του Λεωνίδα Γ. Κουδουμογιαννάκη
Με επιτυχία διοργανώθηκε από το Μορφωτικό Σύλλογο Κεντριού το απόγευμα του Σάββατου 11 Μαΐου στο Δημοτικό Σχολείο του χωριού, η παρουσίαση του βιβλίου «Κεντρί, το χωριό των Σταμνάδων» του συνταξιούχου εκπαιδευτικού Γιώργου Μανιαδάκη και παράλληλα εγκαινιάστηκε έκθεση φωτογραφίας από την δράση των Κεντριανών σε περασμένες εποχές.
Ο Κεντριανός Γεώργιος Μανιαδάκης, νιώθοντας περισσότερο από άλλους το χρέος στο χώμα που πρωτοπερπάτησε, τόλμησε να προσθέσει ένα λιθαράκι στην καταγραφή της τοπικής ιστορίας και της λαογραφίας της αγγειοπλαστικής στο Κεντρί Ιεράπετρας. Μελετώντας τις ιστορικές πηγές προσεκτικά, καταγράφοντας τις διηγήσεις από τους πρωταγωνιστές μαστόρους, κυρίως από τους πουργούς των τσικαλαριών και το αρχειακό υλικό της πρώην κοινότητας Κεντρί, αποτύπωσε χωρίς λογοτεχνικές ωραιοποιήσεις την έρευνα του και πρόσφερε σε όλους εμάς σήμερα την δυνατότητα να γνωρίσουμε και να θαυμάσουμε τους τεχνίτες του πηλού.
Την παρουσίαση του βιβλίου έκανε η προϊστάμενη του 2ου Νηπιαγωγείου Κεντρί κα Βούλα Τεμίρογλου – Ψαρουδάκη.
Στην ομιλία της η κα Ψαρουδάκη μεταξύ άλλων τόνισε: «Τίτλος περιεκτικός και άκρως αντιπροσωπευτικός. “Κεντρί το χωριό των σταμνάδων”. Το περιεχόμενο του σε απλή γλώσσα γραμμένο – κατανοητή. Ο Γιώργης ένας περιηγητής του χρόνου, μας γεμίζει με εικόνες του παρελθόντος, καθαρές χωρίς λογοτεχνικές ωραιοποιήσεις – περισσότερο ερευνητικός με διασταυρωμένες πληροφορίες από γραπτά κείμενα, μελέτες ή βιβλία, και φυσικά την παράδοση και τις αφηγήσεις των τελευταίων αγγειοπλαστών, πουργών κ.λ.π.».
Κλείνοντας την παρουσίαση του βιβλίου κατέληξε: «Ακόμη και σήμερα και κυρίως νέοι και παιδιά δεν γνωρίζουν ότι έχουν ένα χωριό με ιδιαίτερη ιστορία ένα κόσμο άγνωστο για πολλούς. Εύχομαι να είμαστε όλοι εμείς που ζούμε στο Κεντρί συνεχιστές του πολιτισμού αυτού και το βιβλίο να λειτουργήσει σαν ερέθισμα ώστε μέσα από συλλογικές διαδικασίες να γίνει η συλλογή όσων κεραμικών έχουν απομείνει και η έκθεση τους σε ένα μουσειακό χώρο».
Ο συγγραφέας Γιώργος Μανιαδάκης ευχαρίστησε το Διοικητικό Συμβούλιο του συλλόγου το οποίο χωρίς πολλές διατυπώσεις ανέλαβε την έκδοση του πονήματος, και τον πηλοπλάστη Σπύρο Μενεγάκη, τον μοναδικό τεχνίτη των μολυβωτών, για την βοήθεια του στην κατανόηση της κατασκευής των αγγείων. Στην ομιλία του μεταξύ άλλων τόνισε:
«Την ιστορία του λαϊκού πολιτισμού του χωριού σου, δεν θα την βρεις γραμμένη πουθενά, είναι κτήμα της ζώσας ιστορίας του χωριού σου, που είναι οι γέροι και οι γερόντισσες. Οι γέροι και οι γερόντισσες είναι οι λαμπαδηδρόμοι της παράδοσης μας, του λαϊκού πολιτισμού μας. Μέσα από την παράδοση της συλλογικής μνήμης, αντλούμε στοιχεία της ψυχής και της κοινωνικής ζωής του τόπου μας, που αφορούν τις εκδηλώσεις του λαϊκού πολιτισμού, και αναφέρονται σε σπίτια, ποτά, ενδύματα, λαϊκές τέχνες, λατρεία, θρησκευτικής ζωή, φυτά, ζώα, μύθους, παραμύθια, παραδόσεις, παροιμίες, αινίγματα, λαϊκό θέατρο, έθιμα, παιγνίδια, τραγούδια και φυσικά μαντινιάδες.
Όλα αυτά αποτελούν την συνισταμένη του λαϊκού πολιτισμού μας και μεταφέρουν στις επόμενες γενιές σ’ ένα διαχρονικό ταξίδι. Πόσες άραγε εικόνες, πόσα συναισθήματα να μεταδίδει σ’ εμάς σήμερα η μαντινιάδα που έλεγε:
Ε, κακορίζικο κι εσύ κι ε-φάγανε σε οι στράτες, να μας σε φέρνεις τα σταμνιά να παίρνεις τσι πατάτες.
Και πώς οι στράτες της στραθιάς, μετά από τόσα χρόνια, σ’ όσους τις περπάτησαν γεννούν πάντα τα ίδια συναισθήματα. Κι ακόμη διαχρονικά, πως η προσωπική αντωνυμία κι εσύ σαν κι εμάς, κι εμείς σαν κι εσένα, έγινε τεράστιο εγώ, στα νεώτερα χρόνια. Ο λαϊκός μας πολιτισμός έχει βάθος και έκταση, και μας ακολουθεί και τον ακολουθούμε».
Στην εκδήλωση παραβρέθηκε η ενενηντάχρονη συνταξιούχος εκπαιδευτικός κα Καλλιόπη Δαργωνάκη που υπηρέτησε την πρωτοβάθμια εκπαίδευση την περίοδο 1950 έως 1985 και το Δημοτικό Σχολείο του Κεντρί την περίοδο 1958 – 1979. Συγκίνησε πολλούς από τους παρευρισκόμενους μαθητές της με την ιστορική αναδρομή της στην ιστορία του Δημοτικού Σχολείου του χωριού και την ιδιαίτερη αναφορά της στον πρώτο δάσκαλο του πρώτου Δημοτικού Σχολείου, που λειτούργησε σε ιδιόκτητο χώρο, Κωνσταντίνο Εμμ. Χαμηλό.
Έκθεση φωτογραφίας
Σε αίθουσα του Δημοτικού Σχολείου με την επιμέλεια της Προέδρου του Μορφωτικού Συλλόγου κας Σοφίας Τσαντηράκη, στήθηκε επιμελημένα έκθεση παλιού φωτογραφικού υλικού από την κοινωνική δράση των Κεντριανών στις δεκαετίες του 1920 μέχρι και 1970.
