Το Εργαστήριο για την Προστασία και την Διάδοση της Κρητικής Διατροφής, που έγινε στο πλαίσιο του Παγκοσμίου Συνεδρίου Κρητών, προχώρησε σε συγκεκριμένες προτάσεις για την προστασία και την ανάδειξη της Κρητικής Διατροφής. Για λόγους σαφήνειας, οι προτάσεις χωρίζονται σε τρεις Ενότητες: Στα Θεσμικά Θέματα, στις παρεμβάσεις προς παραγωγούς και επαγγελματίες και στις παρεμβάσεις προς το κοινό.
Α. ΘΕΣΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
Α.1 ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΣΑΝ ΕΘΝΙΚΟ ΠΟΡΟ
Η κεντρική ηγεσία του τόπου πρέπει να αναγνωρίσει την Κρητική Διατροφή σαν εθνικό πόρο και να στηρίξει τις ενέργειες για την προστασία, την διάδοση και την αξιοποίησή του.
Για τον σκοπό αυτό, προτείνουμε να συνταχθεί επιστολή προς τον Πρωθυπουργό και τους αρμόδιους Υπουργούς με συνοπτική αιτιολόγηση της εισήγησης και να επιδοθεί με τον τρόπο που η οργανωτική επιτροπή και το Προεδρείο κρίνουν κατάλληλο. Η σύνταξη τη επιστολής προτείνεται να ανατεθεί στο «Κρητικό Σύμφωνο Ποιότητας» που, για τον σκοπό αυτό, θα συνεργαστεί με ειδικούς και εμπειρογνώμονες της επιλογής του. Στην επιστολή αυτή θα τεκμηριώνεται η σημασία της αναγνώρισης της Κρητικής Διατροφής σαν εθνικό πόρο και θα θίγεται η ανάγκη της παρουσίασης στις επίσημες εκδηλώσεις στο εσωτερικό και εξωτερικό της χώρας της Κρητικής Κουζίνας και άλλων τοπικών κουζινών της Ελλάδας, με τρόπο που να διασφαλίζεται η ορθή παρουσίασή τους.
Στην επιστολή αυτή θα επισυναφθούν:
1. Τα συμπεράσματα του εργαστηρίου μας
2. Διακήρυξη επιστημόνων για την Κρητική Διατροφή που επισυνάπτουμε, υπογεγραμμένη από τους Προέδρους των Ομοσπονδιών και τους συνέδρους.
Α.2 ΟΡΙΣΜΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΟΡΟΥ ΚΡΗΤΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ.
Προτείνουμε την Περιφέρεια Κρήτης σαν φυσικό διαχειριστή της Κρητικής Διατροφής. Προτείνεται η Περιφέρεια Κρήτης να συνεργαστεί με τις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις της Κρήτης που έχουν συστήσει το «Κρητικό Σύμφωνο Ποιότητας» για την προστασία, διάδοση και αξιοποίηση της Κρητικής Διατροφής στο μεταβατικό διάστημα μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2011 οπότε θα εφαρμοστεί η νέα αυτοδιοικητική δομή.
Α.3 ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ
Προτείνεται η λειτουργία Γραμματείας για την Κρητική Διατροφή και τα προϊόντα της, της οποίας τον ρόλο να αναλάβει το «Κρητικό Σύμφωνο Ποιότητας» το οποίο στην συνέχεια θα αφομοιωθεί από την αιρετή Περιφέρεια Κρήτης. Η Γραμματεία θα λειτουργεί με την συνεργασία τριών συμβουλευτικών οργάνων, τα οποία αναλύονται στην συνέχεια.
1. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ
Προτείνεται η συγκρότηση ενιαίου επιστημονικού φορέα για την διαμόρφωση των προδιαγραφών πιστοποίησης με ενιαίο σήμα προϊόντων και υπηρεσιών. Ο φορέας αυτός θα πρέπει να περιλαμβάνει όλα τα επιστημονικά ΑΕΙ του νησιού και όχι μόνο, καθώς και ερευνητές που έχουν να επιδείξουν έργο στην λαογραφική, ιστορική, γαστρονομική έρευνα. Ρόλος ενός τέτοιου οργάνου είναι να προδιαγράφει τις προϋποθέσεις για την πιστοποίηση κάθε ομάδας παραγωγών ή επαγγελματιών που ενδιαφέρεται να πιστοποιηθεί, να ορίζει τις προδιαγραφές του φορέα πιστοποίησης και να τον ελέγχει εφόσον του ανατεθεί. Οι πιστοποιήσεις θα σχεδιάζονται με ποιοτικές προδιαγραφές που να εξασφαλίζουν διεθνές διαβατήριο στα προϊόντα και τις υπηρεσίες μας και θα ανεβάζουν την αξιοπιστία του σήματος.
Το όργανο αυτό κατά προτεραιότητα θα θεσπίσει ταχείες διαδικασίες επαναξιολόγησης των ήδη πιστοποιημένων από διάφορα προγράμματα επιχειρήσεων, και ένταξή τους στο ενιαίο σήμα.
Ταυτόχρονα θα κάνει διαρκή τεκμηρίωση του όρου «Κρητική Διατροφή» με βάση τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα, θα επιδιώξει δε την σχηματοποίηση του Κρητικού Διατροφικού Προτύπου (πχ με την μορφή πυραμίδας), με σκοπό την καλύτερη επικοινωνία του στο ευρύ κοινό.
Η λειτουργία του ενιαίου επιστημονικού φορέα και η θέσπιση του ενιαίου σήματος δίνουν την δυνατότητα να απαγορευθεί η χρήση των όρων «Κρητική Διατροφή» και «Κρητική Παραδοσιακή Κουζίνα» από μη πιστοποιημένους επαγγελματίες και παραγωγούς. Αν δεν υπάρξει πρακτικός τρόπος απαγόρευσης, θα επιδιωχθεί σε συνεργασία με τους συλλογικούς φορείς των επαγγελματιών η προβολή των πιστοποιημένων και η απαξίωση των μη πιστοποιημένων επιχειρήσεων.
2. ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ
Προτείνεται η συγκρότηση σώματος συμβούλων, αποτελούμενο από εκπροσώπους φορέων και ειδικούς σε θέματα προώθησης και προβολής της Κρητικής Διατροφής και των προϊόντων της, καθώς και στην ανάπτυξη γαστρονομικού τουρισμού και τουρισμού υγείας.
3. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ
Προτείνεται η συγκρότηση σώματος συμβούλων σε θέματα εφαρμογών Κρητικής Διατροφής εντός και εκτός Κρήτης. Στο σώμα αυτό θα συμμετέχουν, πλην των μαγείρων, άτομα ή φορείς που να μπορούν να σχεδιάζουν και να υλοποιούν το γαστρονομικό, το πολιτιστικό και το επικοινωνιακό μέρος των εφαρμογών.
Α.4 ΔΙΚΤΥΩΣΗ
Αυτή τη στιγμή λειτουργούν πολλά μικρά στατικά κατά το πλείστον sites από κάθε είδους φορείς, που δεν είναι ορατά από τους ενδιαφερομένους. Επιβάλλεται η δικτύωση σε ένα κεντρικό ιστότοπο στον οποίο θα περιλαμβάνονται: στοιχεία τεκμηρίωσης της Κρητικής Διατροφής, επιστημονικές πληροφορίες, ιστορικές και λαογραφικές αναφορές, ειδήσεις, εμπορικές πληροφορίες για κάθε είδους προϊόντα ή υπηρεσίες (εστιατόρια, υποδομές γαστρονομικού, ιατρικού τουρισμού, επισκέψιμα οινοποιεία, δρόμους Κρητικής Διατροφής κα), ένα τμήμα για το κοινό με κάθε είδους πληροφορίες (π.χ. σχετικές πολιτιστικές εκδηλώσεις στην Κρήτη ή αλλού, συνταγές, εφαρμογές, θεματικά μενού, παράθυρο για διάλογο και πληροφορίες).
Ο αρχικός σχεδιασμός, θα γίνει από ομάδα επιστημόνων και θα υλοποιηθεί από το «Κρητικό Σύμφωνο Ποιότητας» με πρωτοβουλία και πρόσκληση της Περιφέρειας Κρήτης. Στην συνέχεια, θα κληθούν όλοι όσοι έχουν αναπτύξει παρόμοιες ιστοσελίδες να συμμετάσχουν και να ενταχθούν στην κεντρική δικτύωση.
Ο ιστότοπος θα συντηρείται με επιμέλεια και δαπάνες των φορέων των επαγγελματιών και των ιδρυμάτων που θα συμμετάσχουν στην δημιουργία του. Οι φορείς που συμμετέχουν, θα μεριμνούν για την αναβάθμισή του και την ποιότητα των αναρτήσεων.
Β. ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥΣ-ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ
Β.1. Να συνομολογηθούν και να επικοινωνηθούν οι ελάχιστες υποχρεωτικές αρχές για την εφαρμογή «κρητικής κουζίνας» ΚΑΙ «κρητικής διατροφής» οπουδήποτε στον κόσμο.
Οι προδιαγραφές θα προβλέπουν την χρήση βασικών κρητικών προϊόντων, χρήση πολλών λαχανικών, χόρτων, οσπρίων, κρητική τεχνική και φιλοσοφία μαγειρέματος (ελαφριά και απλά φαγητά), αποκλειστική χρήση ελαιολάδου.
Οι προδιαγραφές αυτές θα συνταχθούν από επιστημονική ομάδα στην οποία θα συμμετέχουν και εκπρόσωποι των επαγγελματιών.
Β.2. Τα κρητικά εστιατόρια όπου γης, θα πρέπει να προτείνουν στους πελάτες τους ένα κοινό τελετουργικό κρητικού τραπεζιού (επιτρέποντας βέβαια στον πελάτη να το παραβιάζει σύμφωνα με την επιθυμία του).
Το τελετουργικό αυτό θα συνταχθεί από επιστημονική ομάδα γαστρονόμων, με πρωτοβουλία κεντρικού φορέα (Περιφέρεια, Ε.Ο.Τ., Σχολή Τουριστικών Επαγγελμάτων).
Β.3. Να υποστηριχθεί η διάδοση του κρητικού διατροφικού προτύπου στην τουριστική βιομηχανία του νησιού. Για να γίνει αυτό απαιτείται να προηγηθεί μελέτη και διδασκαλία προτύπων εφαρμογής, ώστε να μην υπάρξει σημαντική αύξηση κόστους σε επιχειρήσεις που έχουν περιορισμούς στον προϋπολογισμό. Οι φορείς που έχουν πείρα στο αντικείμενο θα αναλάβουν πρωτοβουλία σε συνεργασία με τις Ενώσεις Ξενοδόχων, τις οργανώσεις μαγείρων και την Περιφέρεια.
Β.4. Να σχεδιαστεί και να στηριχθεί αποκεντρωμένη διαδικασία πιστοποίησης των εκτός Κρήτης κρητικών εστιατορίων (αφού υλοποιηθούν τα Β1 & Β2.
Β.5. Να προβληθεί και να υποστηριχθεί με κάθε τρόπο η διακίνηση των κρητικών προϊόντων σε σωστό κόστος προς όλους τους ενδιαφερόμενους προορισμούς.
Β.6. Για την υλοποίηση των παραπάνω, να παρουσιαστούν τα συμπεράσματα του εργαστηρίου μας στην Περιφέρεια Κρήτης από εκπρόσωπο του συνεδρίου και ομάδα των μελών του εργαστηρίου, με σκοπό την αποδοχή των προτεινομένων και την διαβούλευση πάνω στα θέματα της εφαρμογής.
Γ. ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΚΟΙΝΟ
Γ.1 ΥΓΕΙΑ
Γ.1.1 Να σχεδιαστεί εθνική επικοινωνιακή στρατηγική για την προώθηση της Κρητικής Διατροφής ως υγιεινής διατροφής και την ευαισθητοποίηση του κοινού στους κινδύνους των «μοντέρνων» ασθενειών (παχυσαρκία, διαβήτης, χοληστερόλη) που συνδέονται με τις σύγχρονες διατροφικές συνήθειες.
Να επισημανθεί και να τονιστεί ο ιδιαίτερος λειτουργικός ρόλος των τροφίμων που προλαμβάνουν την εμφάνιση διαφόρων παθήσεων στον οργανισμό μας με την δράση των φυσικών αντιοξειδωτικών και λοιπών συστατικών.
Η στρατηγική αυτή πρέπει να επιστρατεύσει τους δημοσιογράφους της χώρας, τα επιστημονικά ιδρύματα και τις ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτό σε μια συντονισμένη εθνική δράση υπό την επιμέλεια του αρμόδιου Υπουργείου.
Γ.1.2 Να στηριχθεί η έρευνα των μεταβολικών παρεμβάσεων για παχυσαρκία, χοληστερόλη και διαβήτη με χρήση της ΚΔ. Η έρευνα αυτή πρέπει να ξεφύγει από τα στενά όρια της διαιτολογικής προσέγγισης και να στραφεί και στην γαστρονομική προσέγγιση, ώστε να πολλαπλασιαστεί η χρηστικότητα των μεθόδων.
Γ.1.3 Να μεθοδευτούν αποτελεσματικές παρεμβάσεις προς τις εγκύους και τις νέες μητέρες για τις αρχές της σωστής διατροφής και της ΚΔ. Για τον σκοπό αυτό πρέπει να εκπαιδευτούν από ειδικούς εμπειρογνώμονες όλοι οι εμπλεκόμενοι (γιατροί, μαιευτήρες, παιδίατροι, διαιτολόγοι – διατροφολόγοι κλπ).
Γ.2 ΠΑΙΔΕΙΑ
Γ.2.1 Να μεθοδευτούν παρεμβάσεις προς τα παιδιά της σχολικής ηλικίας για την αξία της Κρητικής Διατροφής και τις αρχές της σωστής διατροφής. Να αξιοποιηθούν οι εργασίες που έχουν γίνει στον τομέα αυτό από τον καθηγητή Αντώνη Καφάτο και άλλους.
Γ.2.2 Σε συνεργασία με τα αρμόδια ΑΕΙ και ειδικούς εμπειρογνώμονες, να συνταχθούν κατάλογοι για τα προσφερόμενα εδέσματα και ποτά στις σχολικές καντίνες. Να δημιουργηθεί μηχανισμός ελέγχου.
Γ.2.3 Να γίνουν προγράμματα μαγειρικής για νεαρούς μαθητές-φοιτητές. Τα προγράμματα αυτά θα παρουσιάζουν, εύκολη, υγιεινή, νόστιμη και φτηνή κουζίνα (φοιτητική) και θα εφοδιάσουν τους νέους για τα δύσκολα φοιτητικά χρόνια και την υπόλοιπη ζωή τους. Μπορούν να ξεκινήσουν πειραματικά τα Σάββατα για όσους θέλουν να τα παρακολουθήσουν, αλλά πιστεύουμε ότι θα έχουν τόση επιτυχία, αν σχεδιαστούν σωστά, ώστε σύντομα θα μπουν σε τακτική βάση.
Γ.2.4 Να επιδοθούν τα συμπεράσματα αυτά από εκπρόσωπο του συνεδρίου στις αρμόδιες Υπουργούς.
Οι υπογράφοντες,
Αντώνης Παναγιωτόπουλος
Ευαγγελία Ηλιάκη – Σχοιναράκη
Ηγούμενος Ιεράς Μονής Τοπλού Φιλόθεος
Νίκος Κατσαρός
Απόστολος Κυριτσάκης
Ελευθερία Κυριτσακη
Ζαφειρόπουλος Βασίλης
Γιώργος Φραγκιαδάκης
Αναστασία Μαρκάκη
Μανώλης Κουγιουμτζής
Αργυρή Παρασύρη – Bauer
Νίκος Μηλιαράκης
Αντώνης Ντουράκης
Βικτόρια Τρέτσιακ
Ζωή Νόβακ
Φαίδων Χηνιάδης
