Την Τρίτη 11 Φεβρουαρίου θα εορταστεί για ενδέκατη φορά η «Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου». Στο πλαίσιο της επετείου έχουν προγραμματιστεί σε όλο τον κόσμο διάφορες εκδηλώσεις προκειμένου να ενημερωθούν οι πολίτες για θέματα που έχουν να κάνουν με την ασφαλή διαχείριση πληροφοριών που διακινούνται μέσω διαδικτύου.
Η επέτειος δίνει, ακόμα, τη δυνατότητα στις διάφορες κοινότητες να αναδείξουν καλές πρακτικές χρήσης αλλά και προβλήματα. Να επισημανθούν οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν από τα κοινωνικά δίκτυα που έχουν αναπτυχθεί στο διαδίκτυο, οι παθολογίες από τη μη ελεγχόμενη χρήση, καθώς και θέματα που αφορούν την ποιότητα των πληροφοριών που διακινούνται μέσω αυτών των τεχνολογιών.
Η έννοια της ασφάλειας γενικά έχει να κάνει με την αίσθηση του κινδύνου και της απειλής. Έτσι, ένα περιβάλλον θεωρείται ασφαλές, όταν μπορεί να διαβεβαιώσει εκείνους που το χρησιμοποιούν ότι δεν διατρέχουν κάποιο κίνδυνο ή απειλή από ανταγωνιστές τους, από κακόβουλους ή άλλους που έχουν κάποιους ειδικότερους λόγους ενδεχομένως, οι οποίοι δεν μπορούν να προσδιοριστούν επαρκώς στο παρόν.
Η όποια ενέργεια που γίνεται με σκοπό την άρση των κανόνων ασφαλούς λειτουργίας έξω από το ισχύον πλαίσιο, αποτελεί παραβατική συμπεριφορά και σε πολλές περιπτώσεις εγκληματική ενέργεια.
Η παραβατικότητα στο διαδίκτυο μπορεί να αφορά συμβατικές μορφές εγκληματικής συμπεριφοράς, όπως η συκοφαντική δυσφήμηση με αποστολή e-mail, η αντιγραφή τραγουδιών, ταινιών, βιβλίων, εικόνων κλπ. Μπορεί όμως να αφορά περιπτώσεις που απαντώνται αποκλειστικά στο διαδίκτυο, όπως η αντιγραφή προγραμμάτων ή η αλλοίωση προσωπικών δεδομένων, ενώ ενδέχεται να είναι και μικτές, όπως για παράδειγμα η διακίνηση πορνογραφικού υλικού μέσω διαδικτύου κλπ
Η ασφάλεια στο διαδίκτυο είναι ένα θέμα που αφορά όλους όσοι διαχειρίζονται πληροφορίες μέσω διαδικτύου. Δηλαδή μεμονωμένα άτομα, επιχειρήσεις, τη δημόσια διοίκηση ακόμα και τις υπηρεσίες πληροφοριών, τον στρατό και την αστυνομία.
Η παραβατικότητα στο διαδίκτυο
Το έγκλημα στο διαδίκτυο έχει τα δικά του χαρακτηριστικά. Είναι γρήγορο και πολλές φορές δεν το αντιλαμβάνεται το θύμα. Γίνεται εύκολα από τους έχοντες τις γνώσεις, οι οποίες δεν είναι τις περισσότερες φορές πολύ εξειδικευμένες. Οι δράστες συνήθως ενεργούν από τους υπολογιστές τους στο σπίτι, τη δουλειά ή τα ίντερνετ καφέ. Όταν οι δράστες ανήκουν σε ειδικές ομάδες (παιδόφιλοι, διακινητές παιδικής πορνογραφίας κ.α.), ενημερώνονται γρήγορα από σχετικές ομάδες συζήτησης και λαμβάνουν έτσι διάφορα μέτρα αυτοπροστασίας. Τα εγκλήματα διαδικτύου είναι χωρίς πατρίδα, αφού δύσκολα μπορεί να προσδιοριστεί ο τόπος τέλεσής τους. Στις περισσότερες περιπτώσεις απαιτείται διεθνής συνεργασία. Οι περιπτώσεις των καταγγελιών στον κυβερνοχώρο είναι ελάχιστες σχετικά με όσα διαπράττονται σύμφωνα με στοιχεία ερευνών και αυτό, για να μην θιγεί η αξιοπιστία των παθόντων που μπορεί να είναι εταιρείες ή τράπεζες κλπ. Η διερεύνηση από τις αστυνομικές υπηρεσίες είναι πολύ δύσκολη λόγω των εξειδικευμένων γνώσεων που απαιτούνται γι’ αυτό. Ανάλογα προβλήματα αντιμετωπίζουν οι δικαστές και οι νομικοί με τα ισχύοντα νομικά πλαίσια, τα οποία απαιτούν διαρκή εκσυγχρονισμό.
Βασικές Αρχές του όρου «ασφάλεια» στο Διαδίκτυο.
Τα προσωπικά δεδομένα δεν μπορούν να διακινούνται είτε με τη μορφή του κειμένου είτε με άλλες μορφές (εικόνα, βίντεο, ήχος) χωρίς τη συναίνεση των εμπλεκομένων. Δεδομένα τέτοιου τύπου μπορεί να είναι η ηλικία, οι ιδιαιτερότητες, οι ασθένειες, φωτογραφίες μαθητών στις οποίες φαίνονται ευκρινώς τα χαρακτηριστικά του προσώπου τους κ.α.
Στη διακίνηση των πληροφοριών πρέπει να διασφαλίζεται το απόρρητο και το απαραβίαστο της ιδιωτικότητας στην επικοινωνία.
Είναι αλήθεια, βέβαια, πως με τη ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας, τα νομικά κενά που προκύπτουν είναι συνεχή και επομένως απαιτείται συνεχής επικαιροποίηση και συμπλήρωση του νομικού πλαισίου. Ενδεικτικά αναφέρουμε την ηλεκτρονική υπογραφή, τη νομιμότητα των εγγράφων που διακινούνται με e-mail κ.α.
Οι νόμοι που αφορούν το διαδίκτυο, όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, δεν μπορούν να αφορούν εθνική κλίμακα. Απαιτείται διακρατική συνεργασία και εναρμόνιση των σχετικών νόμων. Όσοι ψάχνουν στίχους τραγουδιών, για παράδειγμα, θα έχουν παρατηρήσει ότι τα χαρακτηριστικά στοιχεία των ιστοτόπων που τα διακινούν αφορούν χώρες με «χαλαρές» διατάξεις για τα πνευματικά δικαιώματα.
Αντιμετώπιση
Και ασφαλώς με τη δαιμονοποίηση δε λύνονται τα προβλήματα. Η απόρριψη της σχετικής τεχνολογίας προκειμένου να αποφύγουμε τις όποιες παρενέργειες είναι λουδιτισμός. Όχι βέβαια ότι δεν υπάρχουν νεολουδίτες… Η πλέον ενδεδειγμένη λύση είναι η αξιόπιστη, σοβαρή και έγκαιρη ενημέρωση από υπεύθυνους φορείς. Και ο καλύτερος τρόπος είναι τα σχολεία. Δηλαδή το δημοτικό και το γυμνάσιο, αφού σχεδόν όλοι οι μαθητές, κατά μόνας ή στο πλαίσιο των εργασιών που τους ανατίθενται, αξιοποιούν το ίντερνετ.
Το Υπουργείο Παιδείας και τα σχολεία θα πρέπει να αναλάβουν το βάρος της εκπαίδευσης των μαθητών κατά προτεραιότητα. Και όσο αυτό δεν γίνεται με οργανωμένο τρόπο κεντρικά, οφείλουν οι δάσκαλοι και οι καθηγητές με υπευθυνότητα, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους, να αναλάβουν σχετικές πρωτοβουλίες.
Η Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Λασιθίου συμμετέχοντας στις εκδηλώσεις της ημέρας του «Ασφαλούς Διαδικτύου» και με τη συνεργασία του Συλλόγου Καθηγητών Πληροφορικής Ανατολικής Κρήτης διοργανώνει εκδήλωση τη Δευτέρα 10 Φεβρουαρίου και ώρα 19.00 στο Επιμελητήριο Λασιθίου.
Τα θέματα που θα αναπτυχθούν είναι: α) ασφαλές διαδίκτυο, β) δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης, γ) προβλήματα εθισμού που μπορούν να δημιουργηθούν από την αλόγιστη χρήση του διαδικτύου και δ) ποιότητα των πληροφοριών που διακινούνται μέσω διαδικτύου. Ομιλητές θα είναι οι Υπεύθυνοι του τμήματος Πληροφορικής και Νέων Τεχνολογιών κκ Βασίλης Ορφανάκης και Μιχάλης Φαρσάρης, η Υπεύθυνη Αγωγής Υγείας κ. Φιλίτσα Πεδιαδίτη και ο Διευθυντής Δευτεροβάθμιας κ. Ιωάννης Σταμέλος.
Η εκδήλωση απευθύνεται σε όλους τους πολίτες και τους μαθητές των σχολείων και θα είναι ελεύθερη για το κοινό.
Ιωάννης Ευαγγ. Σταμέλος
