Εκπαίδευση και τέχνη της ρητορικής
Εκπαίδευση και τέχνη της ρητορικής

Η τέχνη του ευ λέγειν και της πειστικής επιχειρηματολογίας γεννήθηκε και αναπτύχθηκε στην Αρχαία Ελλάδα. Η έντεχνη προφορική επικοινωνία, το κυρίαρχο και, μέχρι την εφεύρεση της τυπογραφίας, μοναδικό εργαλείο αποτελεσματικής μαζικής επικοινωνίας,

υπήρξε βασικό συστατικό της κλασσικής παιδείας. Υποβαθμίστηκε όμως στους αιώνες που ακολούθησαν και τα εκπαιδευτικά συστήματα έδωσαν έμφαση στην καλλιέργεια και αξιολόγηση του γραπτού λόγου.

Σε μια εποχή που ο δημόσιος λόγος εκφέρεται συχνά χωρίς να έχει περιεχόμενο, λογική επιχειρηματολογία και σεβασμό προς τον ακροατή και την κοινότητα  η εκπαίδευση έχει χρέος να καλλιεργεί στους μαθητές κριτική ικανότητα και παρρησία, δηλ.δεξιότητες ρητορικής.

Η επιδεξιότητα στη ρητορική, η οποία καλλιεργείται με ποικιλία ασκήσεων μη τυπικής εκπαίδευσης και μέσα από τη συστηματική εξάσκηση στα ρητορικά αγωνίσματα (εκφραστική ανάγνωση, αυθόρμητος λόγος, ομαδική συζήτηση, προτρεπτικός λόγος, αγώνας αντιλογίας/ εναντιολογίας κ.α.), είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης στο δημόσιο λόγο μέσω καλής χρήσης της γλώσσας του σώματος, της φωνής, της οπτικής επαφής, της ανάπτυξης της κριτικής σκέψης και της τεκμηριωμένης επιχειρηματολογίας, όπως επίσης και της ομαδικής συνεργασίας. Ειδικά οι αγώνες αντιλογίας (debate) καλλιεργούν ιδιαίτερα ικανότητες έρευνας σε επίκαιρα αλλά και διαχρονικά θέματα και τη γενικότερη συγκρότηση της προσωπικότητας των συμμετεχόντων σε αυτά, ενισχύοντας την ευρύτητα πνεύματός τους, μειώνοντας τη μισαλλοδοξία τους και ενδυναμώνοντας την ιδιότητά τους ως πολίτες.

Το 2001 το Υπουργείο Παιδείας σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών διοργάνωσε για πρώτη φορά τους Πανελλήνιους Μαθητικούς Αγώνες Επιχειρηματολογίας – Αντιλογίας, οι οποίοι τα επόμενα χρόνια επεκτάθηκαν σε πολλές περιοχές της Ελλάδας. Στην περιοχή μας δραστηριοποιήθηκε σημαντικά ο φορέας «Παίδων Λόγοι», ενώ τα σχολεία του δήμου Αγ.Νικολάου τον περασμένο Ιούνιο πήραν μέρος στους 1ους Παγκρήτιους Αγώνες Ρητορικής στο Ρέθυμνο κατακτώντας σημαντικές διακρίσεις. Στους διοργανωτές ήταν και η Πανελλήνια Ένωση για την Προώθηση της Ρητορικής στην Εκπαίδευση, η οποία από το 2008 που ιδρύθηκε έχει διοργανώσει πολλές εκπαιδευτικές συναντήσεις, σεμινάρια και διαγωνισμούς.

Είναι μεγάλη η τιμή και η χαρά μας να έχουμε μαζί μας την πρόεδρο της κ.Βάλια Λουτριανάκη την Κυριακή 19 Νοεμβρίου 2017 στο αμφιθέατρο του 2ου και 3ου Γυμνασίου  ως συντονίστρια βιωματικών εργαστηρίων για εκπαιδευτικούς και μαθητές υπό τον γενικότερο τίτλο:

«Προφορικός λόγος και δημιουργική σκέψη στην τάξη και στον όμιλο».

Αναλυτικότερα το πρόγραμμα:

10.00-14.00: Βιωματικό Εργαστήριο για εκπαιδευτικούς δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης

10.00-11.00: Ασκήσεις γνωριμίας, συνεργασίας και ομαδικότητας, επικοινωνίας και ακρόασης

11.00-13.30 (με 2 διαλείμματα):

Προφορικός λόγος / Ρητορική στην τάξη και στον όμιλο: στόχοι, οργάνωση και περιεχόμενο διδασκαλίας

  • Η καλλιέργεια της προφορικότητας στο σχολείο
  • Στοιχεία εκφοράς και γλώσσας του σώματος
  • Η αξιολόγηση του προφορικού λόγου (ατομικά και σε ομάδες)
  • Βιωματική γνωριμία με ρητορικά αγωνίσματα και ποικίλες δραστηριότητες και παιχνίδια για τη βελτίωση του προφορικού λόγου: εκφραστική ανάγνωση, αυθόρμητος λόγος, προτρεπτικός λόγος, duet acting, διττοί λόγοι-debating, παιχνίδι ρόλων και αυτοσχεδιασμός, δραστηριότητες αφήγησης (storytelling), θεατρικές τεχνικές (ανακριτική καρέκλα, διάδρομος συνείδησης, προσομοίωση δίκης), «Γραφείον Ιδεών»© κ.ά.
  • Όμιλοι Ρητορικής Τέχνης και Αγωγή Προφορικού Λόγου (πρόγραμμα «Τεισίας»): οργάνωση και περιεχόμενο συναντήσεων

14.30-17.30: Βιωματικό Εργαστήριο για μαθητές Γυμνασίου – Λυκείου: «Σκέφτομαι δημιουργικά – επικοινωνώ αποτελεσματικά»

  • Η δημόσια ομιλία: «Έχω άποψη…, άρα υπάρχω!». Συμβουλές και ασκήσεις για την ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης και της αποτελεσματικής έκθεσης σε ακροατήριο.
  • Η φαντασία ως εργαλείο παραγωγής νέας γνώσης και επιχειρηματολογίας
  • Παρουσίαση τεχνικών για την καλλιέργεια της δημιουργικής σκέψης και την παραγωγή ιδεών (χαρακτηριστικά δημιουργικών ατόμων, εμπόδια δημιουργικής σκέψης, κύκλος δημιουργικής σκέψης, τεχνικές παραγωγής ιδεών).
  • Οι «Μικροί Ηγέτες»© – παιχνίδια για την ανάπτυξη δεξιοτήτων ηγεσίας

Εμψύχωση εργαστηρίου: Βάλια Λουτριανάκη

ΕΓΓΡΑΦΕΣ στο email: pokan2008@gmail.com έως Τρίτη 14 Νοεμβρίου.

Η εγγραφή στο εργαστήριο είναι ΔΩΡΕΑΝ. Λόγω του βιωματικού χαρακτήρα της συνάντησης ο μέγιστος αριθμός συμμετεχόντων είναι τα 30 άτομα (θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας).

Η Βάλια Λουτριανάκη (www.valialoutrianaki.com) είναι κλασική φιλόλογος (DEA, Paris IV-Sorbonne) και υποψήφια διδάκτορας του Τομέα Παιδαγωγικής (ΕΚΠΑ-ΦΠΨ) με πεδίο έρευνας τη «Ρητορική ως μέθοδο και ως αντικείμενο διδασκαλίας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση». Το 2010-11 διεξήγαγε έρευνα σχεδιασμού εγκεκριμένη από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο με βάση το καινοτόμο πρόγραμμα «Τεισίας» για την καλλιέργεια του προφορικού λόγου και της δημιουργικής σκέψης.

Το 2011 επελέγη από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο ως επιμορφώτρια για τα Προγράμματα Σπουδών του «Νέου Σχολείου».
Από το 2001 διδάσκει στο Αρσάκειο Ψυχικού και στους ετήσιους ομίλους ρητορικής τέχνης,  δημιουργικής σκέψης και δεξιοτήτων ηγεσίας. Είναι υπεύθυνη σχεδιασμού των θερινών Εργαστηρίων Ηγεσίας «Σκέψη – Λόγος – Δράση» για παιδιά και εφήβους. Από το 2015 ανήκει στο διδακτικό προσωπικό του διετούς Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών «Ρητορική: θεωρία και πράξη» (Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης – ΕΚΠΑ).

Έχει σχεδιάσει για τα Αρσάκεια-Τοσίτσεια Σχολεία ετήσιο πρόγραμμα Αγωγής Προφορικού Λόγου για τις τρεις τάξεις του Γυμνασίου ως μέρος του αναλυτικού προγράμματος της Νεοελληνικής Γλώσσας και πρόγραμμα για την καλλιέργεια της δημιουργικής σκέψης στο Δημοτικό. Επίσης, υπό έκδοση είναι τα ετήσια προγράμματα «Παιχνίδια Λόγου και Σκέψης», «Λέσχη φιλαναγνωσίας και προφορικής έκφρασης», «Εργαστήριο φαντασίας», «Γραφείον Ιδεών©» και «Μικροί Ηγέτες©».

Από το 2015 είναι μόνιμη συνεργάτιδα του Μουσείου Ηρακλειδών και υπεύθυνη σχεδιασμού του κύκλου εργαστηρίων «Λόγος και Σκέψη».

Έχει παρουσιάσει περισσότερες από 80 ομιλίες και έχει επιμορφώσει περισσότερους από 1.000 καθηγητές σε βιωματικά εργαστήρια για τη ρητορική και τη δημιουργική σκέψη συμβάλλοντας στη δημιουργία και λειτουργία ρητορικών ομίλων σε σχολεία της Αθήνας και της επαρχίας. Ο Όμιλος Ρητορικής Τέχνης της Φιλοσοφικής Σχολής (ΕΚΠΑ) και ο Ρητορικός Όμιλος του ΕΚΠΑ είναι δικά της δημιουργήματα. Παράλληλα, συντονίζει τον Ρητορικό Όμιλο Εκπαιδευτικών, το «Εργαστήριο Φαντασίας» και τους «Μικρούς Ηγέτες©» στο «Στέκι του Παιδιού» (Δήμος Φιλοθέης-Ψυχικού), όπου συμμετέχουν δωρεάν μαθητές Δημοτικού και Γυμνασίου.
Είναι εμπνεύστρια και πρόεδρος της μη κερδοσκοπικής και επιστημονικής Ελληνικής Ένωσης για την Προώθηση της Ρητορικής στην Εκπαίδευση από το 2009 (www.rhetoricedu.com). Συντονίζει το Πανελλήνιο Δίκτυο για την Προώθηση της Ρητορικής στην Εκπαίδευση και είναι μέλος της συντακτικής επιτροπής του επιστημονικού περιοδικού Εκπαίδευση και Θέατρο και υπεύθυνη έκδοσης του ηλεκτρονικού διεθνούς περιοδικού Ρητορική Παιδεία (υπό έκδοση).

Την ευχαριστούμε που δέχτηκε την πρόσκλησή μας και ευελπιστούμε η προσέλευση στα εργαστήρια να είναι τέτοια που θα επιτρέψει μια ευρύτερη συνεργασία στο μέλλον.

Πολιτιστική Ομάδα Καθηγητών Αγ. Νικολάου

Ελληνική Ένωση για την Προώθηση της Ρητορικής στην Εκπαίδευση

Print Friendly, PDF & Email

Από giorgos