληνες που δεν αλλοτριωθήκαμε από τα κύμβαλα της Παγκοσμιοποίησης, του Ανθελληνισμού και του Αφελληνισμού, η φωνή που έγινε σημαία, σύμβολο, μπαϊράκι…

Ο ερμηνευτής της Λευτεριάς, της Ρωμηοσύνης, του Έρωτα και της Παράδοσης, έχει αφήσει, και αυτό είναι φανερό σ’ αυτούς τους χαλεπούς καιρούς, ένα ανεπανάληπτο κενό. Η απώλεια ήταν ορατή από τότε. Από τότε που περνώντας την Αχερουσία, διέβη την Αιωνιότητα.

Το 1982, δυό χρόνια μετά το θάνατό του, ο συγγραφέας, φιλόλογος και κριτικός Κώστας Γεωργουσόπουλος, έλεγε σε ραδιοφωνική του συνέντευξη στο Τρίτο Πρόγραμμα:

«Ήρθε από τα κρητικά βουνά κουβαλώντας τον αέρα μιας ανόθευτης παράδοσης. Ήρθε στην υπνώτουσα πρωτεύουσα σε μέρες μαύρες, βαριές. Η ριζιμιά φωνή του, το σιδερένιο ήθος του, η παιδική ψυχή του, μας έδειχναν το δύσκολο δρόμο που οδηγούσε στην αξιοπρέπεια. Όσοι είχαν ήχο, όσοι είχαν στίχο και δεν είχαν στόμα να τα σαρκώσει, βρήκαν στα χείλη του Ξυλούρη την αληθινή άρθρωση. «Και εγένετο φως» μέσ’ στο σκοτάδι. Εκείνη η φωνή μιλούσε τίμια, μοίραζε αφειδώλευτα τα μέσα Ελληνικά, σάμπως μοίραζε αντίδωρο μετά τη λειτουργία. Είχε ιστορία εκείνη η φωνή. Ερχόταν από μακριά, αγγελιοφόρος τραγωδίας, βυζαντινός ψάλτης, τροβαδούρος και λυράρης. Έδειξε έμπρακτα ότι ένας ο ήχος, η λέξη μία, το μέλος κοινό που ενώνουν το Ρωμανό, τον Κορνάρο, το Σολωμό και το Σεφέρη».

Σήμερα 31 χρόνια μετά οι εκδόσεις «Μετρονόμος» κυκλοφόρησαν ένα βιβλίο μνήμης για τον μεγάλο τραγουδιστή με τίτλο: «Νίκος Ξυλούρης… τραγουδάμε για να σμίξουμε τον κόσμο».

Σε 126 σελίδες, με οικογενειακές φωτογραφίες, η γυναίκα του Ουρανία, ο γιός του Γιώργος, ο αδελφός του Γιάννης και άνθρωποι με τους οποίους συνεργάσθηκε καταθέτουν στιγμιότυπα ζωής και θανάτου. Από τη ζωή του στ’ Ανώγεια, μέχρι το αδόκητο τέλος του στα 44 χρόνια του.

«Αγαπήθηκε απ΄ όλους τους Έλληνες, από τους διανοούμενους μέχρι τους λαϊκούς ανθρώπους. Δεν ήταν απλώς ένας μεσολαβητής των τραγουδιών, αλλά ένας μύστης μιας τελετουργίας, παραμένοντας αλώβητος στο πέρασμα του χρόνου» σημειώνει ο επιμελητής της έκδοσης Θανάσης Συλιβός.

Ο Χρήστος Λεοντής δίνει ένα χαρακτηριστικό περιστατικό από το κορυφαίο έργο του «Καπνισμένο τσουκάλι» σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου : «Ήταν 24 Φεβρουαρίου του 1975. Τότε που έγινε το αποτυχημένο πραξικόπημα της πυτζάμας. Παίζαμε με τον Ξυλούρη στο Σπόρτινγκ και ο κόσμος ήταν πολύς. Οι εκδηλώσεις απερίγραπτες, ειδικά όταν ακουγόταν οι στίχοι «οι ξωμάχοι κι οι προλετάριοι». Οι φωνές σκέπασαν τα μεγάφωνα. Ο Ξυλούρης στο διάλειμμα ήρθε και με βρήκε και μου λέει: «Μα ήντα θα πει μωρέ… προλετάριοι»; Εγώ του εξήγησα και τότε μου απαντά: «Εδά θα δεις στο δεύτερο μέρος». Πράγματι, βγήκε στον κόσμο και καθώς το τραγουδούσε κάποια στιγμή γονάτισε. Και ο κόσμος, φυσικά, ξεσηκώθηκε…». {jcomments on}

Κωστής Μαυρικάκης librodoro.blogspot.com

Δείτε μια συνέντευξη του Νίκου Ξυλούρη στον Γιώργο Παπαστεφάνου

{youtube}VgsS6hUGxwY{/youtube}

Print Friendly, PDF & Email

Από manos