Του Δημήτρη Δερμιτζάκη
Εδώ και καιρό, έχει ξεκινήσει (;) η συζήτηση για τη συνεργασία (μάλλον ξεπούλημα), της ιδιωτικής εταιρείας ΓΑΙΑ με την Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Σητείας (ΕΑΣ Σητείας). Κάποια μέσα ενημέρωσης, έντυπα και ηλεκτρονικά, θεωρούν ήδη τελειωμένη υπόθεση την όποια «συμφωνία» (ξέρουν ίσως κάτι περισσότερο;), δημιουργώντας ένα τεχνητό κλίμα ευφορίας για τη μεγάλη «ευκαιρία».
Προσπαθώντας να συμμετέχω σε ένα «διάλογο» που δεν έγινε ποτέ, καταθέτω κάποιες σκέψεις, για το κατ’ εμέ έγκλημα που επιχειρείται σε βάρος του αγροτικού κόσμου της Σητείας. Πριν από όλα τρείς βασικές παρατηρήσεις.
Παρατήρηση 1η: Γιατί, για ένα τόσο μεγάλο θέμα που θα καθορίσει το μέλλον του τόπου για τα επόμενα είκοσι χρόνια (το λάδι είναι ίσως το μοναδικό μας εισόδημα), δεν ξεκίνησε ένας διάλογος με όλους τους φορείς της πόλης (Δήμος, Επιμελητήρια, εμπορικοί και αγροτικοί σύλλογοι, κλπ); Γιατί οι αγροτικοί συνεταιρισμοί δεν είχαν από πριν όλα τα στοιχεία, ώστε να ενημερώσουν τα μέλη τους και να αποφασίσουν μετά από διεξοδική συζήτηση για το μέλλον τους; Γιατί θα έπρεπε, σύμφωνα με τα λεγόμενα του κυρίου Προέδρου της Ένωσης στην 1η γενική συνέλευση, να γίνουν όλα βιαστικά και γρήγορα, χωρίς πληροφόρηση και ενημέρωση; Προς τί η βιασύνη;
Παρατήρηση 2η: Νομιμοποιούνται, όλοι αυτοί που οδήγησαν την ΕΑΣ Σητείας στο γκρεμό, να προβάλλονται σήμερα ως σωτήρες της; Κάποιοι εκλεγμένοι ή πρώην υψηλόβαθμα διοικητικά στελέχη με τεράστιες ευθύνες, για την εγκληματική της διαχείριση και όχι μόνο, μπορούν να πείσουν για την αγνότητα των προθέσεών τους; Μερικοί προ πολλού θα έπρεπε να έχουν πάει σπίτια τους ή κάπου αλλού.
Παρατήρηση 3η: Αξίζουν «συγχαρητήρια» στο Πρόεδρο της γενικής συνέλευσης της 9ης Φεβρουαρίου για το μεθοδευμένο τρόπο, με τον οποίο απέκλεισε την όποια αντίθετη σε αυτόν φωνή. Με το πρόσχημα ότι δεν είμαι αντιπρόσωπος μου «επέτρεψε» να μιλήσω μόνο στο τέλος της διαδικασίας και αφού είχαν γίνει οι ψηφοφορίες, πράγμα που το θεώρησα κοροϊδία και αποχώρησα. Τί έχουν να κρύψουν και φοβούνται το διάλογο;
Τώρα όσον αφορά την προτεινόμενη «συνεργασία» ΓΑΙΑΣ- ΕΑΣ Σητείας, ας εξετάσουμε όλους τους εμπλεκόμενους σε αυτήν.
Πρώτος εμπλεκόμενος, η ιδιωτική εταιρεία ΓΑΙΑ, μια εταιρεία τυποποίησης λαδιού και συναφών προϊόντων. Η εταιρεία αυτή προσέρχεται στην εν λόγω «συμφωνία» χωρίς να καταβάλει ούτε 1 ευρώ, βρίσκει έτοιμες εγκαταστάσεις (από τις καλύτερες στην Ελλάδα), έτοιμο πελατολόγιο και κυρίως το brand name «Σητεία». Θα επιλέγει το ΔΣ της νέας εταιρείας και θα πληρώνεται για τις πωλήσεις, το μάρκετινγκ, την προώθηση και την προβολή του προϊόντος. Κοντολογίς, δεν διακινδυνεύει το παραμικρό και από την πρώτη στιγμή θα εισπράττει. Έχουσα δε και την πλειοψηφία των μετοχών (68%) ανά πάσα στιγμή με πιθανές αυξήσεις του μετοχικού κεφαλαίου, μπορεί να πετάξει έξω την ΕΑΣ Σητείας. Οι ισχυρισμοί ότι για πιθανή αύξηση μετοχικού κεφαλαίου απαιτείται η σύμφωνη γνώμη των εταίρων και αντίστοιχος όρος στο καταστατικό της εταιρείας, δεν έχουν βάση. Μια ερώτηση σε φοροτεχνικούς θα έλυνε τις όποιες απορίες.
Ο δεύτερος εμπλεκόμενος είναι η Τράπεζα Πειραιώς, η οποία το μόνο που θέλει είναι να διασφαλίσει τα χρήματα που έχει δανείσει στην ΕΑΣ Σητείας. Εδώ βέβαια εγείρονται κάποιες απορίες: Τόσα χρόνια δεν είχε ευθύνη η συγκεκριμένη τράπεζα για τα δάνεια που έδινε; Με ποιες εγγυήσεις δόθηκαν αυτά τα τεράστια ποσά; Ποιοι έλεγχοι έγιναν από την πλευρά της; Αν θέλουμε να δούμε την αλήθεια κατάματα, η προτεινόμενη «συμφωνία» είναι συμφωνία ΓΑΙΑΣ- Τράπεζας Πειραιώς. Η Τράπεζα Πειραιώς ψάχνει τρόπους να εξασφαλίσει τα χρήματά της, αδιαφορώντας για τις όποιες συνέπειες της ακολουθούμενης πολιτικής της. Εδώ θα μπορούσαμε να αναφέρουμε και την πρόθεση του κ. Σάλλα να μπει ενεργά στον αγροτικό τομέα της χώρας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την αγροτιά. Αυτό όμως είναι αντικείμενο μιας άλλης συζήτησης.
Εμπλεκόμενοι είναι και οι εργαζόμενοι της Ένωσης, που ελπίζουν να πάρουν να δεδουλευμένα τους (θεμιτό βεβαίως) και να διασφαλίσουν την εργασία τους. Για το πρώτο υπάρχουν κάποιες αόριστες υποσχέσεις, αλλά για το δεύτερο, βάσει του πλάνου, στη νέα εταιρεία θα δουλέψουν τέσσερα άτομα μόνιμα και τέσσερα άτομα με καθεστώς μερικής απασχόλησης. Αξίζει τον κόπο να προσβλέπουν στη νέα εταιρεία; Το μόνο που μπορεί να διασφαλίσει τις θέσεις εργασίας τους είναι να παραμείνει η ΕΑΣ Σητείας στα χέρια των παραγωγών. Επίσης, κάποιοι από το σημερινό ΔΣ αλλά και από παλαιότερα, ελπίζουν στη νέα εταιρεία για να μην διερευνηθούν τυχόν ευθύνες τους για τα όσα έχουν διαπραχθεί τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια στη διαχείριση της Ένωσης.
Άφησα τελευταίο το πιο μεγάλο κομμάτι που έχει άμεση εμπλοκή με αυτή τη «συμφωνία», τους αγρότες του τόπου. Η ΓΑΙΑ προτείνει να πληρώνει 0.50 ευρώ για κάθε λίτρο εμφιάλωσης ως ενοίκιο στην Ένωση. Δε μας λέει όμως από πού θα πληρώνεται αυτό. Θα κοπεί από το κέρδος της ή θα κοπεί από την τιμή αγοράς του ελαιολάδου; Ποιές διασφαλίσεις υπάρχουν για να προστατευθεί ο παραγωγός; Σε συνέντευξη του ο κ. Κεφαλογιάννης είπε: «… ότι το 15% της παραγωγής θα πωλείται με τσιμπημένη τιμή σαν Π.Ο.Π. και το υπόλοιπο 85% σαν έξτρα παρθένο και όταν υπάρξει υπεραξία του προϊόντος θα την καρπωθεί ο παραγωγός…». Αλήθεια κύριε Κεφαλογιάννη, τόσα χρόνια που εμφιαλώνετε και πουλάτε Π.Ο.Π. Σητείας, τι υπεραξία αποδώσατε στους παραγωγούς μας; Δεν είδαμε καμιά διαφορά στην τιμή αγοράς του ελαιολάδου μας, πέρα από της τρέχουσας σε μια δεδομένη στιγμή. Ποιός διασφαλίζει τους παραγωγούς από μια πιθανή συμφωνία καθορισμού χαμηλής τιμής με την άλλη ιδιωτική εταιρεία που δραστηριοποιείται στην περιοχή μας (δημιουργία καρτέλ); Βέβαια, ο κ. Κεφαλογιάννης μιλάει και για 5.000 τόνους εμφιάλωσης και εμπορίας σε ορίζοντα πενταετίας. Νούμερα επί χάρτου, κυρίως για να είναι σύμφωνη και η Τράπεζα Πειραιώς. Ποιούς κοροϊδεύουν; Οι έχοντες γνώση της αγοράς μειδιούν, χρειάζεται όμως αυτό το νούμερο γιατί είναι το τυράκι στο βάθος της φάκας.
Πέρα από την παραπάνω προτεινόμενη «λύση», μπορεί να υπάρξει άλλος δρόμος; Κατά τη γνώμη μου, υπάρχει, αλλά οι κύριοι της Ένωσης, λειτουργώντας σαν dealers της ΓΑΙΑ και της Τράπεζας Πειραιώς, την αποφεύγουν όπως ο διάολος το λιβάνι. Ο περιβόητος νόμος Σκανδαλίδη δίνει τρεις εναλλακτικές λύσεις για τις ΕΑΣ:
να μετατραπούν σε πρωτοβάθμιοι Αγροτικοί Συνεταιρισμοί (Α. Σ.),
ή σε Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις (Α.Ε.Σ.)
ή να πάνε σε εκκαθάριση.
Την εκκαθάριση οι παραπάνω κύριοι ούτε καν τη συζητούν. Κατά τη διάρκεια της εκκαθάρισης, μπορούν να ενοικιαστούν οι εγκαταστάσεις της Ένωσης από συνεταιρισμό ή συνεταιρισμούς της περιοχής και να συνεχίσουν τις δραστηριότητές τους. Και για να προλάβω ενστάσεις για τυχόν απρόβλεπτες εξελίξεις, όπως συνέβησαν σε άλλες ΕΑΣ (βλ. ΕΑΣ Βόλου), μπορεί να ακολουθηθεί μια διαφορετική διαδικασία.
Το ΔΣ της Ένωσης να ενοικιάσει το παραγωγικό κομμάτι της σε έναν ή περισσότερους συνεταιρισμούς της περιοχής για είκοσι χρόνια και μετά από ένα εύλογο ολιγόμηνο διάστημα να οδηγήσει την Ένωση σε εκκαθάριση.
Στα επόμενα είκοσι χρόνια κανείς δε θα μπορεί να εκποιήσει τις συγκεκριμένες εγκαταστάσεις. Με αυτόν τον τρόπο, μπορεί να ξαναπάρει μπροστά αυτό το παραγωγικό κομμάτι αν στηριχθεί από όλους τους παραγωγούς και τους συνεταιρισμούς του τόπου. Το πρόβλημα μετατοπίζεται προς την Τράπεζα Πειραιώς που θα προσπαθεί να εισπράξει μέρος των χρημάτων της ερχόμενη σε συμφωνία με τους ενοικιαστές. Εκεί θα χρειαστεί ανθρώπους άφθαρτους και καθαρούς για να διαπραγματευθούν το καλύτερο για τους παραγωγούς και τον τόπο.
Χρειάζεται βούληση και εντιμότητα.
Αυτός ο ευλογημένος τόπος έχει δείξει σε δύσκολους καιρούς ότι τα διαθέτει και τα δυο.
Πρέπει τα παραγωγικά μας εργαλεία να παραμείνουν στα χέρια της αγροτιάς μας.
Το έχουμε υποχρέωση στα παιδιά μας και στο μέλλον τους.
Σητεία, 16/ 02/2014
Δερμιτζάκης Δημήτρης,
Αντιπρόεδρος του Αγροτικού
Συνεταιρισμού Επαρχίας Σητείας «ΙΤΑΝΟΣ»
