του Σπύρου ΔανέλληΣεβασμός στη λειτουργία των θεσμών
Είναι αδιανόητο πολιτικά και ηθικά η Αυτοδιοίκηση να πληροφορείται από τις ειδήσεις την περικοπή του σημαντικότερου πόρου, που για τους τουριστικούς δήμους ιδιαίτερα, αποτελεί την κύρια πηγή εσόδων. Στη συνέχεια δε να εμπαίζεται απροκάλυπτα.
Σχέση Αυτοδιοίκησης και Τουρισμού
Είναι πλάνη ότι η Αυτοδιοίκηση βρίσκεται σε αντιπαράθεση κι ανταγωνισμό με τους ξενοδοχειακούς επιχειρηματίες. Είναι χαρακτηριστικό, για να αναφερθούμε σε μας, ότι από τον περασμένο Νοέμβριο σε επιστολή μου προς τον Πρόεδρο του Δικτύου Τουριστικών Δήμων και Δήμαρχο Αγ. Νικολάου, πρότεινα την ανάληψη πρωτοβουλιών για λήψη μέτρων από την Κυβέρνηση με στόχο την ανακούφιση των τουριστικών επιχειρηματιών και την προστασία των εργαζομένων από την ανεργία κατά το χρονικό διάστημα της οικονομικής ύφεσης. Επισημαίνοντας παράλληλα ότι η ενδεχόμενη αποστέρηση των Δήμων από τα βασικά τους έσοδα, θα τους καταδίκαζε σε κατάρρευση και θα λειτουργούσε μοιραία ως μπούμερανγκ κατά του τουρισμού υποβαθμίζοντας δραματικά την ποιότητα των παρεχόμενων απ’ αυτούς υπηρεσιών.
Αντιθέτως η ηγεσία του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων, καιρό τώρα, αφρόνως προσπαθούσε την κατάργηση του τέλους παρεπιδημούντων και βρήκε την ευκαιρία στην παρούσα συγκυρία της διεθνούς οικονομικής κρίσης.
Όμως, πρέπει επιτέλους να αντιληφθούμε πως η συμβολή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην τουριστική ανάπτυξη είναι καθοριστική. Σε κρίσιμους τομείς που προσδιορίζουν την ποιότητα της καθημερινότητας για μόνιμους κατοίκους κι επισκέπτες κάθε περιοχής, ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι αναντικατάστατος. Η καθαριότητα, η ολοκληρωμένη διαχείριση στερεών και υγρών αποβλήτων, η υλοποίηση μικρών ή μεγάλων έργων αστικής υποδομής, πολεοδομικές και χωροταξικές παρεμβάσεις, αποτελούν μέρος μόνο των υπηρεσιών της Αυτοδιοίκησης. Ας μη μας διαφεύγει πως μόνο η Αυτοδιοίκηση μπορεί να σχεδιάσει, να συντονίσει, να αναδείξει, να υλοποιήσει ειδικές τουριστικές υποδομές, όπως φυσιολατρικά μονοπάτια, πολιτιστικές διαδρομές, αθλητικές εγκαταστάσεις. Η εμπειρία του γηπέδου γκολφ της Χερσονήσου, όπου ο ρόλος της τότε Κοινότητας ήταν καθοριστικός αποτελεί καλό παράδειγμα. Αλλά και η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών, όπως η ευρυζωνικότητα που δημιουργούν νέο περιβάλλον και ευκαιρίες στην τουριστική επιχειρηματικότητα, έργο της Αυτοδιοίκησης είναι. Για να μην αναφερθούμε στο ευρύ δίκτυο πολιτιστικών και κοινωνικών υπηρεσιών που παρέχονται σε κατοίκους κι επισκέπτες.
Για να ανταποκριθεί όμως επαρκώς στο ρόλο της η Αυτοδιοίκηση πρέπει να ενισχυθεί θεσμικά ώστε να απαλλαγεί από τα γραφειοκρατικά βαρίδια που της κοστίζουν σε αμεσότητα, αξιοπιστία και αποτελεσματικότητα και οικονομικά, πράγμα που μόνο με γενναία φορολογική αποκέντρωση μπορεί να γίνει. Αντ’ αυτών τα φαινόμενα ελέγχου σκοπιμότητας και ιδιότυπης συνδιοίκησης με λειτουργούς της περιφερειακής διοίκησης, του ελεγκτικού συνεδρίου ή των συνδικαλιστών των εργαζομένων στους δήμους όλο και πληθαίνουν.
Τουρισμός και τοπικές κοινωνίες
Το 1976 ο νομοθέτης θέσπισε το τέλος παρεπιδημούντων ως το 5% που αργότερα έγινε 2% επί των εσόδων των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων. Δεν αποτελεί φόρο αλλά ανταποδοτικό τέλος που βαρύνει τον πελάτη, το χρήστη των υπηρεσιών, ενσωματώνεται στην τιμή, εισπράττεται από τον ξενοδόχο και αποδίδεται στην τοπική Αυτοδιοίκηση.
Πώς άραγε θα μπορούσε ένας τουριστικός δήμος όπως η Χερσόνησος να ανταπεξέλθει στις αυξημένων απαιτήσεων υπηρεσίες, αλλά και κατασκευή έργων που απαιτούνται, όταν παρά το ότι κατά τη διάρκεια του μισού έτους πρέπει να εξυπηρετήσει τον επταπλάσιο πληθυσμό, οι κρατικές επιχορηγήσεις δε διαφοροποιούνται από τους αντιστοίχου μόνιμου πληθυσμού δήμους της κάθε γωνιάς της χώρας;
Παράλληλα όμως το τέλος παρεπιδημούντων έρχεται να καλύψει μικρό μόνο μέρος των προβλημάτων που η τουριστική ανάπτυξη δημιουργεί σε ένα τόπο. Περιβαλλοντική υποβάθμιση λόγω της υπερδόμησης και των έργων υποδομής, σπατάλη φυσικών πόρων, όπως το νερό, διαχείριση μεγάλου όγκου αποβλήτων, στερεών και υγρών, διαχείριση μεγάλων κυκλοφοριακών φόρτων. Παράλληλα όμως και σημαντικά προβλήματα κοινωνικής αποσταθεροποίησης με πλέον ευαίσθητη ομάδα τα νέα παιδιά.
Οι μόνοι διαθέσιμοι πόροι μπροστά στις παραπάνω ανάγκες όμως, για τους δήμους μας μέχρι σήμερα, ήταν από το τέλος παρεπιδημούντων και εκδιδόμενων λογαριασμών.
Αν ο ΣΕΤΕ και το Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης ενδιαφέρονται πραγματικά για τον τουρισμό και την ποιοτική του αναβάθμιση κι όχι για την περιστασιακή βελτίωση των ταμειακών προβλημάτων των τουριστικών επιχειρήσεων ας δουν λίγο μακρύτερα. Εξάλλου, άλλα μέτρα που θα φτάσουν στον πελάτη – καταναλωτή, όπως η μείωση του «σπατόσημου» ή άλλων φόρων αεροδρομίου π.χ. για την περίοδο της κρίσης, θα είναι πράγματι αποτελεσματικά στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Η μετατροπή του επιδόματος ανεργίας στους ξενοδοχοϋπαλλήλους σε επίδομα εργασίας θα βοηθούσε πολύπλευρα κ.ο.κ.
Ας μη ξεχνούν οι συνεργάτες μας του ΣΕΤΕ, πως η Αυτοδιοίκηση μπορεί να κάνει πράγματα που αδυνατεί η κεντρική εξουσία. Μεταξύ αυτών να συντονίσει και να ρυθμίσει τις σχέσεις μεταξύ της κοινωνίας και της αγοράς. Μιας αγοράς ιδιαίτερα κακομαθημένης και απαιτητικής, με χαμηλό βαθμό συνειδητοποίησης των ραγδαίων αλλαγών που έχουν συντελεσθεί διεθνώς. Ο ρόλος των τουριστικών φορέων στην ανάδειξη ενός νέου τουριστικού μοντέλου, που δίνει έμφαση στην ποιότητα, στην κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων, στην ευθύνη τους για το περιβάλλον, είναι καθοριστικός.
Σπύρος Αθ. Δανέλλης
Δήμαρχος Χερσονήσου
