Ευγένιος Ιεραπύτνης«Τι Σοι προσενέγκωμεν Χριστέ, ότι ώφθης επί γης ως άνθρωπος δι΄ ημάς … Οι ¶γγελοι τον ύμνον· οι ουρανοί τον Αστέρα· οι Μάγοι τα δώρα· οι ποιμένες το θαύμα· η γη το σπήλαιον· η έρημος την φάτνην· ημείς δε Μητέρα Παρθένον·…». Μετά από δύο χιλιετίες, από χρόνους και καιρούς δύσκολους, από γιορτές μικρές η μεγάλες, από παγκόσμια γεγονότα, που συνταράσσουν ολόκληρη την γη, η Ορθόδοξη Εκκλησία μας συνεχίζει να γιορτάζει τη Γέννηση του Ι. Χρισού.

 
Η εορτή της Γεννήσεως είναι η αρχή των εκκλησιαστικών εορτών, η Μητρόπολις πασών των εορτών κατά τον αγ. Ιωάννη τον Χρυσόστομο, η πηγή και η αρχή της πανανθρώπινης σωτηρίας. Οι εκκλησιαστικές γιορτές είναι γεγονότα θεόσδτα, που εκφράζονται και συνοψίζονται μέσα στη λατρεία της Εκκλησίας μας.
 
Είναι η λειτουργία της Λειτουργίας του ζώντος Θεού, του σώματος δηλ. της Εκκλησίας με τον επαναλαμβανόμενο κύκλο των εορτών, το εορτολόγιο. Ετσι από το «τάδε λέγει Κυριος», που ήταν η έκφραση των Προφητών, περάσαμε στο «Τω καιρώ εκείνω», που δηλώνει την Καινοδιαθηκική Μεσσιανικότητα, για να ακούσομε το «Σήμερον» της διαχρονικής ενσαρκώσεως του Ι. Χριστού και να φθάσομε στο εσχατολογικό-ανθρωποσωτήριο  «Ο ων, ο ην και ο ερχόμενος». Συνεπώς ο Ι. Χριστός ήλθε στη γη, γεννήθηκε εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου και Θεοτόκου και ενανθρώπησε, όχι μόνο για να μας διδάξει την αλήθεια ή να διορθώσει τη ζωη μας σ΄ αυτό τον κόσμο με νόμους και κανόνες, αλλά για να γίνει ο Ίδιος η ζωή μας, «ίν ζήσωμεν δι΄ Αυτού» (Α΄ Ιω. 4,9).
 
Αυτό το προνόμιο της διαρκούς παρουσίας του Ι. Χριστού στη ζωή μας εγγυάται και ενεργεί η Εκκλησία μας με τις ιερές τελετές και μυσταγωγικές κατηχήσεις και πράξεις της θείας Λατρείας. Μια τέτοα πράξη, που μαρτυρεί τη γέννηση του Ι. Χριστού και παρατείνει την παρουσία του στην καθημερινή ζωη μας, είναι και η θεία Λειτουργία, και μάλιστα η ακολουθία της Προσκομιδής ή Προθέσεως, μια ειδική τελετή προετοιμασίας απαραίτητη πριν την τέλεση της θείας Λειτουργίας.
 
Η ακολουθία αυτή γίνεται από τον Λειτουργό ιερέα στον καθιερωμένο και καθαγιασμένο τόπο της Προσκομιδής, αφού λάβει «καιρό», ενδυθεί τα ιερά άμφια και πλύνει υποχρεωτικά τα χέρια του, ως ένδειξη της απαιτούμενης πνευματικής καθαρότητας που έχει η ιερουργία που θα επιτελέσει λέγοντας λόγια ψαλμικά (Ψαλμ. 25, στιχ. 6-12 και πρβλ Ιακ. 4,8).
 
Ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων αναφέρει χαρακτηριστικά στις Μυσταγωγικές Κατηχήσεις του, ότι: «Επειδή γαρ χείρες σύμβλον πράξεως νιπτόμεθα ταύτας, το καθαρόν και άμωμον των πράξεων αινιττόμενοι» (Επειδή τα χέρια είναι το σύμβολο των πράξεων, τα πλένομε, υποδηλώνοντας την καθαρότητα και την αγνότητα των πράξεων). Η πράξη της ιερουργίας της Προσκομιδής παρουσιάζει και μαρτυρεί γεγονότα απ΄ τη Γέννηση του Χριστού μέχρι το Πάθος και τον θάνατό του στον Σταυρό.
 
Παρουσιάζει μάλιστα συμβολικά μπροστά στα μάτια των πιστών ολόκληρη τη ζωή του Χριστού και τους προετοιμάζει σοβαρά για τη θεία Λειτουργία. Είναι η προετοιμασία των δώρων, του άρτου η προσφοράς και του οίνου κατά την παραγγελία του Χριστού: «Τούτο ποιείτε εις την εμήν ανάμνησιν» (Λουκ. 12,19). Η δεσμευτική αυτή εντολή του Κυρίου επιβάλλει μόνο άρτο και οίνο, όπως αυτά παρέδωσε καθαγιασμένα στούς Μαθητές Του κατά το Μυστικό Δείπνο, την τέλεση της πρώτης θ. Λειτουργίας. Πρόσφορο η προσφορά λέγεται γιατί η έννοια της προσφοράς ξεκινά από το σπίτι.
 
Εκεί με προσευχή και καθαριότητα ζυμώνεται το πρόσφορο και επιλέγει ο πιστός το κατάλληλο κρασί. Αυτά ποτελούν τη κύρια τροφή του ανθρώπου και συμβολικά εμφανίζουν την ανθρώπινη ύπαρξη, που με τη μορφή αυτή προσφέρεται για τη θυσία. Το πρόσφορο δηλ. ο άρτος, αποτελείται από το αλεύρι βγαλμένο από τους αναρίθμητους συγκεντρωμένους κόκκους σιταριού, όπως και το κρασί από πολλές ρόγες σταφυλιού.
 
 Όλα μαζί συμβολίζουν την εσωτερική αδιάσπαστη ενότητα και την κοινωνία των πιστών μεταξύ τους, των μελών του Ευχαριστιακού σώματος, που είναι το σώμα του ζώντος Χριστού, ολόκληρη δηλ. η Εκκλησία μας.
 
Ο ένζυμος άρτος αποδίδει καλύτερα την πραγματικότητα της θείας Γεννησης-ενανθρώπισης κατά τον αγ. Συμεών Θεσ/νίκης, γιατί ο σαρκωθείς Λόγος του Θεού, ο Ι. Χριστός, προσέλαβε σώμα και ψυχή, πράγμα που συμβολίζει το αλεύρι και τ προζύμι. Το νερό που βάζουμε συνδέεται με το αγ. Βαπτισμα και το αλάτι μαρτυρεί τη διδασκαλία του Κυρίου κατά το «Υμείς εστέ το άλας της γης» (Ματθ. 5,13).
 
Ο άζυμος άρτος δεν επιτρέπεται γιατί παραπέμπει περισσότερο στο νεκρό σώμα κατά τον αγ. Συμεών Θεσ/νίκης. Η ζύμη είναι ο Ι. Χριστός, που ταπεινά και αθόρυβα εργάζεται-ζυμώνει ολόκληρο το ανθρώπινο γένος δια της μυσταγωγίας και θεοκοινωνίας για να βρει την ουράνια βασιλεία. Στο στρογγυλό σχήμα του προσφόρου μερικοί ερμηνευτές βλέπουν τη στρογγύλη γαστέρα της Θεοτόκου ή το άπειρον, το απεριόριστον δηλαδή, της θεότητας του Κυρίου. Το πρόσφορο ψήνεται στη φωτιά που συμβολίζει πάντοτε τη θεότητα κι έτσι έχομε ένωση θείας και ανθρώπινης φύσεως στο πρόσφορο, από το οποίο εξάγεται ο αμνός που συμβολίζει τον Χριστό.
 
Συμπληρώνει ο Ιερέας την Προσκομιδή με το κρασί και νερό που συμβολίζουν το αίμα και το ύδωρ που έρρευσαν από τη λογχευθείσα πλευρά του Κυρίου και αποτελούν τις δύο πηγές της χαρισματικής κι αγιαστικής ζωής, που είναι το βάπτισα και η θ. Ευχαριστία, κατά τον ¶γιο Συμεών Θεσ/νίκης. Για όλη αυτή τη διαδικασία και ιερουργία του άρτου και του οίνου, η οποία αρχίζει από το σπίτι με την κατάλληλη προετοιμασία, έχει ευθύνη ο Ιερέας.
 
Συμβολίζει δε τον ανθρώπνο κόπο, την προσφορά και την αφιέρωση της ίδιας της ανθρώπινης ύπαρξης δια των υλικών αγαθών, και η επίκληση της θείας χάριτος δίδει τον καθαγιασμό και μεταβάλλει τον άρτο και το κρασί σε Σώμα και Αίμα Χριστού για να κοινωνήσουμε στη θεία Λειτουργία.
 
Η εξαγωγή του Αμνού από το πρόσφορο με τη σφραγίδα ευδιάκριτη και συγκεκριμένη με τα γράμματα ΙΣ, ΧΡ, ΝΙ, ΚΑ συμβολίζει τη γέννηση του Θεανθρώπου. Στη συνέχεια ο Αμνός τοποθετείται πάνω στο ιερό Δισκάριο, που συμβολίζει τη φάτνη δηλ. το παχνί των ώων, όπου γεννήθηκε ο Χριστός. Ενώ ο χώρος γενικότερα που τελείται η ακολουθία ονομάζεται Πρόθεση και συμβολίζει το Σπήλαιο της Γεννήσεως, γιατί αρχιτεκτονικά έχει σχήμα κόγχης και αγιογραφείται η παράσταση της Γεννήσεως του Χριστού.
 
Αργότερα, οι αγιογράφοι υπερτονίζοντας το πάθος από τη Γέννηση προτίμησαν την εικονική παράσταση της «άκρας ταπείνωσης» του Ι. Χριστού, απαραίτητη προϋπόθεση επιτελέσεως όλων των σωτηριωδών γεγονότων της θείας οικονομίας. Επί πλέον ο αστερίσκος, που τοποθετεται πάνω στο δισκάριο και υπεράνω του Αμνού μηνύει τον αστέρα των Μάγων.
 
Τα καλύμματα του δίσκου συμβολίζουν «τα σπάργανα»- υφάσματα κομμένα που τύλιξαν το θείο Βρέφος και το θυμίαμα που προσφέρεται κατά το πέρας της Προσκομιδής εικονίζει το λιβάνι και τη σμύρνα ως τιμητική προσκύνηση των Μάγων, αλλά και όλων των πιστών προς το θείο Βρέφος. Καλύπτεται και το άγιο ποτήριο και συναμφότερα με τον «αέρα», τη θεία σκέπη.
 
Η παραμονή των θείων Δώρων στην προσκομιδή μαρτυρεί και συμβολίζει την αφανή παραμονή του Κυρίου στην Ναζαρέτ κατά το χρονικό διάστημα, πριν τη δημόσια παρουσία και την έναρξη της σωτήριας δράσεως και πραγματοποιήσεως του λυτρωτικού έργου Του.
 
Αγαπητοί μου αδελφοί,
Η όλη αυτή διαδικασία της ιεροτελεστίας της Προσκομιδής ή Προθέσεως -από το ρήμα προτίθημι- των τιμίων δώρων τελειώνει χαρακτηριστικά με την απόλυση, αφού όμως πρώτα ο Ιερέας προσφέροντας θυμίαμα λέγει χαρακτηριστικά τρεις φορές εκφώνως: «Ευλογητός ο Θεός ημών, ο ούτως ευδοκήσας δόξα σοι».
 
Ετσι, αφού προετοιμαστήκαμε κατάλληλα και δηλώσαμε την παρουσία μας πρέπει να προχωρήσουμε και στην συμμετοχή μας στη θεία Λειτουργία, να κοινωνήσουμε δηλ. τον Ι. Χριστό, το πανάγιο Σώμα Του και πανάχραντο Αίμα Του «εις άφεσιν αμαρτιών και ζωήν αιώνιον». Ας δοξάσομε λοιπόν με τους Αγγέλους και τους Ποιμένες το γεγονός της θείας Γεννήσεως και να ευλογήσομε «πάλιν και πολλάκις» τον άγιον Θεόν, γιατί με τον Ι. Χριστό ξαναγεννάται και η ζωή μς.
 
Μνημονεύονται τα ονόματά μας στην αγία Προσκομιδή, εξάγονται μερίδες τόσες όσα τα ονόματα και ευλογείται το πρόσφορο δηλ. η ανθρώπινη ύπαρξη, που έχει απόλυτη ανάγκη τη θεία αγάπη, την υπερβολή της δυνάμεως του Θεού και όι των ανθρώπων.
 
Η Εκκλησία δίδει την ευκαιρία συμμετοχής και θεοκοινωνίας σε κάθε θεία Λειτουργία όλων μας, αρχής γενομένης από την πράξη της προετοιμασίας, που είναι η τελετή ή ακολουθία της Προσκομιδής. Ας μνημονεύσομε όχι μόνο τα συγγενικά και αγαπητά μας πρόσωπα, αλλά και τους εχθρούς και φίλους μας, τους μικρούς και τους μεγάλους, τους πονεμένους και τους ταλαιπωρημένους αδελφούς μας, ζώντες και κεκοιμημένους.
 
 Τότε θα αποδείξομε με τη συμμετοχή μας στη θεία Λειτουργία, που υποχρεωτικά ακολουθεί την Ιερά Πρόθεση, ότι ο Ι. Χριστός παραμένει το κέντρο στη ζωή μας, στα ενδιαφέροντά μας, στις αγωνίες, στις ανησυχίες και στις αναζητήσεις μας. Είναι η αιώνια ελπίδα και πίστη μας. Για εμάς η γέννηση του Χριστού είναι η παντοτεινή αναζήτηση του είναι μας, η αληθινή ανυπόκριτη αγάπη μας, η θεία γνώση της ζωής μας και η αληθινή εύρεση και ανάπαυση της ψυχής μας, κατά τον αγ. Γρηγόριο Νυσσης.
 
«Η εύρεσις του Θεού εστίν το αεί ζητείν· ου γα άλλο εστί το ζητείν και άλλο το ευρίσκειν… και τούτο εστιν όντως ιδείν τον Θεόν, το μηδέποτε της επιθυμίας κόρον ευρείν· αλλά χρη πάντοτε βλέποντα, δι΄ ων εστι δυνατόν οράν, προς την του πλέον ιδείν επιθυμίαν εκκαίεσθαι».
 
 Η εύρεση του Θεού είναι η συνεχής αναζήτησή του· δεν είναι άλλο πράγμα το να ζητάς τον Θεό και άλλο να τον βρεις… και αυτό είναι η όντως όραση του Θεού, το να μην ικανοποιείται ποτέ η επιθυμία αυτή· αλλά πρέπει πάντοτε εκείνος που βλέπει τον Θεό, μέσα στα πλαίσια που είναι δυνατόν να τον δει κανείς, να καίγεται από την επιθυμία να τον γνωρίσει περισσότερο.
 
 Αδελφοί, Χριστός Ετέχθη! Αληθώς Ετέχθη!
 
Χριστούγεννα 2005
 
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ †Ο Ιεραπύτνης και Σητείας ΕΥΓΕΝΙΟΣ
Διάπυρος προς τον Ενανθρωπήσαντα Σωτήρα Ευχέτης πάντων υμών
Print Friendly, PDF & Email

Από manos