Πολλά έχουν ακουστεί τους τελευταίους μήνες για τις μετοχές της παλαιάς Τράπεζας της Ανατολής, ενός τραπεζικού ιδρύματος που διέπρεψε στο εξωτερικό, και ιδιαίτερα στην Μέση Ανατολή, από το 1904 έως το 1932, οπότε και συγχωνεύτηκε με την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος. Σύμφωνα με κομιστή μετοχών της τράπεζας αυτής, η συγχώνευση μπορεί να πραγματοποιήθηκε, ωστόσο η εκκαθάριση βάσει της οποίας θα έπρεπε να είχαν αποζημιωθεί οι τότε μέτοχοι δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Και ο συγκεκριμένος Αγιονικολιώτης κάτοχος μετοχών, αποφάσισε να κινηθεί νομικά ενάντια στην Εθνική Τράπεζα ζητώντας αποζημίωση αρκετών δεκάδων εκατομμυρίων.
Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΟΧΗΣ
Ο κάτοχος μεγάλου αριθμού μετοχών που ζει στον Άγιο Νικόλαο, έχει στη διάθεση του δύο ανεξάρτητες πραγματογνωμοσύνες από δύο ελληνοαμερικανούς καθηγητές αμερικανικών πανεπιστημίων, τον κ. Γεωργαντζά από το πανεπιστήμιο του Fordham και τον κ. Καρυώτη από το πανεπιστήμιο του Maryland. Οι καθηγητές αυτοί έχουν υπολογίσει την ακριβή αποζημίωση που πρέπει να αποδοθεί στους μετόχους της Τράπεζας Ανατολής μετά από 80 χρόνια και σύμφωνα με τους όρους της σύμβασης που υπογράφηκε.
Η αξία των μετοχών αυτών, λόγω της παρόδου του χρόνου και σύμφωνα με τις μελέτες που έχουν γίνει, φτάνει σε ιλιγγιώδη ύψη δισεκατομμυρίων ευρώ. Ωστόσο, ο μέτοχος με τον οποίο ήρθαμε σε επαφή, δήλωσε ότι δική του επιδίωξη είναι να αποζημιωθούν όλοι οι μέτοχοι και για κάθε μετοχή να λάβουν αυτό που δικαιούνται, που σύμφωνα με τη δική του γνώμη είναι αρκετά εκατομμύρια ευρώ για κάθε μία μετοχή.
Ανάμεσα στα στοιχεία που διαθέτει ο μέτοχος που ζει στην πόλη μας, υπάρχουν μετοχές που έχουν βεβαιωθεί από τα Ελληνικά προξενεία στη Γαλλία και την Αίγυπτο πολλά χρόνια μετά την υποτιθέμενη λήξη της εκκαθάρισης, ενώ σε μια συγκεκριμένη περίπτωση μια από αυτές τις μετοχές χρησιμοποιήθηκε ως εγγύηση το 1951 στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών από τον κ. Στέφανο Αθηνογένη, ανιψιό του πρώην πρωθυπουργού και τραπεζίτη Στέφανου Σκουλούδη.
Μάλιστα πρόσφατη δικαστική απόφαση του τμήματος Ασφαλιστικών Μέτρων του Πρωτοδικείου Αθηνών αναγνωρίζει ότι οι μετοχές ενσωματώνουν αξία και έχουν μετατραπεί σε χρεόγραφα – αξιόγραφα και υποχρεώνει την Εθνική Τράπεζα να επιδείξει μια σειρά από έγγραφα.
Η τελευταία εξέλιξη είναι ότι η Τράπεζα της Ελλάδος, με επιστολή της, αποδέχεται ότι δεν έχει ενημερωθεί ποτέ για τη λήξη της εκκαθάρισης της Τράπεζας Ανατολής, φέροντας πλέον σε δύσκολη θέση την Εθνική Τράπεζα.
ΟΙ ΜΕΤΟΧΕΣ ΠΟΥ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ
Σύμφωνα με το νομικό εκπρόσωπο του κομιστή των μετοχών, ιδιαίτερα λίγες από τις μετοχές που κυκλοφορούν είναι πραγματικής αξίας. Οι μετοχές της Τράπεζας Ανατολής ήταν ανώνυμες, βάσει του καταστατικού της τράπεζας, και ο καθένας θα μπορούσε να έχει στην κατοχή του τέτοιες μετοχές. Αν κάποιος διαθέτει μετοχές από την οικογένεια του, τότε οι πιθανότητες να είναι πραγματικές είναι αρκετές.
Σε διαφορετική περίπτωση υπάρχουν αρκετές δεκάδες χιλιάδες μετοχές που έχουν δηλωθεί ως κλεμμένες με ειδικές εγκυκλίους της Εθνικής Τράπεζας. Οι περισσότερες (αν όχι όλες) από τις μετοχές που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο και στη “μαύρη αγορά” θεωρείται πως είναι τέτοιες μετοχές, χωρίς να αποκλείεται να είναι και πλαστές, μια και ο αριθμός των κλεμμένων μετοχών που έχουν καταγραφεί είναι κοντά στις είκοσι χιλιάδες. Για αυτό το λόγο άλλωστε οι μετοχές που πωλούνται στο Διαδίκτυο τις περισσότερες φορές έχουν χαμηλές τιμές, μερικών εκατοντάδων ευρώ, ενώ σε περιπτώσεις μετοχών με αποδείξεις γνησιότητας οι τιμές είναι εξωπραγματικές.
Πάρα πολλές από τις μετοχές της Τράπεζας της Ανατολής έχουν χαθεί ή καταστραφεί λόγω της παρέλευσης 80 ετών, ενώ μεγάλος αριθμός καταστράφηκε κατά τη Μικρασιατική καταστροφή. Οι γνήσιες μετοχές της Τράπεζας Ανατολής φέρουν συγκεκριμένο υδατογράφημα και είναι εκτυπωμένες σε πάπυρο με ειδικά μελάνια, σε εξειδικευμένο τυπογραφείο που από το 1900 ειδικεύεται στην εκτύπωση αξιογράφων στη Γερμανία.
Τέλος, για λόγους που έχουν να κάνουν με τη νομική διεκδίκηση της αποζημίωσης των μετόχων, ιδιαίτερα σπάνιες και σημαντικές θεωρούνται οι μετοχές οι οποίες φέρουν ακόμη και σήμερα τη μερισματαπόδειξη 55, κάτω από το σώμα της μετοχής. Αυτές οι μετοχές θεωρούνται αποδεικτικό μέσο και είναι ελάχιστες, μια και σημαίνει ότι ο κάτοχος αυτών δεν εισέπραξε ποτέ την προκαταβολή ενόψει της εκκαθάρισης. Οι περισσότερες μετοχές δυστυχώς φέρουν μόνο τα κουπόνια 56 και μετά.
Η ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗ
Με τη σύμβαση συγχώνευσης 147611/1932 της 19ης Δεκεμβρίου 1932, των συμβολαιογράφων Ι. Οικονομόπουλου, Κ. Ρούσσου, συγχωνεύτηκε δια εξαγοράς η Τράπεζα της Ανατολής με την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος ΑΕ (ΑρΜαΕ 06062/006/Β86/001). Η σύμβαση συγχώνευσης εγκρίθηκε με την υπ. Αριθμ. 72186/1932 Υπουργική Απόφαση, η οποία δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Ανωνύμων Εταιρειών της 31-12-1932 με Αριθμό Φύλλου 301.
Κατά την παραπάνω σύμβαση συγχώνευσης αποφασίστηκε η διενέργεια ειδικής εκκαθάρισης, με μοναδικό σκοπό τον προσδιορισμό του τιμήματος εξαγοράς της απορροφούμενης Τράπεζας της Ανατολής, ώστε να αποδοθεί το αντίτιμο των μετοχών στους μετόχους.
Εκ της συγκεκριμένης σύμβασης, οι μέτοχοι της Τράπεζας της Ανατολής αποξενώθηκαν από την ιδιότητα τους και αποκλείστηκαν από τη συνέχεια των επιχειρήσεων. Το ενεργητικό και το παθητικό της απορροφηθείσας Τράπεζας της Ανατολής προστέθηκε στα ανάλογα λογιστικά δεδομένα της απορροφώσας Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος.
Η ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ “ΨΑΧΝΕΙ” ΑΚΟΜΗ ΤΑ ΕΓΓΡΑΦΑ…
Ο Νόμος 2190/1920 ορίζει την υποχρέωση δημοσίευσης της Ισολογισμού της εκκαθάρισης της Τράπεζας Ανατολής στα Φύλλα της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως, επί ποινής ακυρότητας. Παράλληλα, η σύμβαση συγχώνευσης των δύο τραπεζών ορίζει την επιπρόσθετη υποχρέωση δημοσίευσης Εξαμηνιαίων Καταστάσεων του Λογιστικού της Εκκαθάρισης της Τράπεζας Ανατολής σε μία εφημερίδα στην Ελλάδα και μία εφημερίδα στην Αίγυπτο.
Κανένα από αυτά τα έγγραφα δεν έχει βρεθεί, ούτε η Εθνική Τράπεζα είναι σε θέση να τα προσκομίσει, με εξαίρεση μία και μόνη δημοσίευση στην εφημερίδα La Bourse Egyptienne του Καΐρου. Και ακόμη και σε αυτή τη δημοσίευση, “ξέχασαν” να υπογράψουν οι ειδικοί εκκαθαριστές, γιατί είχαν απολυθεί “κατά τύχη” παράτυπα από την Εθνική Τράπεζα λίγες ημέρες πριν.
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΕ ΟΤΙ ΟΙ ΜΕΤΟΧΕΣ ΕΧΟΥΝ ΑΞΙΑ
Μια πρόσφατη (4-7-2012) δικαστική απόφαση του Πρωτοδικείου Αθηνών – Τμήμα Ασφαλιστικών Μέτρων με αριθμό 6341/2012 αναγνωρίζει το έννομο συμφέρον των κομιστών μετοχών της Τράπεζας της Ανατολής και αναγνωρίζει ότι οι μετοχές έχουν αξία.
Η απόφαση υποχρεώνει την Εθνική Τράπεζα να επιδείξει και να χορηγήσει στους αιτούντες όλα τα απαραίτητα έγγραφα που να αποδεικνύουν τη σύννομη λήξη της συγκεκριμένης ειδικής εκκαθάρισης, κάτι που με διάφορους τρόπους προσπαθεί να αποφύγει η τράπεζα.
Η τελευταία ανυπόγραφη ανακοίνωση της Εθνικής Τράπεζας για το θέμα της Τράπεζας της Ανατολής, το Νοέμβρη του 2011, αναφέρει ότι “η ειδική εκκαθάριση ολοκληρώθηκε το Δεκέμβριο 1936 και το αποτέλεσμά της όχι μόνο δεν κάλυψε τις προκαταβληθείσες 150 δρχ. ανά μετοχή, αλλά άφησε και υψηλόποσο «άνοιγμα» σε βάρος της Εθνικής Τράπεζας.”. Ωστόσο, τα σχετικά έγγραφα δεν έχουν παρουσιαστεί ποτέ, ακόμη και μετά την απόφαση του δικαστηρίου.
ΤΟ ΕΓΓΡΑΦΟ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
Στην προσπάθεια της να υποβαθμίσει το θέμα, η Εθνική Τράπεζα βρήκε απρόσμενη βοήθεια από τα χοντροειδή λάθη ορισμένων μετόχων, που εμφανίστηκαν να προωθούν κομματική ρητορική και να ασχολούνται με αλλότριες υποθέσεις, χωρίς επαρκές νομικό υπόβαθρο. Αυτό που επιτεύχθηκε από την πλευρά της Εθνικής Τράπεζας, είναι να συνδυαστεί στο κοινωνικό ασυνείδητο η υπόθεση της Τράπεζας της Ανατολής, που είναι ένα υπαρκτό σκάνδαλο και αφορά εκατοντάδες ελληνικές οικογένειες, με σαθρές προσωπικές αναζητήσεις “ανεμόμυλων” και “ομολόγων”. Αυτές οι επιδιώξεις όμως δεν αφορούν την πλειοψηφία των κατόχων μετοχών της Τράπεζας της Ανατολής και οι δύο υποθέσεις δεν έχουν απολύτως καμία σχέση μεταξύ τους.
Στο πλαίσιο αυτό, ένας από τους κατόχους μετοχών της Τράπεζας Ανατολής, ο οποίος έχει αποφάσισε να κινηθεί νομικά ενάντια στην Εθνική Τράπεζα, επέλεξε να υποβάλει αίτηση στην Τράπεζα της Ελλάδος ζητώντας τα σχετικά νομιμοποιητικά έγγραφα λήξης της εκκαθάρισης. Και σαν να μην έφτανε αυτό, προχώρησε σε αίτημα προς τον Εισαγγελέα Πρωτοδικών της περιοχής του, ζητώντας, λόγω έννομου συμφέροντος, να προχωρήσει ο Εισαγγελέας σε εισαγγελική παραγγελία προς την Τράπεζα της Ελλάδος.
Η Διεύθυνση Εποπτείας Πιστωτικού Συστήματος της Τράπεζας της Ελλάδος, απάντησε με μια πολύ λιτή, αλλά ταυτόχρονα περιεκτική επιστολή προς τον αιτούντα, στις 19 Δεκεμβρίου 2012. Η επιστολή αυτή αναφέρει:
“Τράπεζα της Ελλάδος – Ευρωσύστημα
Διεύθυνση Εποπτείας Πιστωτικού Συστήματος
Αθήνα 19 Δεκεμβρίου 2012
Αριθμός Πρωτοκόλλου 5958
Σε απάντηση της από 29.10.2012 (ΑΠ ΔΕΠΣ 10315/6.12.2012) αίτησης σας, με την οποία καλείτε την Τράπεζα της Ελλάδος, δια του Εισαγγελέως Πρωτοδικών Ρόδου να σας παράσχει πληροφορίες για την εκκαθάριση της Τράπεζας της Ανατολής Α.Ε. καθώς και όλων των σχετικών εγγράφων, σας γνωρίζουμε ότι δεν έχει περιέλθει στην Τράπεζα της Ελλάδος οποιοδήποτε σχετικό έγγραφο.”
Την απαντητική επιστολή υπογράφει η Αναπληρώτρια Διευθύντρια της Διεύθυνσης Εποπτείας Πιστωτικού Συστήματος.
Η “ΣΚΟΤΕΙΝΗ” ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΗ
Σύμφωνα λοιπόν με τον Αγιονικολιώτη μέτοχο ο οποίος έχει στα χέρια του την επιστολή της Τράπεζας της Ελλάδος, “είναι πλέον δεδομένο ότι η εκκαθάριση της Τράπεζας της Ανατολής έγινε στο απόλυτο σκοτάδι”. Η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος επιμένει ότι η εκκαθάριση έχει ολοκληρωθεί στο τέλος του 1936.
Ωστόσο, η Τράπεζα της Ελλάδος, αρνείται ότι έχει λάβει οποιαδήποτε ενημέρωση από την Εθνική Τράπεζα, για την πορεία και τη λήξη της εκκαθάρισης. Είναι σημαντικό ότι η Τράπεζα της Ελλάδος εξειδικεύει την απάντηση της, λέγοντας ότι δεν έχει περιέλθει στην κατοχή της οποιοδήποτε σχετικό έγγραφο, κάτι που πλέον ξεκαθαρίζει και τον χρονικό ορίζοντα αυτής της έρευνας. Είναι γεγονός επομένως, ότι ουδέποτε η Εθνική Τράπεζα ενημέρωσε της εποπτική αρχή, ούτε φυσικά προσκόμισε κάποιον ισολογισμό εκκαθάρισης.
Εκτός των παραπάνω, ένας δικτυακός τόπος, το www.banquedorient.org έχει ζητήσει δημόσια να εμφανιστεί έστω και μια νόμιμα ακυρωμένη ή εξοφλημένη μετοχή της Τράπεζας της Ανατολής λόγω λήξης της εκκαθάρισης. Για το συγκεκριμένο θέμα (http://banquedorient.org/web/?p=1551) υπάρχει αμοιβή 2000 ευρώ μόνο για την επίδειξη μιας τέτοιας μετοχής και μάλιστα δεν αποκλείστηκε ούτε η συμμετοχή της ίδιας της Εθνικής Τράπεζας στο διαγωνισμό. Φυσικά, δεν έχει εμφανιστεί ούτε μια τέτοια μετοχή.
Δυστυχώς για την Εθνική Τράπεζα, τα ιστορικά στοιχεία δεν διασκορπίζονται, αντίθετα συσσωρεύονται και θα πρέπει να απαντήσει κάποτε για μια από τις μεγαλύτερες και πιο σκοτεινές υποθέσεις στην ελληνική τραπεζική ιστορία, υπόθεση που παραπέμπει σε “τραπεζικό μεσαίωνα”.
Οι πρακτικές που ακολουθήθηκαν στην περίπτωση της Τράπεζας Ανατολής, η απαξίωση εκ μέρους της μεγαλύτερης σύγχρονης ελληνικής τράπεζας και η αναβλητικότητα των διαχειριστών της, αποτελούν πληγές για το τραπεζικό σύστημα, τη στιγμή που η Εθνική Τράπεζα, ακολουθώντας αντίστοιχη πολιτική όπως τη δεκαετία του 1930, προσπαθεί να γιγαντωθεί απορροφώντας όσα περισσότερα τραπεζικά ιδρύματα μπορεί.
Η Τράπεζα της Ανατολής εξαφανίστηκε, οι μέτοχοι ουδέποτε αποζημιώθηκαν πλήρως (οι 150 από τις 200 δραχμές της προκαταβολής χρεώθηκαν στην ειδική εκκαθάριση της ίδιας της Τράπεζας Ανατολής που σκοπό είχε μόνο την αποζημίωση των μετόχων) και η Εθνική Τράπεζα απέκτησε μια μεγάλη διεθνή τράπεζα, χωρίς ουσιαστικά να πληρώσει ποτέ για αυτήν.
