Δημήτρης ΤσάτσοςΜουσική Δημοκρατίας. Πρόκειται για επιθυμητό τίτλο CD, του οποίου προτείνω να γίνουν παραγωγοί, ο Δήμος Νεάπολης και η ΤΕΔΚ Λασιθίου. Θα περιλαμβάνει το μάθημα, που ο Δημήτρης Τσάτσος μάς παρέδωσε στη Νεάπολη το βράδυ του Σαββάτου, 22.7.06, με την ευκαιρία της αναγόρευσής του σε επίτιμο δημότη της ιστορικής πόλης.
 
Μεταφέρω τις σημειώσεις μου απ’ το μάθημα. Το έργο χωρίζεται σε τρία μέρη.
 
Α. Το πρώτο περιέχει τέσσερις αυτοσχεδιασμούς, που προκάλεσε η μακρά, μάλλον αγιογραφική παρουσίαση του τιμωμένου από τον φίλο του, γνωστό πανεπιστημιακό, Γιάννη Πυργιωτάκη.
 
1. “Αν κάπου-κάπου δεν άκουγα το όνομά μου δεν θα ήξερα για ποιον μιλάτε”. Με αυτή τη σκωπτική έκφραση, αποδόμησε ακαριαία την αγιογράφησή του. Εξέφρασε εμμέσως το παράπονό του για την απουσία κριτικής αποτίμησης το βίου και του έργου του. Προς τι η αποσιώπηση, ας πούμε, της συμπόρευσής του με την Ένωση Κέντρου – Νέες Δυνάμεις την αρχή της μεταπολίτευσης και αργότερα με τη Σοσιαλιστική Πρωτοβουλία, τη Συμμαχία και το ΚΚΕ εσωτερικού;
 
ήπως δεν χωρούσε στο δοξαστικό ύφος της εκδήλωσης η αναφορά της συμμετοχής του ΔΤ σε κομματικά σχήματα που έσβησαν ή απέτυχαν; Μα ίσα-ίσα αυτές οι επιλογές του μαζί με τις άλλες, στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας του Κωνσταντίνου Καραμανλή και στο ύστερο ΠΑΣΟΚ, δείχνουν ακριβώς την αγωνία του να αναζητά πάντοτε, τον τρόπο να είναι χρήσιμος πολίτης, δοκιμάζοντας τη συμμετοχή του άλλοτε σε κόμματα που δεν άντεξαν, κι άλλοτε σε σχήματα που δυσκολεύτηκαν να τον χωρέσουν.
 
Δεν υπήρξε ποτέ «σιγουράντζας». Η διαρκής αναζήτηση του δεν είναι μόνο πνευματική, αλλά ολοκληρώνεται και με το προσωπικό του βίωμα, οδυνηρό συχνά, γινόμενος ο ίδιος δοκιμαστικός σωλήνας των μελετών του για το κομματικό φαινόμενο. Αυτή η πολιτική και κομματική διαδρομή δεν έχει βεβαίως καμιά σχέση με αποστασία ή προσωπική ιδιοτέεια, αν έχει κάποιες αναλογίες, θα τις αναζητούσα στις αντίστοιχες διαδρομές του Μίκη Θεοδωράκη και Μανώλη Γλέζου.
 
2. “Εμείς” Στο «τραγούδι» αυτό διευκρίνισε πως αντιλαμβάνεται την τιμή που του γίνεται, ως τιμή στο σύνολο εκείνω των ανθρώπων που τον δίδαξαν, στήριξαν, επηρέασαν, των δασκάλων του, των γονιών του, της συντρόφου του ξεκαθαρίζοντας πως η φωνή του εμπεριέχει τις φωνές τους.
 
3. «Μια φωνή που έχει το προσόν να μην έχει στηρίγματα. Τέτοιες φωνές τιωρούνται, αλλά η σχετική τιμωρία αποτελεί τιμητική διάκριση». Το πιο αυτοβιογραφικό τραγούδι της «συλλογής». Δεν ξέρω, αν δικαιολογημένα το θεώρησα και ως σχόλιο στην εκκεντρική απόφαση του Γιώργου Παπανδρέου να μην τον συμπεριλάβει στο Ευρωψηφοδέλτιο κατά τις τελευταίες εκλοές. Η αξιοπρεπής στάση του όμως, μετά απ’ αυτή την άστοχη επιλογή, η σιωπή του και «τραγούδια» σαν κι αυτό διδάσκουν και θα ‘πρεπε να αποτελούν μέτρο για τις αντιδράσεις, όσων νιώθουν ότι αδικούνται από τις επιλογές των κομματικών ηγεσιών.
 
4. «Δάσκαλος» Απ’ τις πολλές ιδιότητές του, αντιστασιακός, πολίτης, πολιτικός, συνταγματολόγος, ευρωπαϊστής επέλεξε αυτή του δασκάλου για να σημειώσει: «Ο δάσκαλος δικαιούται να παραμένει επικίνδυνος». Το απέδειξε αμέσως μετά πολλαπλώς. «Δεν υπάρχει έντιμη διδασκαλία χωρίς δήλωση των πολιτικών αφετηριών του δασκάλου. Όσοι το αποφεύγουν δεν διδάσκουν, κοροϊδεύουν» για να καταλήξει: «η ωραιότερη στιγμή για το δάσκαλο είναι να γίνεται μαθητής των μαθητών του».
 
Β. Το δεύτερο μέρος περιλαμβάνει την ομιλία του “Η Ελληνική Δημοκρατία τελεί σε σοβαρή κρίση αξιοπιστίας” την οποία χώρισε σε τρεις ενότητες.
 
1. «Λαϊκή Κυριαρχία». Το μεγαλύτερο και πιο δραματικό «τραγούδι του έργου». Ο ΔΤ θεωρεί ότι η Λαϊκή Κυριαρχία είναι ατελής, γιατί δεν αρκεί το κατακτημένο στη δημοκρατία μας δικαίωμα των πολιτών να ψηφίζουν ελεύθερα, πρέπει και να διαμορφώνουν ελεύθερα την ελεύθερη βούλησή τους. Ανέφερε τρία παραδείγματα, που εμποδίζουν τη δημιουργία ελεύθερης βούλησης στους πολίτες.
• ΜΜΕ. Στρούν την γνώση και την ορατότητα στους πολίτες γιατί διαμορφώνουν τα γεγονότα ανάλογα με τα συμφέροντα των ιδιοκτητών τους και δεν μεταφέρουν στο κοινό όλες τις απόψεις. Πως μπορούμε να πούμε ότι ο πολίτης ψηφίζει ελεύθερα όταν δεν γνωρίζει εξ ίσου καλά όλες τις επιλογές.
• Πελατειακό σύστημα. Το κατέκρινε με δυο ρητές ευθείες νουθεσίες στον παρόντα βουλευτή Λασιθίου Μιχάλη Καρχιμάκη, ο οποίος στην αρχή τον είχε προλογίσει αποκαλώντας τον φίλο και θυμίζοντας την πολύπλευρη στήριξη που ο ΔΤ, ως συνταγματολόγος τού είχε προσφέρει το 1996, όταν έχασε στο εκλογοδικείο τη βουλευτική έδρα.
Επεσήμανε στο Μιχάλη, έτσι τον αποκαλούσε, ότι οι εξυπηρετηθέντες πολίτες δεν έχουν ελεύθερη βούληση γιατί πιέζονται να ανταποδώσουν την ευεργεσία. Η στιγμή ήταν νομίζω η πιο έντονη της εκδήλωσης. Φιλιή διάθεση, ενικός, αλλά και παιδαγωγική αυστηρότητα. Λίγο μετά απευθυνόμενος στο κοινό συμπλήρωνε: πελατειακό σύστημα δεν υπάρχει χωρίς βούληση πελάτη.
 • Εκκλησία. Εξ ίσου αυστηρός ήταν με τον Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο. Η πρακτική του, να εισάγει μεταφυικά κριτήρια σε πολιτικές επιλογές νοθεύει την ελεύθερη βούληση των πολιτών, βλάπτει τη Δημοκρατία, αλλά και την εκκλησία.
 
 2. «Αλληλοσεβασμός Πλειοψηφίας Μειοψηφίας», σύντομο «άσμα» σε παραινετικό τόνο • η πλειοψηφία να σέβεται την μειοψηφία, να λαμβάνει υπόψη της τις ευαισθησίες της • η μειοψηφία να σέβεται την πλειοψηφία, οι συνδικαλιστικές μειοψηφίες να μη διεκδικούν με τρόπο που βάζει σε ομηρεία την πλειοψηφία
 
3. «Αξιοπιστία υπάρχει όταν το λεγόμνο είναι και το νοούμενο», το πιο απαισιόδοξο «τραγούδι» της συλλογής
• Διαπίστωσε κρίση αξιοπιστίας σε πρόσωπα και θεσμούς. Αναζήτησε την αιτία στην ιδιωτικοποίηση της πολιτικής. Η οικονομική σφαίρα πάντα παρενέβαινε στην πολιτική, αλλά το φαινόμενο έχι μεγεθυνθεί στις μέρες μας. Στην προσπάθεια επανεκλογής, δημιουργείται εξάρτηση του πολιτικού, υπαρξιακή και ιδιωτική από οικονομικά συμφέροντα.
• Η λύση βρίσκεται στο διαχωρισμό της ιδιωτικής από τη δημόσια σφαίρα.
• Αναφερόμενς στα συντάγματα είπε ότι δεν πρέπει να τα υπερτιμάμε. Δεν εξασφαλίζουν κάτι που λείπει. Η ανεξαρτησία του βουλευτή και του δικαστή προϋποθέτουν την ύπαρξη ποιότητας στον ηθικό τους κόσμο.
• Αναφερόμενος στους κομματικούς θεσμούς, το κύριο επιστημονικό του αντικείμενο, διαπίστωσε ότι ο παραγοντισμός είναι δυστυχώς ακόμα ισχυρότερος από τον εκδημοκρατισμό τους.
 
Γ. Το τρίτο και τελευταίο μέρος του έργου κλείνει με δυο «τραγούδια» σε θυμόσοφο και αισιόδοξο τόνο.
 
1. «Οι αγώνες δεν είναι μάταιοι». Οι αλλαγές στον ιστορικό χρόνο γίνονται αργά και πολύ πιθανόν να μη δούμε τους καρπούς των αγώνων μας, όπως δεν βλέπουν κάποιοι πρόγονοι μας τις αλλαγές που χάρη στους δικούς τους αγώνες εμείς σήμερα απολαμβάνουμε.
 
 2. «Έρχεται η ώρα των τοπικών κοινωνιών. Το οσφραίνομαι. Κι αν η κοινωνία θυμώσει αυτό θα είναι ένας καλός οιωνός».
 
ΥΓ. Αν οι σημειώσεις αυτές σας φάνηκαν τολμηρές ευχαριστώ το δάσκαλο που με βοήθησε να το καταφέρω. Αν σας φάνηκαν ελλιπείς ή μεροληπτικές παρακαλώ για την ταχύτερη έκδοση του CD.
 
Αντώνης Ανηψητάκης
Πολιτικός Μηχανικός, επικεφαλής της Νομαρχιακής Κίνησς
“το Λασίθι στην Πλώρη”

Print Friendly, PDF & Email

Από manos