Η αναθεώρηση του συντάγματος, οι μεταβολές που προτείνονται και συζητούμε σήμερα, αποτελούν κορυφαία διαδικασία που αποσκοπεί στην προσαρμογή του βασικού νόμου της χώρας στις νέες συνθήκες ώστε να μπορέσει να προσαρμοστεί και να ανταποκριθεί στις σύγχρονες ανάγκες.
Αυτή η προσαρμογή για να είναι επιτυχής και αποτελεσματική πρέπει να βασίζεται και σε μια ουσιαστική συζήτηση μέσα στην κοινωνία να αποτυπώνει και να ενσωματώνει τα αιτήματα και τις εμπειρίες της κοινωνίας.
Αυτό ακριβώς συνέβη με την δημόσια συζήτηση που προηγήθηκε όπου συμμετείχε με ενδιαφέρουσες προτάσεις και ιδέες σημαντικό μέρος του πληθυσμού μέσω φορέων αλλά και μεμονωμένων ατόμων.
Και είναι σημαντικό ότι η προτεινόμενη αναθεώρηση επιχειρείται μετά από μια μακρά περίοδο κρίσης και περιδίνησης της χώρας που οδήγησε ουσιαστικά στην χρεοκοπία της αλλά και του ίδιου του πολιτικού συστήματος που την δημιούργησε.
Μια κρίση που εκδηλώθηκε με καταστροφικά οικονομικά αποτελέσματα για την πλειοψηφία του πληθυσμού τα αιτία της οποίας όμως ήταν βαθύτερα.
Μια κρίση με έκδηλα τα αξιακά χαρακτηριστικά , κρίση αξιών με ταξικές αναφορές.
Αυτά ακριβώς τα χαρακτηριστικά που αποσκοπούν στην διαφοροποίηση της κοινωνίας, σε απλή μετάφραση την διεύρυνση των ανισοτήτων μεταξύ εχόντων και μη, μεταξύ των πλουσίων και φτωχών, γεγονός που καταδεικνύει ο σημερινός καταμερισμός του πλούτου όταν το 82% του πλούτου ανήκει στο 1% του πληθυσμού.
Βασικός στόχος μέσω της διαδικασίας αναθεώρησης από μέρους της κυβέρνησης είναι η θωράκιση και η προάσπιση των δικαιωμάτων των ασθενέστερων κοινωνικά ομάδων που αποτελούν και την πλειοψηφία του πληθυσμού.
Η κατοχύρωση του δικαιώματος στην καθολική πρόσβαση στο δημόσιο σύστημα υγείας των πολιτών, τον δημόσιο χαρακτήρα της παιδείας, τον περιορισμό της αυθαιρεσίας του πολιτικού συστήματος με την κατάργηση του άρθρου 86 περί ευθύνης υπουργών, την ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ κατοχύρωση για την προστασία του περιβάλλοντος αλλά και του νερού ως δημοσίου αγαθού.
Σε ότι αφορά τις σχέσεις κράτους εκκλησίας οι διακριτοί ρολόι αποτελούν προϋπόθεση για την αρμονική συνύπαρξη και την διαχείριση τα των οίκων τους.
Τόσο η περίοδος των μνημονίων όσο και η προηγούμενη περίοδος της «ανάπτυξης», έχουν πλουτίσει την εμπειρία της κοινωνίας σχετικά με τις αδυναμίες του πολιτικού μας συστήματος και τις ανάγκες που δεν μπόρεσαν απαντηθούν.
Το κυριότερο χαρακτηριστικό είναι η απουσία ουσιαστικού κοινωνικού ελέγχου σε όλο το εύρος των πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών λειτουργιών του κράτους και η αυθαιρεσία των κατεχόντων την (πολιτική και οικονομική) εξουσία.
Συγχρόνως η συμμετοχή της χώρας στην Ε. Ε. και η εκχώρηση νομοθετικών, πολιτικών, οικονομικών αρμοδιοτήτων σε υπερεθνικά όργανα δημιουργούν ένα πολύ σημαντικό κενό δημοκρατικής νομιμοποίησης σε αποφάσεις πολύ μακρινών και αδιαφανών κέντρων.
Σε αυτό πρέπει να προσθέσουμε και τα προβλήματα παγκόσμιας εμβέλειας που δυναμικά κάνουν την παρουσία τους στην καθημερινότητα μας, όπως η προσφυγική κρίση (που μόνο συγκυριακή δεν είναι) ή η απειλή της κλιματικής αλλαγής και οι απορυθμίσεις που προκαλεί.
Σε όλη την περίοδο που μεσολάβησε από την προηγούμενη αναθεώρηση, τα κοινωνικά αγαθά γνώρισαν μια άνευ προηγουμένου επίθεση με στόχο τον έλεγχό τους από ιδιώτες (μεγάλες επιχειρήσεις εγχώριες ή διεθνείς) και την εμπορευματοποίηση βασικών ανθρώπινων και κοινωνικών αναγκών. Χαρακτηριστική είναι η σύγκρουση στην προηγούμενη απόπειρα συνταγματικής αναθεώρησης (που δεν ολοκληρώθηκε), για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια.
Σήμερα, έχοντας υπόψη όλη την προηγούμενη περίοδο, πρέπει να ενισχύσουμε την προστασία των κοινωνικών αγαθών, αυτών που σαν κοινωνία έχουμε συμφωνήσει ότι πρέπει να έχουν δημόσιο και κοινωνικό χαρακτήρα. Οι πιέσεις για τον ιδιωτικό έλεγχο των κοινωνικών αγαθών είναι μια διεθνής τάση που έχει προκαλέσει τεράστιες συγκρούσεις σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη, και στη συντριπτική πλειοψηφία τους έχουν προκαλέσει φτωχοποίηση των κοινωνιών, υποβάθμιση των υπηρεσιών και κυρίως αποκλεισμό μεγάλων μερίδων του πληθυσμού από την πρόσβαση σε αυτά τα αγαθά.
Σε αυτή τη διεθνή αντιπαράθεση πολιτικών, πρέπει να θωρακίσουμε την προστασία των κοινωνικών αγαθών στη χώρα μας λαμβάνοντας υπόψη την μνημονιακή επιτροπεία και την οικονομική αδυναμία μας που μας καθιστά ευάλωτους σε πιέσεις αλλά και τη συμμετοχή μας στην Ε. Ε. που πολλές φορές επιλέγει πολιτικές αντίθετες με αυτή την αρχή ή βρίσκεται σε εσωτερική αντιπαράθεση για την πολιτική που θα επιλέξει.
Δεν είναι εύκολο να αντιληφθούμε ένα κόσμο που η πρόσβαση στο πόσιμο νερό θα είναι δύσκολη έως αδύνατη για κάποιους. Κι όμως αυτή είναι μια πραγματικότητα σε πολλές περιοχές του πλανήτη. Στην Ελλάδα των μνημονίων όμως, έχουμε ζήσει την ενεργειακή φτώχεια και τις μαζικές διακοπές ρεύματος, ιδίως την εποχή που το αβάστακτο «χαράτσι» επιβάρυνε του λογαριασμούς ρεύματος. Αγαθά που είναι αναγκαία για την επιβίωση ή την κοινωνική συνοχή πρέπει να βρίσκονται υπό δημόσιο έλεγχο και να διασφαλίζεται η πρόσβαση σ’ αυτά.
Αντίστοιχα περιοχές ευαίσθητες όπως οι αιγιαλοί, οι όχθες ποταμών και λιμνών καθώς και τα λιμάνια πρέπει να μπορούν να είναι προσπελάσιμα από όλους. Σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, που η επαφή με τη θάλασσα είναι βασικό στοιχείο της οικονομικής και κοινωνικής ζωής, είναι ανάγκη να διατηρήσουμε και να προστατέψουμε τον δημόσιο χαρακτήρα αυτών των περιοχών.
Κοινά αγαθά είναι επίσης οι αρχαιολογικοί χώροι αλλά και οι οικολογικά ευαίσθητες περιοχές που αποτελούν την κοινή μας κληρονομιά που πρέπει να παραδώσουμε αλώβητη στις επόμενες γενιές και θα πρέπει να την προστατέψουμε από λογικές άγριας οικονομικής εκμετάλλευσης. Και εδώ, στην προστασία του πολιτιστικού και φυσικού περιβάλλοντος ο ρόλος του κράτους πρέπει να ενισχυθεί συνταγματικά.
Εδώ θα ήθελα να προσθέσω άλλο ένα πολύ σημαντικό στοιχείο που παίζει καθοριστικό ρόλο πια στην ζωή μας. Η πρόσβαση στο διαδίκτυο και στην πληροφορία. Βλέπουμε τη συμπεριφορά αυταρχικών καθεστώτων που με κάθε τρόπο προσπαθούν να ελέγξουν την πληροφόρηση επιβάλλοντας απαγορεύσεις και αθέμιτους ελέγχους. Από την άλλη οι σύγχρονες ανάγκες κάνουν απαραίτητη την ελεύθερη και ασφαλή πρόσβαση στο διαδίκτυο και το κράτος πρέπει να αναλάβει την ευθύνη να διασφαλίσει αυτό το «νέο» δικαίωμα.
Τελευταίο αν και ιδιαίτερα σημαντικό είναι η καθιέρωση της απλής αναλογικής δημιουργεί τις προϋποθέσεις για συγκλήσεις, αλλά και έλεγχο, που είναι βασική προϋπόθεση για την καταπολέμηση της διαπλοκής. Σε συνδυασμό με την αλλαγή του περιβόητου άρθρου 86, το πολιτικό σύστημα εξοπλίζεται με δύο ισχυρά όπλα για να απαλλαγεί από το άγος της διαφθοράς που τόσο μας έχει κοστίσει.
Ευχαριστώ.
