του Παύλου Δασκαλάκη*
Αν θα ζούσαμε σε μια ευνομούμενη πολιτεία, σε ένα κράτος δικαίου, σε μια περιοχή που οι υπηρεσίες λειτουργούσαν καλά, δεν θα ήταν απαραίτητη η συγγραφή αυτού του άρθρου. Ζούμε, όμως, στην Ελλάδα ου 2007. Σε αυτή τη χώρα, που ανήκει σημειωτέον στην Ευρωπαϊκή Ένωση, υπάρχουν βιομηχανίες, που λειτουργούν, χωρίς κανονική άδεια… λειτουργίας. Ναι, έτσι ακριβώς όπως το διαβάζετε. Αναφέρομαι στο πυρηνελαιουργείο Ιεράπετρας.

Για την ιστορία, το εν λόγω «πυρηνάδικο», ανεγέρθηκε το 1996 στη θέση «Πλατειά Όψη» του Δ.Δ Μακρυλιάς Ιεράπετρας, λειτούργησε το 1998 – 99 για μία μόνο ελαιοκομική περίοδο και στη συνέχεια έκλεισε, για να αγοραστεί από την εταιρία «ΒΕΡΒΕΛΑΚΗΣ ΑΕΒΕ» το 2004 που ξεκίνησε να το λειτουργεί από τότε μέχρι σήμερα, χωρίς να έχει λάβει οριστική άδεια λειτουργίας. Ο επιχειρηματίας, υπέβαλε και έλαβε έγκριση για πέντε χρόνια της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), ωστόσο χωρίς να τηρεί τους όρους της, όπως αναφέρει σε έγγραφά της η επιτροπή της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης που έλεγξε το εργοστάσιο, συνεχίζει να το λειτουργεί απρόσκοπτα μέχρι σήμερα.
Πως γίνεται αυτό; Πως είναι δυνατόν να λειτουργεί επί τρία χρόνια μια τόσο ρυπογόνα επιχείρηση χωρίς οριστική άδεια;
Την απάντηση θα πρέπει να δώσουν οι αρμόδιες αρχές. Η Νομαρχία Λασιθίου και η Δ/νση ΠΕΧΩ Κήτης. Αμφότερες οι υπηρεσίες έχουν ενημερωθεί εγγράφως από την Οικολογική Ομάδα Ιεράπετρας για τα προβλήματα που δημιουργεί στο περιβάλλον το εν λόγω εργοστάσιο.
Θα σας αναφέρω σε ποια συμπεράσματα κατέληξε η Οικολογική Ομάδα Ιεράπετρας, μελετώντας την ΜΠΕ του εν λόγω εργοστασίου, σε συνάρτηση με την επίσκεψη που πραγματοποίησε στο εργοστάσιο στις 17 Φεβρουαρίου 2007.
Στη ΜΠΕ αναφέρεται ότι δεν γειτνιάζει το εργοστάσιο με σημαντικές για το περιβάλλον περιοχές. Ωστόσο στην μελέτη του ΣΧΟΟΑΠ για το Δήμο Ιεράπετρας αναφέρεται ότι «στην περιοχή υπάρχει ο «Πευκιάς» της Μακρυλιάς, ενώ πιο ανατολικά στη νότια πλευρά της Πλακοκεφάλας ρέουν οι πηγές της Μακρυλιάς. Στην περιοχή αναπτύσσονταν δάσος τραχείας πεύκης (πευκοδάσος Μεσελέρων και πευκιάς Μακρυλιάς), το οποίο καταστράφηκε με την μεγάλη πυρκαγιά του Αυγούστου του 1994. Η καμένη περιοχή, έχει κηρυχθεί αναδασωτέα, με την 2515/6-9-1994 απόφαση της Δ/νσης Δασών Λασιθίου (ΦΕΚ 994/Δ/23-9-1994). Παλαιότερα και πριν την καταστροφή του δάσους, στη περιοχή, είχε ιδρυθεί, με την 54424/2092/ 1-7-1976 Απόφαση της Δ/νσης Δασών, Καταφύγιο Θηραμάτων».
Εδώ δημιουργούνται τα πρώτα ερωτήματα. Πως, δηλαδή, χωροθετείται ένα τέτοιο εργοστάσιο δίπλα σε μια τόσο ευαίσθητη περιοχή. Θα πρέπει να ανατρέξουμε σε αποφάσεις των δημοτικών συμβουλίων Ιεράπετρας, παλιότερα και να αποδώσουμε τις όποιες ευθύνες. Στη συνέχεια δίδεται η δυνατότητα στο Δήμο να αγοράσει όλη την έκταση μαζί με τις εγκαταστάσεις, στην τιμή των 40εκ, δρχ και δεν το κάνει. Και εδώ υπάρχουν ευθύνες στη δημοτική αρχή.
Όμως, σήμερα, αντί να κοιτάμε τι έγινε στο παρελθόν και να ψάχνουμε να αποδώσουμε ευθύνες στους όποιους δημάρχους, μήπως θα έπρεπε να σκύψουμε πάνω στο πρόλημα και να βρούμε λύση;
Ένα άλλο σημαντικό σημείο θεωρούμε, τη δυναμικότητα που έχει το εργοστάσιο στην επεξεργασία ελαιοπυρήνας. Η ΜΠΕ αναφέρει ότι θα πρέπει να επεξεργάζεται μέχρι 250τ. ημερησίως αλλά από τα δεδομένα, φαίνεται ότι τους ξεπερνά κατά πολύ. Το εργοστάσιο, κατά τη γνώμη μας, θα πρέπει να επεξεργάζεται ελαιοπυρήνες του Ν. Λασιθίου, με άμεση προτεραιότητα την πυρήνα των ελαιουργείων της ευρύτερης περιοχής του Δήμου Ιεράπετρας. Αυτό που ισχύει εδώ και τρία χρόνια είναι, να μεταφέρονται πυρήνες από όλους σχεδόν τους Νομούς της Κρήτης. Εκατντάδες φορτηγά πηγαινοέρχονται στο … νότιο οδικό άξονα, ξεσκέπαστα, διασκορπώντας την πυρήνα σε όλη τη διαδρομή, κινούμενα κυρίως τις μεταμεσονύκτιες ώρες. Η πυρήνα θα πρέπει να οδηγείται προς επεξεργασία, μέσα σε 4-5 το πολύ ημέρες, δηλαδή να είναι φρέσκια, ώστε να μην δημιουργεί δυσάρεστες οσμές. Με τις τεράστιες ποσότητες που συγκεντρώνονται, αυτό είναι αδύνατο, με αποτέλεσμα βουνά ελαιοπυρήνων να συγκεντρώνονται έξω από το εργοστάσιο, να «ξινίζουν», να βγάζουν μια αφόρητη μυρωδιά και όταν οδηγούνται προς επεξεργασία να βγάζουν μια «βρώμα» που καλύπτει όλη την περιοχή.
Οι πυρήνες και το παραγόμενο πυρηνόξυλο, θα έπρεπε να είναι τοποθετημένες σε υπόστεγο. Τέτοιο δεν υπάρχει σήμερα. Ο επιχειρηματίας έχει ζητήσει άδεια από την Πολεοδομία και αναμένει την απόφασή της. Όπως θα πρέπει να υπάρχει και περιμετρικό τοιχίο ώστε να μην διαφεύγουν τα υγρά των πυρηνών στο παρακείμενο ρέμα. Οι εικόνα που αντικρίζει ο επισκέπτης του χώρου είναι, μια τεράστια υπαίθρια χαβούζα, η οποία έχει υπερχειλίσει. Εδώ μπαίνει και το θέμα αν υπάρχουν ή όχι υπόγειες στεγανές δεξαμενές και απορροφητικοί βόθροι, όπως ποβλέπει η ΜΠΕ για να οδηγούνται εκεί τα όποια υγρά απόβλητα.
Θα αναφερθώ τώρα στις οσμές, που είναι ο σημαντικότερος επιβαρυντικός παράγοντας για τη μεγάλη πλειοψηφία των συμπολιτών μας, αφού η «βρώμα» από τον Νοέμβριο μέχρι και τον Απρίλιο κάθε χρόνου κατακλύζει όλη την Ιράπετρα και τα Δ.Δ Μακρυλιάς, Μεσελέρων, Κεντριού, Βαϊνιάς κλπ. Η ΜΠΕ αναφέρει ότι θα πρέπει να γίνεται συνεχόμενος ψεκασμός, στα εκπεμπόμενα αέρια με ειδικό υγρό, το οποίο διαλύει τον καπνό και επικαλύπτει τη «βρώμα» με μια αρωματική ουσία. Μέχρι σήμερα ουδέποτε οι κάτοικοι της εράπετρας, ένοιωσαν τη συγκεκριμένη αρωματισμένη οσμή που θεωρείται ως δείκτης ότι λειτουργεί το σύστημα ψεκασμού. Το σύστημα ψεκασμού σαφέστατα δεν λειτουργεί και αυτό που υπάρχει, φαίνεται ότι υπάρχει για τα μάτια των ελεγκτών και μόνο.
Εφόσον, λοιπόν, η επιχείρηση δεν τηρεί τους όρους της μελέτης πάνω στο θέμα αυτό, θα πρέπει να υποχρεωθεί να τοποθετήσει σύστημα καταλυτικής μετάκαυσης, το οποίο λειτουργεί σε μόνιμη βάση και θα λύσει το πρόβλημα των οσμών. Δεν υπάρχει, επίσης, υπολογισμός εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην ΜΠΕ. Θεωρούμε όι πρέπει να ελεγχθεί η εκπεμπόμενη ποσότητα CO2, αφού το εργοστάσιο εντάσσεται στην κατηγορία της μεσαίας όχλησης.
Οι εκπομπές των σωματιδίων δεν υπολογίζονται στην ΜΠΕ, με επιστημονικό τρόπο και για το λόγο αυτό θα πρέπει να γίνουν ακριβείς μετρήσεις. Δεν θεωρούμε ότι είναι σωστή η θέση που είναι τοποθετημένος ο μετρητής σωματιδίων στο Δημαρχείο της Ιεράπετρας. Προτείναμε η θέση αυτή να είναι στην ΑΓΡΕΞ ή στον σκουπιδότοπο, ενώ ακόμη ένας μετρητής πρέπει να εγκατασταθεί στη Μακρυλιά.

Τέλος, εντύπωση μας προκαλεί η αναφορά σε έγγραφα της υπηρεσίας Συγκοινωνιών και Βιομηχανίας της Νομαρχίας Λασιθίου (τα έχουμε στη διάθεσή μας), ότι δεν υπάρχουν τοπικές αντιδράσεις ή καταγγελίες για την λειτουργία του εν λόγω εργοστασίου. Αλλεπάλληλες φορές έχουν δημοσιευτεί κείμενα, από το πρώτο της Περιβαλλοντικής Ομάδας του ΤΕΕ Ιεράπετρας, της οποίας ήμουν τότε υπεύθυνος, στις 4/5/2004, όπου χαρακτηριστικά αναφέρονταν «Ο κίνδυνος επαναλειτουργίας του «πυρηνάδικου» είναι ορατός… Η αντίδραση πρέπει να είναι δυναμική!…» μέχρι τις 3000 υπογραφές που συγκεντρώθηκαν και κατατέθηκαν το Σεπτέμβριο του 2004 στο Δημοτικό Συμβούλιο Ιεράπετρας και την απόφασή του στις 24/09/2004, που πήρε θέση κατά της λειτουργίας του.

Από τότε μέχρι σήμερα, πολύ «πυρήνα» έχει τρέξει στους μύλους του εργοστασίου. Πολύ ανθυγιεινή οσμή έχει αναπνεύσει ο Ιεραπετρίτης. Τόνους υγρά έχει απορροφήσει το Ιεραπερίτικο έδαφος.

Το εργοστάσιο συνεχίζει να δουλεύει. Οι υπηρεσίες συνεχίζουν και αυτές να δουλεύουν… Οι αρμόδιοι κωφεύουν στις πολυποίκιλες αντιδράσεις των πολιτών.

Ήρθε φαίνεται ο καιρός οι απλοί πολίτες να δώσουν τη λύση.

Τρία χρόνια είναι πολλά. Πάα πολλά. Η Ιεράπετρα εξάντλησε την ανοχή της.

Η επόμενη ελαιοκομική περίοδος θα πρέπει να βρει ένα εργοστάσιο πλήρως εναρμονισμένο με αυτά που η μελέτη του (ΜΠΕ) προβλέπει για τη λειτουργία του. Να έχει λάβει οριστική άδεια λειτουργίας. Αυτό θα πρέπει να το κατανοήσουν και οι δύο οι πλευρές. Και ο επιχειρηματίας και η αρμόδιοι της πολιτείας. Αν δεν διαθέτει αυτή την άδεια, δεν θα πρέπει να επαναλειτουργήσει και υπεύθυνες γιΆ αυτό είναι οι υπηρεσίες της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης και φυσικά ο πολιτικός τους προϊστάμενος το Νομαρχιακό Συμβούλιο και Νομάρχης. Θα πρέπει όμως να έχει άποψη και ο Δήμος μας, έτσι δεν είναι;

Και τέλος, για να ξεδιαλύνονται και τα διλήμματα που θέτουν κάποιοι στην Οικολογική Ομάδα Ιεράπετρας, για το αν είμαστε υπέρ ή κατά του εργοστασίου. Η απάντηση είναι: Είμαστε υπέρ του να λειτουργεί το εργοστάσιο αλλά με τους όρους που η ΜΠΕ θέτει. Είμαστε κατά του εργοστάσιου αν δουλεύει έτσι όπως δουλεύει. Διαλέξτε όποια από τις … δύο θέσεις θέλετε και πάψτε να μας συκοφαντείτε.

*Ο Παύλος Δασκαλάκης
είναι εκπαιδευτικός στο ΕΠΑΛ Ιεράπετρας, υπεύθυνος της Περιβαλλοντικής Ομάδας του σχολείου, Πρόεδρος της Οικολογικής Ομάδας Ιεράπετρας, μέλος της Γραμματείας του δικτύου ΟΙΚΟΚΡΗΤΗ, επιθεωρητής ακτών που βραβεύονται με Γαλάζια Σημαία, εξουσιοδοτημένος από την Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης.

Print Friendly, PDF & Email

Από manos