Το απόγευμα της Δ΄ Κυριακής των Νηστειών (Ιωάννου της Κλίμακος), 14 Μαρτίου συνεχίστηκαν οι ομιλίες της περιόδου της Μ. Τεσσαρακοστής, αμέσως μετά τό πέρας του Κατανυκτικού Εσπερινού στον Ιερό Καθεδρικό Ναό της Αγίας Φωτεινής Ιεραπέτρας, όπου χοροστάτησε ο Σεβ. Μητροπολίτης Ιεραπύτνης και Σητείας κ. Ευγένιος. Στη συνέχεια ο Σεβ. προλόγισε κατάλληλα τον ομιλητή της βραδιάς κ. Κωνσταντίνο Κενανίδη, Δρ. Θεολογίας και Διευθυντή της Ορθόδοξης Ακαδημίας Κρήτης. Όπως τόνισε, «γιορτάζουμε τον Όσιο Ιωάννη τον Σιναΐτη, συγγραφέα της Κλίμακος, που αρχίζει απ᾽ αυτή τη ζωή και φθάνει στον ουρανό. Και είναι τραγικό σ᾽ αὐτή την κλίμακα να αγωνίζονται και να ανεβαίνουν και ξαφνικά απ᾽ τα τελευταία σκαλοπάτια, λίγο πριν την ολοκλήρωση του επίπονου αυτού έργου της πνευματικής τελειότητος να κατακρημνίζονται κληρικοί, μοναχοί και λαϊκοί και μαζί μ᾽ αυτούς πολυετείς αγώνες και παλαίσματα… Αυτό μας επιβάλλει να προβληματιστούμε και να καταφεύγουμε σ᾽ έναν έμπειρο, μεγαλύτερο από μας, πνευματικό οδηγό».
Ο κ. Κενανίδης με γλαφυρότητα ανέπτυξε το θέμα του: «Η αναγκαιότητα της πνευματικής καθοδηγήσεως στις μέρες μας», επισημαίνοντας ότι η σχέση με τον Πνευματικό Πατέρα πρέπει να διέπεται από υγιή κριτήρια, δεδομένου ότι η σχέση αυτή έχει έντονο σωτηριολογικό χαρακτήρα. Η εποxή μας χαρακτηρίζεται από τη γρήγορη μεταβλητότητα του κοινωνικού γίγνεσθαι, την οικονομική, συναισθηματική και υπαρξιακή ανασφάλεια και την κρίση των αξιών, των ιδεών και των ιδανικών, την αποδόμηση των θεσμών με αποτέλεσμα τη σύγχυση και την ανωριμότητα σε όλες τις ηλικιακές ομάδες.
Ο Δ/ντής της Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης επεσήμανε ότι στόχος της πνευματικής πατρότητας αποτελεί η σωτηρία και ο αγιασμός του ανθρώπου μέσω της μετανοίας, αλλά και της γνωριμίας του εαυτού μας, της αναγνώρισης των παθών και των παθολογικών καταστάσεων τις οποίες πρέπει ο άνθρωπος με τη βοήθεια και την χάρη του Θεού να ξεπεράσει για μπορέσει να φτάσει στο όντως εφετόν, στο μέτρο της ηλικίας του πληρώματος του Χριστού, κατά τον απ. Παύλο και να γίνει κατά χάρη Θεός κατά τον Μέγα Αθανάσιο. Η πορεία αυτή είναι εξαιρετικά επίπονη και δύσβατη γιατί ο άνθρωπος αγνοεί τα αρνητικά και τα παθολογικά στοιχεία που έχει μέσα του, τα οποία τον απομακρύνουν από την χάρη του Θεού ή παραμένουν εμπόδιο στην είσοδο της χάρης του Θεού σε αυτόν.
Σε άλλο σημείο της ομιλίας του υπογράμμισε ότι «η απομάκρυνση από το Θεό καθιστά τον άνθρωπο ανασφαλή και ψυχοσυναισθηματικά ασταθή. Είναι έτοιμος να καταφύγει σε συμπεριφορές και στρατηγικές παθολογικές προκειμένου να ισορροπήσει. Είναι έτοιμος να κλειστεί στον εαυτό του, να γίνει υπερβολικά εγωκεντρικός, προκειμένου να εκτεθεί σε καταστάσεις και γεγονότα που θα τον απορυθμίσουν. Είναι έτοιμος να βλάψει και πληγώσει τον συνάνθρωπό του, αδιαφορώντας για τις όποιες συνέπειες, προκειμένου να κρατήσει την όποια οριακή του ψυχοσυναισθηματική ισορροπία. Γι’ αυτό, δεν μπορεί η προσέλευση στο μυστήριο της εξομολόγησης να έχει μόνο εξαγορευτικό χαρακτήρα, αλλά βαθιά συμβουλευτικό και ποιμαντικό. Προσέρχεται στην εξομολόγηση, προσδοκώντας γρήγορη και μαγική εξαφάνιση των ενοχών του και των όποιων αρνητικών συναισθημάτων έχουν σωρευτεί μέσα του. Χρησιμοποιεί την συγχωρητική ενέργεια του Θεού που λαμβάνει με το μυστήριο της εξομολόγησης από ιερέα. Πιστεύει ακράδαντα πως ο Θεός είναι μια πηγή παραγωγής θετικών και ευχάριστων συναισθημάτων. Η πεποίθησή του αυτή τον κάνει να προσέρχεται με υπερβολική συχνότητα στο μυστήριο της εξομολόγησης. Για το λόγο αυτό δημιουργεί σχέσεις εξάρτησης με τον Ιερέα- Εξομολόγο».
Ο κ. Κενανίδης, τόνισε χαρακτηριστικά ότι «το λυτρωτικό βίωμα της συγχωρητικότητας του Θεού προϋποθέτει την πραγματική πίστη και τη βιωματική σχέση του ανθρώπου με τον Θεό. Όταν αυτή δεν υπάρχει, τότε οι ῾῾πιστοί’’ αυτοί προσπαθούν ν’ αναπτύξουν μηχανισμούς αυθυποβολής βίωσης θετικών και ευχάριστων συναισθημάτων, που προέρχονται από τη συμμετοχή τους στο μυστήριο της εξομολόγησης ή του ποιμαντικού και συμβουλευτικού διαλόγου με τον πνευματικό».
Αναφορικά με την επιλογή πνευματικού πατέρα, υπογράμμισε ότι η ευθύνη ανήκει στον καθένα από μας και πρέπει να αποτελέσει θέμα και αίτημα προσευχής. Η εκλογή πρέπει να γίνει με πολλή προσοχή αφού, καθώς παρατηρεί ο άγιος Συμεών, «σπάνιοι ως αληθώς και μάλιστα άρτι οι καλώς ποιμαίνειν και ιατρεύειν ψυχάς λογικάς επιστάμενοι». Παρότι η επιλογή πνευματικού πατέρα εναπόκειται στην ελεύθερη κρίση και προτίμησή μας, οι θεοφόροι Πατέρες μας επισημαίνουν ότι η αλλαγή πατέρων εγκυμονεί κινδύνους για την πνευματική μας προκοπή και για την ίδια τη σωτηρία μας ακόμη. Γι᾽ αυτό γράφει ο άγιος Συμεών: «Μη γυρνάς εδώ κι εκεί αναζητώντας ονομαστούς μοναχούς, και μην περιεργάζεσαι τη ζωή τους. Εάν με τη χάρη του Θεού γνώρισες έναν πνευματικό πατέρα, λέγε τα θέματά σου σ᾽ αυτόν και μόνο».
Στο τέλος της ομιλίας του ο κ. Κενανίδης σημείωσε ότι δυστυχώς κάποιοι αναζητούν έναν από μηχανής Θεό, ο οποίος με έναν και μόνο θαυματουργικό του λόγο, ως δια μαγείας, θα κάνει ξαφνικά τα πάντα εύκολα. Αυτοί οι άνθρωποι θα πρέπει να βοηθηθούν να κατανοήσουν τον αληθινό χαρακτήρα της πνευματικής πατρότητας, με την οποία, «ο ζυγός χρηστός και το φορτίον ελαφρόν» (Ματθ. 11,30), αρκεί να αφεθούμε στη θεία Χάρη και στη διάκριση του πνευματικού πατρός, ώστε «δια του σταυρού» να νιώσουμε και την χαρά της Αναστάσεως.
