εικόνα ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της χώρας
εικόνα ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της χώρας

του Αντώνη Βγόντζα

Τα τελευταία κρούσματα βίας στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας πρέπει να μας οδηγήσουν σ’ ένα πιο πλατύ προβληματισμό. Δεν είναι μεμονωμένα. Δεν είναι τυχαία. Δεν είναι ακαθοδήγητα.

Αντανακλούν ή εκφράζουν μία πιο γενική αντίληψη ότι το Πανεπιστήμιο στη χώρα μας δεν είναι μόνο αυτοδιοίκητο. Εξαιρείται από τη νομιμότητα. Και αυτό αποτελεί το φάρο μιας συμπεριφοράς και νοοτροπίας που διαχέεται στο σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας. Το τελευταίο αυτό φαινόμενο δεν περιορίζεται μόνο στα πολλαπλασιαστικά επεισόδια ενδοσχολικής βίας. Εξαπλώνεται και μεταξύ των μαθητών των τελευταίων τάξεων των δημοτικών σχολείων. Φτάσαμε στο σημείο να θεωρείται, ως αυτονόητο δικαίωμα, η κατάληψη του σχολείου από τους μαθητές του με απίθανα έως γραφικά αιτήματα. Δυστυχώς και με τη συνεργασία ή ανοχή μιας ελάχιστης μειοψηφίας διδασκόντων.

Πρέπει να είμαστε ειλικρινείς στους εαυτούς μας. Και έντιμοι ως προς την κοινωνία. Η Μεταπολίτευση πέτυχε σημαντικούς στόχους ως προς την οργάνωση του δημοκρατικού πολιτεύματος. Αναγνώρισε την προσφορά της νεολαίας της εποχής εκείνης στην αντίσταση κατά της επταετούς δικτατορίας. Ακόμα και σε θεσμικό επίπεδο. Τρανό παράδειγμα υπήρξε η ψήφος στα 18 και η ευρεία συμμετοχή των φοιτητών στα όργανα του Πανεπιστημίου και στην ανάδειξή τους. Η δύναμη του νέου εκλογέα έδωσε μια ζωντάνια στο εκλογικό σώμα, ενθαρρύνοντας τη συμμετοχή των νέων γενεών στα πολιτικά πράγματα. Αντίστοιχα, δυστυχώς, η συμμετοχή τους στις πανεπιστημιακές αρχές κατέληξε σε μία διαβρωτική κομματικοποίηση του πανεπιστημίου και την εξάρτησή του από πολιτικό-κομματικούς σχηματισμούς, χωρίς αναγωγή στα επιτελικά όργανα των κομμάτων. Οι πλατείες ήταν γεμάτες, μα τα αμφιθέατρα άδεια.

Αυτά γέννησαν την κουλτούρα της βίας. Της ανομίας. Και τελικά της συναλλαγής. Ο ιδεολογικός διάλογος στα Πανεπιστήμια καταργήθηκε. Όχι ο τεχνικός. Όχι ο αυστηρά επιστημονικός. Δοκιμάστηκε εκείνος ο διάλογος, που συνδέει τα τεχνικά και επιστημονικά ζητήματα με την κοινωνία, το λαό και το έθνος. Αυτός, σχεδόν, καταργήθηκε.

Κάποτε αρχίζαμε να ωριμάζουμε. Όχι όλοι μας. Αρκετοί, όμως. Κατανοήσαμε βαθιά ότι το «άσυλο», που γι’ αυτό είχαμε αγωνιστεί, το «άσυλο» που ‘χαμε λατρέψει κατάντησε εργαλείο εσωτερικής διάβρωσης της ψυχής του Πανεπιστημίου. Όταν καταργήθηκε, με την υποστήριξη της μεγαλύτερης δυνατής κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, δεν έπεσαν παρά ελάχιστες υπερασπιστικές βολές. Μικρές ομάδες πολιτικής και εκπαιδευτικής μειοψηφίας επιχείρησαν την αναστήλωση των πιο κακών στοιχείων από το οικοδόμημα του πάλαι ποτέ «ασύλου». Και επιχειρούν.

Η πρόσφατη επιχείρηση επανόδου στην αχαλίνωτη ασυλία της διαρκούς παραβατικότητας στα πανεπιστήμιά μας διεξάγεται μέσα σε μια ατμόσφαιρα πνευματικής χαλάρωσης και ιδεολογικής σύγχυσης. Η δικτατορία δεν είναι «άλλοθι» για οποιαδήποτε πράξη βίας. Οι αγωνιστικές κινητοποιήσεις και ηρωικές εξάρσεις εναντίον ανελεύθερων καθεστώτων δεν αντιγράφονται. Δεν πλαστογραφούνται. Δεν τις μιμούμαστε. Εμπνεόμαστε από αυτές δημιουργικά. Φυσικά και χρειαζόμαστε νέες ηγεσίες. Όχι από «μοδάτους» αντι-συστημικούς. Ούτε από παλίμπαιδες μάταιων φιλοδοξιών. Φυσικά και χρειαζόμαστε νέες και καινοτόμους προτάσεις. Και νέα «συμβόλαια με το λαό», που δεσμεύουν την πολιτική, πνευματική και κοινωνική εξουσία του τόπου μας στην αδιάσπαστη ιστορική μας πορεία.

Έχει αποδειχθεί ιστορικά ότι στην αφετηρία κάθε ανοδικής πορείας ενός έθνους και ενός λαού τοποθετείται μια πνευματική και πολιτισμική ανάταση και, κατά κανόνα, μια ριζοσπαστική εκπαιδευτική αναμόρφωση. Σε αυτήν αποτυπώνεται ανεξίτηλα η θέληση του λαού και του έθνους για προκοπή και πρόοδο.

Με τα υλικά της προηγούμενης παρακμής και τα εκκολπώματα της παθογένειάς της δεν ξαναγράφεται κανένα καινούριο ιστορικό κεφάλαιο.

Αντώνης Ν. Βγόντζας

Print Friendly, PDF & Email

Από giorgos