Στην αναμνηστική πλάκα

Από το μνημόσυνο

Στο καθεδρικό ναό της Αγίας Τριάδος στο Τζερμιάδων τελέστηκε το πρωί της Κυριακής (4/11) μνημόσυνο για τους έξι εκτελεσθέντες Τζερμεδιανούς κατά την 5η Νοεμβρίου 1943 με πρωτοβουλία του Δήμου Οροπεδίου Λασιθίου.
Πρόκειται για τους: Γεώργιο Παπαδάκη, συμβολαιογράφο και μέλος του ΕΑΜ Οροπεδίου, τα αδέλφια Κωνσταντίνο Πυθαρούλη, Γεώργιο Πυθαρούλη και Εμμανουήλ Πυθαρούλη τον Νικόλαο Σπανάκη και τον Ιωάννη Τσαμάνδουρα, όλοι αγρότες και κάτοικοι του Οροπεδίου που εκτελέστηκαν από τα τάγματα θανάτου του Σούμπερ στις 5 Νοεμβρίου του ’43.

Τον πρώτο, τον έσυραν κακοποιώντας τον και αιμόφυρτο δυτικά του Τζερμιάδων στη θέση Μοθωνιό όπου και τον εκτέλεσαν εν ψυχρώ εγκαταλείποντας το πτώμα του άταφο, μέσα στην παρακείμενη βάγκα.
Τους άλλους πέντε τους οδήγησαν ανατολικά στη θέση «Κεφάλια» κοντά στο νεκροταφείο Τζερμιάδων, όπου τους εκτέλεσαν ομαδικά ύστερα από βάρβαρη κακοποίηση τους στον τόπο της εκτέλεσης.
Νωρίτερα στις 3 του Νοέμβρη οι Σουμπερίτες, με την προτροπή, προδοτών συνεργατών τους, πέρασαν από τον Αβρακόντε και την Κουδουμαλιά όπου εκτέλεσαν εν ψυχρώ τους: Εμμανουήλ Καλυκάκη και Αδαμάντιο Καροφειλάκη και την ίδια μέρα έφτασαν στον Άγιο Γεώργιο όπου κακοποίησαν πολλούς κατοίκους, έκαναν εικονικές εκτελέσεις, εφάρμοσαν τη φάλαγγα και τρομοκράτησαν τον κόσμο. Ήθελαν προφανώς να ανακαλύψουν σε πιο λημέρι είχαν μεταφερθεί οι 15 Γερμανοί αιχμάλωτοι που είχαν συλληφθεί κατά τη Μάχη της Βιάννου από τους αντάρτες του Μπαντουβά και του Κρασαναδάμη, όπως επεσήμανε ο ομιλητής της εκδήλωσης, δικηγόρος και πρώην Πρόεδρος της Κοινότητας Τζερμιάδων κ. Γιώργος Μαρκόπουλος, υπογραμμίζοντας πως «η θυσία των μαρτύρων που τιμούμε σήμερα αποτελεί μια από τις σημαντικότερες προσφορές του Οροπεδίου στον αγώνα για την απελευθέρωση της Κρήτης, στον αγώνα της Εθνικής Αντίστασης. Γι’ αυτό, χρέος μας είναι, να τιμούμε τη μνήμη τους κάθε χρόνο, για να μείνει στους αιώνες».
Στο χαιρετισμό του ο Δήμαρχος Οροπεδίου Λασιθίου κ. Γιώργος Μηλιαράς τόνισε μεταξύ άλλων: «Η ιστορική μνήμη των Λασιθιωτών ακουμπά πάνω στη θυσία των έξι εκτελεσθέντων Τζερμεδιανών, για τους οποίους τελείται το σημερινό μνημόσυνο. Για μας αποτελεί ελάχιστο φόρο τιμής και κυρίως μνήμης και περίσκεψης για τους ανθρώπους που θυσιάστηκαν στις δραματικές ώρες της σύγχρονης ιστορίας του τόπου. Θέλουμε να αναγνωριστεί, να τιμηθεί και να προβληθεί η θυσία τους, όπως αρμόζει στους ήρωες και παράλληλα να αποτελέσει την φωτεινή πυξίδα για την δημιουργική πορεία των νέων μας στους καιρούς της ειρήνης. Να είναι ο ζωντανός φάρος της ιστορικής συνέχειας του τόπου και κυρίως να υπενθυμίζει την ανάγκη να είμαστε όλοι μαζί, ενωμένοι για το καλό του τόπου μας», ανέφερε ο δήμαρχος ευχαριστώντας τους τον Πρόεδρο και το Τοπικό Συμβούλιο Τζερμιάδων για την οργανωτική φροντίδα καθώς και τον ομιλητή κ. Γεώργιο Μαρκόπουλο που ως πρώην Πρόεδρος είχε τοποθετήσει στον τόπο της θυσίας την αναθεματική πλάκα με τα ονόματα των εκτελεσθέντων.
Ακολούθησε επιμνημόσυνη δέηση στο χώρο της εκτέλεσης όπου ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου κ. Μιχάλης Πατεράκης αναφέρθηκε στην προσωπική του εμπειρία για τα γεγονότα της 5ης Νοεμβρίου 1943 καθώς και στη δράση που ανέπτυξε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Τζερμιάδων για την ανάδειξη του γεγονότος στο παρελθόν.
Στο μνημόσυνο παραβρέθηκε ο Νομάρχης Λασιθίου κ. Αντώνης Στρατάκης, οι Αντιδήμαρχοι Οροπεδίου Λασιθίου κ. Μανόλης Περυσινάκης και Μαρία Πάτερου, Δημοτικοί Σύμβουλοι, η Γραμματέας του Νομαρχιακού Συμβουλίου κα Μαρία Πρατσίνη, και εκπρόσωποι τοπικών φορέων.

ΟΜΙΛΙΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ
Από την εκκλησία

Από το μνημόσυνο

Πέντε Νοεμβρίου 1943. Η κορύφωση της τραγωδίας που έζησε ο λαός του Οροπεδίου τη μαύρη περίοδο της Κατοχής. Δεν είχαν περάσει σαράντα μέρες από την άνανδρη σφαγή της γειτονικής Βιάννου και την πυρπόληση 30 χωριών της. Όσοι επέζησαν από τη φοβερή εκείνη καταστροφή, βρήκαν καταφύγιο στο Οροπέδιο, περιφέροντας τη δυστυχία τους στο Λασίθι , βοηθούμενοι , όσο επέτρεπαν οι συνθήκες, από το λαό του Οροπεδίου , ο οποίος μετά από εκείνη την συμφορά, κάτι ψυχανεμίζονταν και γι αυτό όλο και πύκνωνε τις τάξεις των οργανώσεων της Εθνικής Αντίστασης αφού στα περήφανα βουνά του Λασιθίου υπήρχαν τρία τουλάχιστον μεγάλα λημέρια αντάρτικων ομάδων.
Στις 3 Νοεμβρίου μια ομάδα από τα περίφημα τάγματα θανάτου του Σούμπερ ανεβαίνουν στο Οροπέδιο για να πληροφορηθούν τις ακριβείς θέσεις των αντάρτικων ομάδων και να τρομοκρατήσουν τον πληθυσμό. Η ομάδα αυτή των αδίστακτων δολοφόνων υπό τις διαταγές του ίδιου του Σούμπερ αποτελείτο από Γερμανούς και δυστυχώς από Έλληνες -Κρήτες, δοσίλογους , βοηθούμενους από ελάχιστους ευτυχώς ντόπιους «πεταλάδες», συνεργάτες των Ες-Ες, αστυνομικούς τρόπον τίνα που έφεραν με «καμάρι» στο στήθος τους κρεμασμένο σαν ένα πέταλο το γερμανικό δικέφαλο αετό, εξού και πεταλάδες. Κάτι κακαντράκια , κακουρέδες όπως φαίνονται στις φωτογραφίες που τράβηξαν μετά τα «κατορθώματα» τους και μετά το θανατικό που έσπειραν.
Αυτός ο περιβόητος Γερμανός Σούμπερ που «ήταν συνώνυμο του τρόμου», όπως ευφυώς τον χαρακτήρισε ο ιστοριοδίφης Ιωάννης Καραβαλάκης, ήταν δυστυχώς ελληνικής καταγωγής από τη Σμύρνη και λεγότανε Πέτρος Κωνσταντινίδης.
Ο Γερμανός πρόξενος της Σμύρνης τον έστειλε νεαρό στη Γερμανία όπου πήρε τη Γερμανική υπηκοότητα και το όνομα Φράντς Σούμπερ και στη συνέχεια γύρισε στη Σμύρνη όπου υπηρέτησε στον Τούρκικο στρατό. Κατά τη Γερμανική εισβολή ζούσε στη θεσσαλονίκη από όπου τον επιστράτευσαν οι Γερμανοί και τον έφεραν στην Κρήτη σαν διερμηνέα και κατά τον Ιούνιο του 1942 το τοποθέτησαν στην Αυγενική για να οργανώσει το τάγμα των «Σουμπεραίων» ή των «Κυνηγών του Σούμπερ» που αποτελείτο από 200 άτομα περίπου εκ των οποίων οι 55 ήσαν Γερμανοί και οι υπόλοιποι ντόπιοι συνεργάτες τους οι οποίοι ντυμένοι με Γερμανικές στολές τρομοκρατούσαν όλο το νησί.
Τα εγκλήματα των ταγμάτων του Σούμπερ ξεπερνούν τα χίλια εκτός από τα βασανιστήρια και τους ξυλοδαρμούς. Ο ναζιστής αυτός αδίστακτος και αιμοβόρος Φραντς Σούμπερ, συνελήφθη στη θεσσαλονίκη, καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε τον Οκτώβριο του 1947 ή κατά τον Στίβεν Σμίθ της εφημερίδας του Καναδά «Το Βήμα» ο Σούμπερ δικάστηκε και εκτελέστηκε στην Αθήνα στις 20 Μαίου 1947, ο ίδιος ο Σμίθ θεωρεί υπεύθυνο για τις εκτελέσεις του Οροπεδίου τον εξ ίσου σκληρό και αδίστακτο , στρατηγό Μύλλερ .
Στις 3 λοιπόν Νοεμβρίου οι Σουμπερίτες, τη προτροπή, προδοτών συνεργατών τους, περνούν από τον Αβρακόντε και την Κουδουμαλιά όπου εκτελούν εν ψυχρώ τους: Εμμανουήλ Καλυκάκη και Αδαμάντιο Καροφειλάκη και την ίδια μέρα φτάνουν στον Άγιο Γεώργιο όπου κακοποιούν πολλούς κατοίκους, κάνουν εικονικές εκτελέσεις, εφαρμόζουν τη φάλαγγα και τρομοκρατούν τον κόσμο. Ήθελαν προφανώς να ανακαλύψουν σε πιο λημέρι είχαν μεταφερθεί οι 15 Γερμανοί αιχμάλωτοι που είχαν συλληφθεί κατά τη Μάχη της Βιάννου από τους αντάρτες του Μπαντουβά και του Κρασαναδάμη.
Στις 5 Νοεμβρίου έρχονται στο Τζερμιάδων με οργανωμένο κατά πως λένε οι μαρτυρίες σχέδιο. Τις πρωινές ώρες έβγαλαν τελάλη και καλούσαν όλους γέρους νέους γυναίκες και παιδιά να προσέλθουν στην αυλή του δημοτικού σχολείου και να αφήσουν ανοικτά τα σπίτια τους. Αρκετοί από τους κατοίκους δεν υπάκουσαν κι έφυγαν στα βουνά, οι περισσότεροι ωστόσο προσήλθαν στον τόπο του μαρτυρίου τους. Τους έβαλαν στη σειρά . Ένας ταγματασφαλίτης υποδείκνυε ποιόν να πάρουνε και ποιόν ν αφήσουνε για τον τόπο του μαρτυρίου που ήταν οι εσωτερικές αίθουσες του Σχολείου. Εκεί τους έδερναν αλύπητα και τους κακοποιούσαν βάναυσα μέχρι αιμοπτύσεως και δεν σταματούσαν μέχρι να πέσουν οι άτυχοι βασανισθέντες λιπόθυμοι και ύστερα τους στοίβαζαν σαν τα τσουβάλια τον ένα πάνω στον άλλο. Αφού ικανοποίησαν τα κτηνώδη ένστικτα τους έδιωξαν τους υπόλοιπους από το προαύλιο με την απειλή να μην κυκλοφορούν στους δρόμους αλλιώς θα εκτελούνται επί τόπου. Έφυγαν έντρομοι για τα σπίτια τους και κανείς δεν ακολούθησε το «ψίκι του θανάτου» .
Ήταν απόγευμα. «Πέντε η ώρα που βραδιάζει , πέντε ακριβώς την ώρα που βραδιάζει» κατά τον Ποιητή. Από την στοίβα των «ζωντανών πτωμάτων» διαλέγουν έξη, δεν γνωρίζουμε με ποια κριτήρια, πάντως όχι τυχαία. Φαίνεται ότι και εδώ η προδοσία έπαιξε το ρόλο της. Το συμβολαιογράφο και μέλος του ΕΑΜ Οροπεδίου Γεώργιο Παπαδάκη, τα αδέλφια Κωνσταντίνο Πυθαρούλη, Γεώργιο Πυθαρούλη και Εμμανουήλ Πυθαρούλη τον Νικόλαο Σπανάκη και τον Ιωάννη Τσαμάνδουρα που είχαν συλληφθεί στη θέση «Καταλύματα» προσπαθώντας να βγούνε στο βουνό
Τον πρώτο, τον σέρνουν κακοποιώντας τον και αιμόφυρτο δυτικά του Τζερμιάδων στη θέση Μοθωνιό όπου και τον εκτελούν εν ψυχρώ εγκαταλείποντας το πτώμα του άταφο, μέσα στην παρακείμενη βάγκα. Τους άλλους πέντε τους οδήγησαν ανατολικά στη θέση «Κεφάλια» κοντά στο νεκροταφείο Τζερμιάδων, όπου τους εκτέλεσαν ομαδικά ύστερα από βάρβαρη κακοποίηση τους στον τόπο της εκτέλεσης.
Αμέσως μετά τις απάνθρωπες αυτές εκτελέσεις οι «παλικαράδες» τους Σούμπερ πήγαν και φωτογραφήθηκαν μπροστά στο Δημοτικό Σχολείο, φρόντισαν μάλιστα τη φωτογραφία αυτή να μας την στείλουν και εδώ στο Τζερμιάδων για να μην τους ξεχάσουμε, να μην ξεχάσουμε αυτούς που περνώντας δυο μέρες από το Οροπέδιο το μετέτρεψαν σε τόπο Μαρτυρίου, τόπο Κολάσεως.
Η θυσία των μαρτύρων που τιμούμε σήμερα αποτελεί μια από τις σημαντικότερες προσφορές του Οροπεδίου στον αγώνα για την απελευθέρωση της Κρήτης, στον αγώνα της Εθνικής Αντίστασης. Γι’ αυτό, χρέος μας είναι, να τιμούμε τη μνήμη τους κάθε χρόνο, για να μείνει στους αιώνες.

Από το Γραφείο Τύπου

Print Friendly, PDF & Email

Από manos