του Φώτη Κοκοτού
Έμαθα με έκπληξη πως υπάρχει πολιτική παράταξη, συγκεκριμένα η «Λαϊκή Συσπείρωση», με προγραμματική πρόταση την απαγόρευση του all-inclusive. Ενδεχομένως να υπάρχουν και άλλοι που τάσσονται υπέρ αυτής και να μην τους γνωρίζω. Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για μία τουλάχιστον ατυχή πρόταση που βασίζεται σε λανθασμένες παραδοχές και έωλα επιχειρήματα.
Είχα την ευκαιρία να συζητήσω πρόσφατα με έναν εκπρόσωπο της εν λόγω παράταξης για το θέμα, οπότε και άκουσα πως η προτεινόμενη απαγόρευση αποσκοπεί στο να μην καταναλώνουν οι επισκέπτες αποκλειστικά μέσα στις ξενοδοχειακές μονάδες, να βγουν έξω από αυτές και να διαχυθεί η κατανάλωση στα τοπικά καταστήματα. Ως σκοπός ακούγεται αγαθός, αλλά τα μέσα είναι δόλια.
Ακόμη κι αν υποτεθεί πως μία τέτοια απαγόρευση μπορεί νομικά να σταθεί, πράγμα που θεωρώ αδύνατον, ειδικά με τα επιχειρήματα που μου παρατέθηκαν περί χρήσης της νομοθεσίας για κατάχρηση δεσπόζουσας θέση, δηλαδή για εφαρμογή του δικαίου του ανταγωνισμού, δεν πρόκειται να έχει τα αποτελέσματα που αποσκοπεί, ενώ μάλλον θα επιφέρει τα αντίθετα, όπως εξηγώ παρακάτω.
Επί της ουσίας, όμως, αν ήταν δυνατόν να απαγορευθεί σε κάποιους καταναλωτές να πληρώνουν για όλη την κατανάλωση τροφίμων και ποτών ως μέρος του τουριστικού πακέτου, δεν αλλάζουν οι πραγματικοί λόγοι για τους οποίους ακόμη και οι άλλοι τουρίστες (με ημιδιατροφή, ή μόνο πρωινό στην τιμή) επίσης δεν καταναλώνουν πολύ εκτός των καταλυμάτων.
Οι λόγοι αυτοί εμπίπτουν σε δύο κατηγορίες: αφενός είναι οι δημόσιες υποδομές και η γενική εικόνα του προορισμού, η οποία δε συνάδει με αυτό που προσφέρουν οι ανταγωνίστριες χώρες σε γραφικότητα, καθαριότητα, πεζοδρόμια, ασφάλεια οδικού δικτύου, ή πολυτέλεια εφάμιλλη των ξενοδοχείων κ.ο.κ., και αφετέρου είναι οι λόγοι που άπτονται του μάρκετιγκ της Κρήτης ως προορισμού «ήλιος-θάλασσα», με ένα τουριστικό προϊόν επικεντρωμένο στη χαλάρωση αντί για την περιήγηση, την ξεκούραση αντί για τις δραστηριότητες.
Μην ξεχνάμε πως, αντίθετα με όσα ισχυρίζονται οι οπαδοί της απαγόρευσης, ένας ξενοδόχος που πουλάει με all-inclusive ΔΕΝ επιθυμεί να μείνουν μέσα οι πελάτες, αλλά θέλει να καταναλώσουν εκτός ξενοδοχείου, ώστε να μην του επιβαρύνουν το κόστος. Αφού έχει ήδη πληρωθεί για τα γεύματα, θα ήθελε να τους «διώξει» και να μην του κοστίζουν σε τρόφιμα και ποτά. Άρα, ο πρώτος σύμμαχος της τοπικής ταβέρνας είναι ο ίδιος ο ξενοδόχος all-in!
Αν και όλη η έμφαση στη συζήτηση υπέρ της απαγόρευσης δόθηκε, κακώς, στη στάση του ξενοδόχου, που λανθασμένα θεωρείται πως αδιαφορεί για τη γενική ποιότητα του προορισμού, υπάρχει και η άλλη πλευρά: εκείνη που βλέπει το πρόβλημα στον καταναλωτή που ζητά διακοπές all-inclusive. Οι έρευνες δείχνουν ξεκάθαρα πως πρόκειται για ισχυρή τάση στην παγκόσμια αγορά. Με μια απαγόρευση, δηλαδή, θα αποκλείσουμε την Ελλάδα από μεγάλο μέρος της παγκόσμιας αγοράς. Και το ερώτημα που εύλογα τίθεται είναι: έχουμε την πολυτέλεια να το κάνουμε αυτό;
Αποκλείοντας ένα μεγάλο μέρος της αγοράς, θα μειωθεί η ζήτηση για αεροπορικές συνδέσεις, μέσω των οποίων διακινείται πάνω από το 90% του τουρισμού της Κρήτης. Για να είναι ένα αεροπορικό δρομολόγιο βιώσιμο, πρέπει να γεμίζει. Αφαιρώντας ένα τόσο μεγάλο μέρος των επιβατών (π.χ. για την Πολωνία είναι πάνω από 50%) δημιουργούμε μια αλυσιδωτή αντίδραση που θα πλήξει τους πάντες.
Πρέπει όλοι μας να καταλάβουμε πως η Ελλάδα έχασε πολλά τραίνα τα τελευταία δέκα χρόνια, κι έμεινε πίσω από τον ανταγωνισμό σε υποδομές, σε κόστος, σε μάρκετιγκ. Ενίοτε μας ευνόησαν οι γεωπολιτικές συγκυρίες και είχαμε ευκαιριακές αυξήσεις, αλλά το κράτος μας και η τοπική αυτοδιοίκηση ήταν πολύ κατώτεροι των περιστάσεων. Το να αρχίσουμε να απαγορεύουμε σε τουρίστες να έρχονται επειδή, ουσιαστικά, δε μας αρέσουν οι προτιμήσεις τους και το καταναλωτικό προφίλ τους, είναι άλλη μία άκρως συντηρητική, αν όχι οπισθοδρομική αντίληψη. Ξεχάστε, λοιπόν, αυτές τις ανούσιες κι ανέφικτες απαγορεύσεις. Επικεντρωθείτε στην ουσία: την εικόνα του προορισμού, τις υποδομές, την καθαριότητα, την ευγένεια, τις δραστηριότητες, τις εμπειρίες και το marketing. Δεν τίθεται θέμα «ποιότητας» του πελάτη, αλλά μόνο θέμα ποιότητας του προορισμού.
