Η ασπρόμαυρη ταινία των Ελλήνων
Αυτή η εποχή των ασπρόμαυρων ταινιών λοιπόν μας καθόρισε και αισθητικά, αλλά και σαν προοπτική ζωής

Είμαστε η Ιστορία και ο πολιτισμός της εποχής μας και των εποχών που προηγήθηκαν. Μέσα από τις πολιτικές, τη ζωγραφική, τη μουσική, τα αγάλματα, τις κινηματογραφικές ταινίες.

Του Πάνου Σκουρολιάκου* 

Όσον αφορά τον κινηματογράφο, εκείνη η εποχή της νεότερης Ιστορίας μας που γοητεύει περισσότερο τους Έλληνες είναι πιστεύω η δεκαετία του 1950. Οι ταινίες της εποχής παίζονται από την τηλεόραση εξασφαλίζοντας μεγάλες θεαματικότητες. Τα τραγούδια της ακούγονται φανατικά, γνωρίζουν επανεκτελέσεις, ακόμα και διασκευές. Στα εικαστικά, οι πρωτοπόροι δημιουργοί της είναι και σήμερα αξεπέραστοι.

Συχνές είναι οι ονειροπολήσεις προς εκείνη την εποχή. Και δεν είναι η εξ επαγγέλματος διαστροφή ενός ηθοποιού να φαντάζεται πως είναι ρόλος σε μια ασπρόμαυρη ταινία του ’50… Ένας άνθρωπος με φαρδιά κοστούμια και γραβάτα, με άσπρο πουκάμισο κι εκείνη τη ρεμπούπλικα της εποχής, που αμέσως μεταφέρεται στα «πλάνα» από την οδό Πανεπιστημίου της εποχής, την κεντρική οδό με τους λίγους πεζούς, τα ακόμα λιγότερα αυτοκίνητα, τα όμορφα κτήρια και τα γαλήνια πρόσωπα των ανθρώπων. Μια γαλήνη που ακολούθησε τη σκληρή δεκαετία του ’40 με έναν παγκόσμιο και αμέσως μετά έναν οδυνηρό εμφύλιο πόλεμο. Κάποιοι από τους πολιτικούς εξόριστους γυρνούν και η ψευδαίσθηση του σελιλόιντ είναι ανακουφιστική. Η ασπρόμαυρη οθόνη των ταινιών της εποχής δένει με την αίσθηση των Ελλήνων. Οι μισοί τα βλέπουν άσπρα και οι άλλοι μισοί μαύρα.

Όμως η κατάσταση τότε, κι ας παρουσιαζόταν μέσα από την οθόνη ασπρόμαυρη, στην πραγματικότητα ήταν χρωματιστή. Ένα σύμπλεγμα χρωμάτων που δεν καταγράφηκε. Πώς άραγε να ήταν τα χρώματά της; Οι μυρωδιές της; Στην Πανεπιστημίου οι νεραντζιές θα μύριζαν; Αναμφισβήτητα ο αέρας θα πέρναγε ευκολότερα ανάμεσα από τα κτήρια εκείνα. Ένας αέρας που θα ανέβαζε την ευωδιά του Φαλήρου ή θα κατέβαζε το πεύκο της Πάρνηθας και της Πεντέλης.

Ήταν ωραία εποχή; Αναμφισβήτητα ναι. Ήταν η εποχή όμως που προετοίμασε και πολλά κακά και δύσκολα. Ήταν η εποχή που όλοι πίστευαν ότι τώρα πια, μετά τους πολέμους, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο η ζωή θα καλυτερεύσει. Στα πολιτικά πράγματα όλοι πίστευαν ότι θα επέλθει μια ομαλοποίηση. Τουλάχιστον θα αδειάσουν τα Μακρονήσια προσδοκούσαν οι μεν, ενώ οι δε απολάμβαναν την απόλυτη εξουσία του νικητή. Όλοι πίστευαν ότι η ανάπτυξη είναι επί θύραις. Είτε με τη νέα, πλην όμως αναιμική εκβιομηχάνιση, είτε από τη μετανάστευση στα ορυχεία του Βελγίου, στις φάμπρικες της Γερμανίας, αλλά και σε Αμερική, Αυστραλία, Αφρική.

Αυτή η εποχή των ασπρόμαυρων ταινιών λοιπόν μας καθόρισε και αισθητικά, αλλά και σαν προοπτική ζωής. Όχι μόνο στα χρονικά όριά της, αλλά και στις πολλές επόμενες δεκαετίες που θα ακολουθούσαν. Σε αυτή την αθώα εποχή του «Βρε Μανώλη Τραμπαρίφα» μπήκαν οι βάσεις για καλά, αλλά και για πολλά από τα κακά που μας ταλανίζουν σήμερα. Ό,τι προετοίμασε η πολιτική εξουσία στα πρώτα μετεμφυλιακά χρόνια και υλοποίησε η χούντα την επόμενη δεκαετία αλλά και οι μεταδικτατορικές κυβερνήσεις μας κυνηγούν ακόμα.

Οι νικητές του Εμφύλιου έπρεπε να παραμείνουν στην εξουσία. Με κάθε μέσο. Με παρανομίες, παρατυπίες, υπόγειες διευθετήσεις. Από τις προσλήψεις στο Δημόσιο έως και την οικοδόμηση εντός του άστεως αλλά και γύρω από αυτό. Η ευωδιά του Φαλήρου και το αεράκι από Πεντέλη και Πάρνηθα τώρα πλέον δεν αναζωογονούν τους διαβάτες της Πανεπιστημίου. Γιατί αυτή η γοητευτική οδός της δεκαετίας του ’50 έχει γίνει ένας δρόμος που σε τίποτα δεν θυμίζει το παρελθόν κι ας επιμένουν να αντιστέκονται κάποια κτήρια. Η Πανεπιστημίου του 2018 προσφέρει πια ρύπους, θορύβους και κατά διαστήματα στάχτη από τα συχνά αποκαΐδια της Πάρνηθας και της Πεντέλης…

Ζω στην Περιφέρεια Αττικής και βιώνω κάθε καλοκαίρι μικρές ή μεγάλες φυσικές καταστροφές. Αυτές τις μέρες ζήσαμε μια μεγάλη καταστροφή. Ως βουλευτής Αττικής καταθέτω την οδύνη και τον απόλυτο σεβασμό στα θύματα, στις οικογένειες και σε όσους ταλαιπωρήθηκαν. Ζητώ την απόδοση ευθυνών όπου υπάρχουν, γιατί τώρα πρέπει να τολμήσουμε να διορθώσουμε τα πάντα ώστε στην επόμενη απευκταία κακή στιγμή να μη μετρήσουμε ούτε την παραμικρή απώλεια.

Αν λοιπόν ήμουν ένας ρόλος σε κάποια ταινία του ’50, ίσως είχα αντιληφθεί ότι τα πράγματα τότε δεν ήταν τόσο ρόδινα. Κάθε εποχή προετοιμάζει τις επόμενες. Έτσι και το παρελθόν μας έχει φροντίσει για το παρόν που βιώνουμε. Ας κρατήσουμε τα καλά και ιδιαιτέρως τα δημιουργικά γεννήματα του παρελθόντος κι ας προσπαθήσουμε να διορθώσουμε όσα διαχρονικά μας υπονομεύουν. Εμάς, αλλά και τις γενιές που έρχονται.

* Ο Π. Σκουρολιάκος είναι μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ και βουλευτής Περιφέρειας Αττικής

Print Friendly, PDF & Email

Από giorgos