Την Κυριακή 25 Ιουλίου πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια της νέας αίθουσας του Μουσείου Νερού και Υδροκίνησης στη Ζάκρο, στον νερόμυλο του Ξώπαπα από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Ζάκρου σε συνεργασία με τον Δήμο Ιτάνου και την Κοινωφελή Επιχείρηση. Με τη νέα αίθουσα ολοκληρώνονται οι επισκέψιμοι χώροι του Μουσείου, το οποίο φέτος κλείνει τρία χρόνια λειτουργίας. Ο Πολιτιστικός Σύλλογος οργάνωσε μια πολύ ενδιαφέρουσα εκδήλωση αφιερωμένη στον παραδοσιακό τρόπο παρασκευής του ψωμιού. Ζύμωμα, άναμμα του ξυλόφουρνου, φούρνισμα, ενώ στους επισκέπτες προσφέρθηκαν πολλά παραδοσιακά εδέσματα που έφτιαξαν οι άνθρωποι τού Συλλόγου.
Ο κ. Μαστροπαύλος Δημήτρης, Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Ζάκρου αναφέρθηκε στην ιστορία των νερόμυλων της Ζάκρου και το ρόλο που έπαιξε το νερό διαχρονικά στην ύπαρξη και ανάπτυξη του χωριού.
Στην εκδήλωση παραβρεθήκαν ο Δήμαρχος Ιτάνου κ. Χατζηνάκης, ο Δήμαρχος Σητείας κ Κουρουπάκης, ο Πρόεδρος της Κοινωφελούς Επιχείρησης Δήμου Ιτάνου κ. Αγγελετόπουλος και πολλοί ντόπιοι και ξένοι επισκέπτες.
Το Μουσείου Νερού και Υδροκίνησης Ζάκρου στεγάζεται στους αναστηλωμένους νερόμυλους που παραχώρησαν οι οικογένειες που τους κατείχαν το 1997. Είναι ένα θεματικό μουσείο που στόχο έχει να συγκεντρώσει ότι αντικείμενο ή άλλο υλικό είναι σχετικό με την χρήση του νερού από περασμένες εποχές αλλά και να αναδείξει την σπουδαιότητα του νερού και στις μέρες μας, αξιοποιώντας το σωστά με ορθολογική χρήση και σεβασμό.
Οι μύλοι που έχουν αναστυλωθεί και έχουν διαμορφωθεί σε εκθεσιακούς χώρους είναι :
– ο μύλος της Μπριλάκαινας , Ηταν ιδιοκτησία των Μπιλάκηδων και του Ν. Ροδανάκη χτισμένος πριν το 1900. Δίπλα υπάρχει το ρασοτριβείο ιδιοκτησίας Ν.Ροδανάκη
– ο μύλος του Ροδονοβαγγελή , χτισμένος πριν το 1900 από τον πατέρα του Βαγγέλη Ροδανάκη . Στον ίδιο χώρο λειτουργούσε μέχρι το1955 ελαιοτριβείο (φάμπρικα) που δούλευε με την δύναμη του νερού .
– Ο μύλος του Ξώπαπα, από τους παλαιότερος νερόμυλους. Εξωτερικά υπάρχει ξυλόφουρνος.
Τα αντικείμενα που εκθέτονται στο Μουσείο έχουν παραχωρηθεί από πολλούς συλλέκτες του χωριού, που για πολλά χρόνια με ιδιαίτερο μεράκι και αγάπη συγκέντρωσαν και συντήρησαν παλιά αντικείμενα, βοηθώντας σήμερα τους νεότερους και τους ξένους επισκέπτες να κατανοήσουν καλύτερα τον πολιτισμό την κουλτούρα και τον μόχθο της αγροτιάς, που σε εποχές δύσκολες αξιοποίησε αλλά και σεβάστηκε τα ΄΄δώρα΄΄ της φύσης, όπως το νερό, για να μπορέσει να επιβιώσει και να δημιουργήσει.
Η Ζάκρος είναι γνωστή για τα πολλά νερά της, τις πηγές και τις ρεματιές με τα πλατάνια τους. Η ύπαρξη του νερό έπαιξε και εξακολουθεί να παίζει τον βασικότερο ρόλο στην οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα των κατοίκων της Ζάκρου.
Στις αρχές του 1900, η Ζάκρος αποτελούσε το κέντρο μιας ιδιότυπης ΄΄βιομηχανικής περιοχής΄΄, αφού λειτουργούσαν συνολικά έντεκα νερόμυλοι. και πολλοί ήταν αυτοί που ερχόντουσαν από μακριά για να αλέσουν το σιτάρι, το βασικότερο προϊόν για τη διαβίωση του ανθρώπου, το οποίο μεταποιούνταν σχεδόν αποκλειστικά σε ψωμί, τους στους νερόμυλους της Ζάκρου.
Σήμερα οι Νερόμυλοι, η Φάμπρικα, το Ρασοτριβείο, σε άλλο ρόλο και χρήση, περιμένουν τους επισκέπτες να ακολουθήσουν το ΄΄ Δρόμο του Νερού ΄΄ , που ξεκινά από την πηγή της Ζάκρου και διασχίζει κατά μήκος όλο το χωριό, να περπατήσει το μονοπάτι Ε4, να κατέβει το φαράγγι και να φτάσει στην παραλία της Κάτω Ζάκρου, στο τέλος ενός μοναδικού φυσικού τοπίου με ιδιαίτερη οικολογική και ιστορική αξία.
Το μουσείο είναι ανοικτό του από Ιούνιο έως τέλος Σεπτεμβρίου καθημερινά, εκτός Δευτέρας.
