Μελέτη – Πρόταση, του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ιεράπετρας – Νεάπολης,για την διαχείριση των απορριμμάτων και την ανακύκλωση στην Ιεράπετρα
Στα πλαίσια του θεματικού τοπικού δικτύου, που έχουμε αναπτύξει, σαν ΚΠΕ Ιεράπετρας- Νεάπολης, στην Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου, με συμμετοχή 28 σχολικών ομάδων, με 909 μαθητές και πάνω από 50 εκπαιδευτικούς, από όλους τους δήμους του νομού μας, με θέμα τη διαχείριση των απορριμμάτων και την ανακύκλωση, θα θέλαμε να ενημερώσουμε τους συμπολίτες μας, όπως γραπτώς κάναμε εδώ και είκοσι περίπου μέρες με το δήμο, για τις προτάσεις και θέσεις μας, όσον αφορά τη διαχείριση των απορριμμάτων και την ανακύκλωση στην Ιεράπετρα.
Προχωρήσαμε σε μια πρόχειρη αλλά εμπεριστατωμένη μελέτη με πραγματικά στοιχεία για να διερευνήσουμε και να αποδείξουμε ότι η μεταφορά των απορριμμάτων στον Αγ. Νικόλαο είναι πολύ δαπανηρή με 34,59ευρώ τον τόνο, σε αντίθεση με την ανακύκλωση και τη μεταφορά των ανακυκλώσιμων στο Ηράκλειο (ΚΔΑΥ) με κόστος 17,37ευρώ τον τόνο.
Η διαχείριση των σύμμικτων απορριμμάτων.
Με βάση τα στοιχεία που έχουμε λάβει από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου Αγ. Νικολάου, σε σχέση με τα μεταφερόμενα απορρίμματα από την Ιεράπετρα στον ΧΥΤΑ, ισχύουν τα εξής:
Μας έδωσαν στοιχεία για τον μήνα Μάιο του 2013.
Μεταφέρθηκαν στον ΧΥΤΑ Αγ. Νικολάου 655τόνοι *27ευρω/τόνο δηλαδή η Ιεράπετρα χρεώθηκε για την εισαγωγή στον ΧΥΤΑ των σύμμικτων απορριμμάτων της με 17.685ευρω
Έξοδα μεταφοράς (πηγή η υπηρεσία καθαριότητος του Δήμου Ιεράπετρας):
Καύσιμα: 35 (περίπου) δρομολόγια * 82ευρω πετρέλαιο = 2870ευρω.
Αμοιβή οδηγών: 35 δρομολόγια * 60ευρω = 2100ευρω.
Συνολικό κόστος μεταφοράς μηνός Μαΐου 2013: 17.685 + 2870 + 2100 = 22.655ευρω. (δηλαδή 34,59ευρω ο τόνος).
Το κόστος είναι πάρα πολύ υψηλό και από τα μεγαλύτερα στην Ελλάδα. Οι ποσότητες, μάλιστα, πρόκειται να αυξηθούν σημαντικά τους επόμενους μήνες, όπως μας δήλωσε ο Αντιδήμαρχος κ. Κουγιουμτζάκης σε ενημέρωση που είχαμε στις 27/06, διότι από 01/06 τα δύο δρομολόγια την ημέρα προς Αγ. Νικόλαο έγιναν τρία άρα αναφερόμαστε σε μια αύξηση της ποσότητας κατά 30% περίπου και σε κόστος αγγίζει τα 2000ευρώ ημερησίως.
Η ανακύκλωση στην Ιεράπετρα
Η ανακύκλωση στην Ιεράπετρα λειτουργεί με το σύστημα των μπλε κάδων (έχουν διατεθεί περίπου 300 κάδοι και ένα απορριμματοφόρο στο δήμο από την ΕΕΑΑ). Κάποιος ιδιώτης, επίσης, συνεργαζόμενος με το δήμο βοηθά σημαντικά στην αποκομιδή των ανακυκλώσιμων.
Όλα τα ανακυκλώσιμα υλικά των μπλε κάδων που έχουν τοποθετηθεί σε όλη την επικράτεια του δήμου Ιεράπετρας, οδηγούνται στο χώρο του ιδιώτη (εγκαταστάσεις πρώην εργοστασίου ΜΙΝΩΣ που του τις έχει παραχωρήσει ο δήμος). Στη συνέχεια ο ιδιώτης τα διαχωρίζει και τα μεταπωλεί ανά είδος, σε εμπόρους ανακυκλώσιμων υλικών προς ίδιον όφελος.
Στο Ηράκλειο για την ανατολική Κρήτη, όπως και στα Χανιά για την δυτική Κρήτη, λειτουργεί το ΚΔΑΥ. Εκεί οδηγούνται όλα τα ανακυκλώσιμα από όλους τους δήμους. Τα ανακυκλώσιμα υλικά που έχει αποστείλει ο δήμος Ιεράπετρας στο εργοστάσιο ανακύκλωσης του ΚΔΑΥ Ηρακλείου από τον Μάιο του 2010, που αυτό λειτουργεί, είναι σχεδόν μηδενικά (μόνο μια φορά είχε γίνει αποστολή ανακυκλώσιμων). Το γεγονός αυτό, αποτελεί απειλεί για τον δήμο Ιεράπετρας, που κινδυνεύει να απενταχθεί από το σύστημα, από την υπεύθυνη για την ανακύκλωση στη χώρα μας ΕΕΑΑ και να του ζητηθούν πίσω οι κάδοι και το απορριμματοφόρο, που του έχουν παραχωρηθεί δωρεάν.
Να σημειώσουμε, ακόμη, ότι με εσφαλμένη προγενέστερη απόφαση του δήμου, επεστράφησαν δύο φορτηγά που είχε παραχωρήσει η ΕΕΑΑ για τη μεταφορά των ανακυκλώσιμων, με ότι αυτό συνεπάγεται.
Πως πληρώνει η ΕΕΑΑ τους δήμους για τα ανακυκλώσιμα που οδηγούνται στα ΚΔΑΥ.
Το ΚΔΑΥ στέλνει, στην ΕΕΑΑ, κάθε μήνα το ζυγολόγιο με τους τόνους που έχει μεταφέρει σε αυτό ο κάθε δήμος. Η ΕΕΑΑ πληρώνει στη συνέχεια με 0,25ευρω τον τόνο/χιλιόμετρο των ανακυκλώσιμων απορριμμάτων, αφαιρώντας ένα 30% περίπου που είναι ο μέσος όρος των μη ανακυκλώσιμων υλικών που εμπεριέχονται στα ανακυκλώσιμα. Τα μη ανακυκλώσιμα το ΚΔΑΥ τα οδηγεί στο ΧΥΤΑ Πέρα Γαληνών Ηρακλείου, χρεώνοντας τη μεταφορά τους και το κόστος εισόδου στο ΧΥΤΑ, στον κάθε δήμο.
Κατόπιν ενημέρωσης που είχαμε από την ΕΕΑΑ, τα χιλιόμετρα υπολογίζονται από τα σύνορα του Λασιθίου μέχρι το ΚΔΑΥ (38+38χλμ=76χλμ) και όχι από την κάθε πόλη.
Αυτό σημαίνει ότι:
Αν ο δήμος Ιεράπετρας έστελνε κάθε μέρα ένα κοντέινερ των 20τόνων στο Ηράκλειο (ΚΔΑΥ) θα είχαμε τα εξής αποτελέσματα:
Μεταφερόμενα υλικά:
20τόνοι * 60% (συμπίεση που προτείνει το ΚΔΑΥ) = 12τόνοι ανά μεταφορά.
12 τόνοι * 30% (αφαιρούμενα) = 8,5τόνοι
Καθαρά έσοδα από ΕΕΑΑ:
8,5 τόνοι *76χιλιόμετρα *0,25ευρώ = 161,5ευρω ανά δρομολόγιο
161,5ευρω * 20δρομολόγια = 3230ευρω τον μήνα.
Έσοδα 3230ευρώ/μήνα
Έξοδα:
Έξοδα μεταφοράς :
Καύσιμα: 20 (περίπου) δρομολόγια * 160ευρω πετρέλαιο = 3200ευρω.
Μεροκάματο οδηγών: 20 δρομολόγια * 60ευρω = 1200ευρω.
Συνολικό κόστος μεταφοράς: 3200 + 1200 = 4.400ευρω/μήνα
Στα έξοδα, θα πρέπει να προστεθεί και το κόστος που χρεώνει το ΚΔΑΥ Ηρακλείου για την μεταφορά του υπολείμματος (30%) στον ΧΥΤΑ των Πέρα Γαληνών.
Έτσι θα είχαμε το εξής οικονομικό αποτέλεσμα 4.400ευρω έξοδα -3230ευρω έσοδα= -1.170ευρω τον μήνα + τα έξοδα μεταφοράς των 3,6τον*20φορές=72τόνων από το ΚΔΑΥ στα Πέρα Γαληνά περίπου (10δρομολόγια * 300ευρω=3000ευρω). Σύνολο βαρών για τον δήμο: 1170+3000=4.170ευρω.
Κόστος ανά τόνο 4.170:240τον= 17,37ευρω.
Πρέπει, ωστόσο, να σημειώσουμε ένα σημαντικό ακόμη κέρδος για το δήμο, ότι θα οδηγούμε 240τόνους περίπου λιγότερα υλικά στον ΧΥΤΑ Αγ. Νικολάου, που σημαίνει 240*27ευρώ= 6.480ευρώ λιγότερα τον μήνα θα πληρώνει ο δήμος στον ΧΥΤΑ Αγ. Νικολάου.
Από όλα τα παραπάνω διαπιστώνουμε ότι: Το κόστος μεταφοράς στον ΧΥΤΑ Αγ. Νικολάου είναι 34,59ευρω ο τόνος, ενώ το κόστος μεταφοράς των ανακυκλώσιμων στο ΚΔΑΥ Ηρακλείου ανέρχεται στα 17,37ευρώ ο τόνος.
Σχεδόν 50% λιγότερα έξοδα από την μεταφορά των σύμμικτων στον ΧΥΤΑ Αγ. Νικολάου.
Συμπεράσματα
Ο δήμος της Ιεράπετρας, που ήταν ο 4ος σε πληθυσμό δήμος της Κρήτης, λόγω του ότι δεν διεκδίκησε όταν έπρεπε, τη δημιουργία δικού του ΧΥΤΑ, (αναλογιστείτε ότι ΧΥΤΑ έχουν η Βιάννος, το Αρκαλοχώρι, η Σητεία, ο Αγ. Νικόλαος κλπ) αναγκάζεται να μεταφέρει, σήμερα, τα απορρίμματά του σε άλλη πόλη (σχεδιάζεται μάλιστα να τα στέλνει και στη Σητεία αργότερα με ακόμη μεγαλύτερο κόστος, λόγω μεγαλύτερης χιλιομετρικής απόστασης). Το γεγονός αυτό δημιουργεί μεγάλα κόστη που αναγκαστικά θα μετακυλήσουν εν καιρώ στους δημότες.
Πρώτο μέλημα, λοιπόν, της δημοτικής αρχής θα πρέπει να είναι ο επανασχεδιασμός του συστήματος διαχείρισης των απορριμμάτων.
Πρότασή μας είναι, να στραφεί η διαχείριση των απορριμμάτων στην Ιεράπετρα ολοκληρωτικά στην ανακύκλωση και να αυξήσουμε θεαματικά την ποσότητα των ανακυκλώσιμων ώστε να μειωθεί η ποσότητα των σύμμικτων απορριμμάτων που οδηγείται στον ΧΥΤΑ Αγ. Νικολάου.
Η μελέτη μας αυτή, που επαναλαμβάνουμε είναι πρόχειρη, να τεκμηριωθεί ακόμη περισσότερο από τις υπηρεσίες του δήμου και σε συνεργασία δήμου με τον ΕΣΔΑΚ, την ΕΕΑΑ και το ΚΔΑΥ Ηρακλείου, να λυθούν επί μέρους μικροπροβλήματα, ώστε να μειωθεί το κόστος διαχείρισης των απορριμμάτων της Ιεράπετρας με την γενναία αύξηση των ανακυκλώσιμων.
Προτείνουμε, να τοποθετηθούν πολλοί περισσότεροι μπλε κάδοι (διπλασιασμός σε πρώτη φάση, με αντίστοιχη απόσυρση πράσινων κάδων), να προμηθευτεί ο δήμος ένα ακόμη απορριμματοφόρο για την ανακύκλωση (να γίνει αίτημα προς ΕΕΑΑ) και να προμηθευτεί νέο κοντέινερ (αίτημα προς ΕΣΔΑΚ ή ΕΕΑΑ) ή να χρησιμοποιήσει μετά την ταξινόμησή του το κοντέινερ που μένει αχρησιμοποίητο μέχρι σήμερα.
Μια δεύτερη λύση, είναι να ακολουθήσει ο δήμος τη λύση που έχουν δώσει και άλλοι δήμοι (Αγ. Νικόλαος κ.α). Να υπογράψει, δηλαδή, σύμβαση η ΕΕΑΑ με ιδιώτη, που θα αναλάβει την μεταφορά των ανακυκλώσιμων στο ΚΔΑΥ χωρίς να επιβαρύνεται καθόλου ο δήμος με έξοδα, αφού όλα τα έξοδα τα αναλαμβάνει η ΕΕΑΑ. Στην προκειμένη περίπτωση, η σύμβαση θα πρέπει να προβλέπει, ότι θα μεταφέρονται όλα τα ανακυκλώσιμα υλικά, από τους υπάρχοντες μπλε κάδους αλλά και από τους νέους που θα τοποθετηθούν.
Στόχος να είναι η μείωση των απορριμμάτων που οδηγούνται στον ΧΥΤΑ Αγ. Νικολάου και η θεαματική αύξηση της ανακύκλωσης.
Αυτό θα πρέπει να γίνει βάζοντας ο δήμος και ποσοτικούς στόχους. Πχ πρώτη χρονιά 240τόνοι*12μηνες= 2880τόνοι, δεύτερη χρονιά μια αύξηση 10% δηλαδή 3168τόνοι, τρίτη χρονιά αύξηση 15% ήτοι 3643τόνοι, τέταρτη χρονιά αύξηση 20% δηλαδή 4371τόνοι, πέμπτη χρονιά αύξηση 20% δηλαδή 5246τόνοι. Σε μια πενταετία έτσι θα έχουμε διπλασιασμό των ποσοτήτων.
Αν υπολογίσουμε ότι ο δήμος μεταφέρει στον Αγ. Νικόλαο 12*850τον/μηνα=10200τόνους το χρόνο, σημαίνει ότι τα ποσοστά της ανακύκλωσης θα μπορέσουν να φτάσουν σχεδόν στο 50% των απορριμμάτων και θα φέρουν το δήμο Ιεράπετρας ΠΡΩΤΟ δήμο της χώρας στην ανακύκλωση.
Φυσικά όλη αυτή η προσπάθεια χρειάζεται τη συνεργασία όλων των πολιτών και σαν ΚΠΕ Ιεράπετρας – Νεάπολης, είμαστε διατεθειμένοι να βοηθήσουμε με προγράμματα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης πολιτών και μαθητών.
Ευελπιστούμε ότι θα εισακουστούν οι προτάσεις και σκέψεις μας, προς όφελος του περιβάλλοντος και των πολιτών.
Κλείνοντας να αναφερθούμε στο θέμα της διαχείρισης των φυτικών αποβλήτων, κυρίως των γεωργικών εκμεταλλεύσεων αλλά όχι μόνο, που είναι μια άλλη πολύ μεγάλη πληγή, ενώ θα μπορούσε ο δήμος να έχει ένα καλό οικονομικό όφελος από την διαχείρισή τους. Πρέπει το όλο θέμα να αντιμετωπιστεί με σοβαρότητα και δυναμισμό (διεκδίκηση όσων δικαιούται η Ιεράπετρα από τον ΠΕΣΔΑΚ) και όχι πάλι να δίνουμε πρόχειρες λύσεις, που θα τις βρούμε μπροστά μας στο μέλλον, ‘όπως βρήκαμε και το θέμα της μη ύπαρξης ΧΥΤΑ στην Ιεράπετρα.
Παύλος Εμμ. Δασκαλάκης
Εκ μέρους της Παιδαγωγικής Ομάδας του ΚΠΕ Ιεράπετρας – Νεάπολης
