Θ. Ι. Ρηγινιώτης
Κατά τη χριστιανική θεολογία, όπως την παρέδωσαν ως εμάς οι άγιοι διδάσκαλοι της πίστης μας, ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ είναι ο Χριστός, για τον οποίο μίλησαν οι προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης και τον ερχομό Του προανήγγειλε ο Θεός στο βιβλίο Γένεσις, μέσα στην Παλαιά Διαθήκη, κεφ., 3, 14-15: «και είπε ο Κύριος ο Θεός στον όφη [που ξεγέλασε τον Αδάμ και την Εύα]: … θα θέσω έχθρα ανάμεσά σε σένα και στη γυναίκα και ανάμεσα στο σπέρμα σου και στο σπέρμα της· εκείνος θα σου χτυπήσει την κεφαλή κι εσύ θα χτυπήσεις τη φτέρνα του».
Τα λόγια αυτά (που τα ονομάζουμε «πρωτευαγγέλιο», δηλ. πρώτη αναγγελία για τον ερχομό του Χριστού), κατά τη χριστιανική θεολογία, αναφέρονται στο Χριστό, που ονομάζεται «σπέρμα της γυναικός», γιατί γεννήθηκε μόνο από γυναίκα, χωρίς ανδρική παρέμβαση, και που ο «όφης» ο διάβολος «Τον χτύπησε στη φτέρνα», δηλαδή Του κατάφερε μια μικρή πληγή (τη σταύρωση).
Ο Ιησούς ονομάζεται «Χριστός» (εβραϊκά: Μεσσίας), γιατί, ως άνθρωπος, είναι «χρισμένος» από το Θεό, δηλαδή έχει πάρει την εξουσιοδότηση να πραγματοποιήσει το θεϊκό σχέδιο για τη σωτηρία της ανθρωπότητας. Δεν είναι «ένας προφήτης». Αντίθετα, οι προφήτες μίλησαν για τον ερχομό Του. Η Παλαιά Διαθήκη είναι γεμάτη από τις προφητείες τους και τα ευαγγέλια γεμάτα από αναφορές σ’ αυτές τις προφητείες, καθώς επαληθεύονταν σιγά σιγά.
Είναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος, χωρίς όμως τα κατάλοιπα του προπατορικού αμαρτήματος που υπάρχουν σε μας (π.χ. την αποκοπή μας από το Θεό, την ευκολία να κάνουμε το κακό, τη σύγκρουση με τη φύση, ακόμα και το θάνατο). Έτσι, ενώνοντας στο Πρόσωπό Του Θεό και άνθρωπο, δίνει τη δυνατότητα στους ανθρώπους να ενωθούν μαζί Του και –επομένως– να ενωθούν και με το Θεό: να φτάσουν στη «θέωση», δηλαδή στην αγιότητα.
Αν ο Χριστός δεν ήταν Θεός, η ένωση μαζί Του δε θα ένωνε τους ανθρώπους με το Θεό. Αν δεν ήταν άνθρωπος, αλλά μόνο Θεός, δε θα μπορούσαμε να ενωθούμε μαζί Του.
Ο Χριστός ως Θεός
- Υπάρχει πάντα γεννημένος με μυστηριώδη πνευματικό τρόπο από τον Πατέρα, αχώριστο μέλος της Αγίας Τριάδας.
- Δημιούργησε τον κόσμο μαζί με τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα.
- Εμφανίζεται στην Παλαιά Διαθήκη, ιδίως στα οράματα των προφητών (π.χ. Ησαΐα, Ιεζεκιήλ, Δανιήλ κ.τ.λ.), καθώς και στη φλεγόμενη βάτο του Μωυσή. Είναι ο Γιαχβέ (=ο Ων, δηλαδή ο Υπάρχων), ο Κύριος, ο Θεός του Ισραήλ.
- Είναι ο Λόγος και η Σοφία του Θεού.
Ο Χριστός ως Άνθρωπος
Ο Ιησούς, ως άνθρωπος, είναι ο δεύτερος Αδάμ, πρωτόπλαστος, ο πρώτος της δεύτερης δημιουργίας του ανθρώπου, στην οποία ο Θεός καλεί όποιον άνθρωπο θέλει να συμμετάσχει, για τη θεραπεία του προπατορικού αμαρτήματος. Ο θάνατος δεν έχει εξουσία πάνω του, αφού δεν έχει το προπατορικό αμάρτημα, αλλά πεθαίνει από ανθρώπινο χέρι επειδή ήταν πολύ καλός για να τον αντέξουν οι άνθρωποι, που είχαν απομακρυνθεί από το Θεό. Ο θάνατός Του –όπως και η επίγεια ζωή Του– συνετέλεσε ώστε:
- να υποστεί όλα τα δεινά και τις τραγωδίες του ανθρώπινου γένους (παιδί άγαμης μητέρας που κινδυνεύει να λιθοβοληθεί, γεννημένος σε στάβλο, σε θετή οικογένεια, πρόσφυγας ως βρέφος, περιπλανώμενος, προδομένος από φίλο, εγκαταλελειμμένος από τους φίλους, αθώος που καταδικάζεται και πεθαίνει με σταύρωση, νιώθοντας με ανεξήγητο τρόπο, πάνω στο σταυρό, ακόμη και την «εγκατάλειψη από το Θεό», όπως πολλές φορές νιώθουν οι άνθρωποι),
- να ενώσει στο πρόσωπό Του όλη την ανθρωπότητα, προ Χριστού και μετά Χριστόν, όχι μόνο τη μετά Χριστόν: κατά το διάστημα της παραμονής Του στον Άδη, όταν σταυρώθηκε, κηρύττει στους νεκρούς και τους μεταφέρει από εκεί (από τον τόπο του αιώνιου θανάτου) στον τόπο όπου πηγαίνουν οι ψυχές σήμερα, που είναι τόπος προσωρινού θανάτου και αναμονής της ανάστασης: «πήγε και κήρυξε στα πνεύματα που βρίσκονταν στη φυλακή» (Α΄ επιστολή Πέτρου, 3, 19),
- να ανοίξει το δρόμο για την κοινή ανάσταση, γιατί οι απόγονοι κληρονομούν τις ιδιότητες του προγόνου τους (=Αδάμ). Με την ανάστασή Του δε νικάει μόνο το δικό Του θάνατο, αλλά το θάνατο όλης της ανθρωπότητας. «Ο Χριστός άνοιξε την πόρτα της ανάστασης, αλλά δεν την έκλεισε» (άγ. Νικόλαος Καβάσιλας).
Έτσι, καλεί τους πάντες:
- να βαφτιστούν στο όνομά Του και έτσι να πάψουν να είναι απόγονοι του παλαιού Αδάμ και να γίνουν απόγονοι του νέου Αδάμ (κατά Iωάννην 3, 5: «εάν κάποιος δεν γεννηθεί εξ ύδατος και Πνεύματος, δε μπορεί να μπει στη βασιλεία του Θεού», Ματθ. 28, 19: «πηγαίνετε να διδάξετε όλα τα έθνη, βαπτίζοντάς τους εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος»)·
- να φάνε το Σώμα Του και να πιουν το Αίμα Του, ώστε να ενωθούν μαζί Του (Ιω. 6, 51-59: «όποιος τρώει τη σάρκα μου και πίνει το αίμα μου μένει μέσα μου κι εγώ μέσα του»), και φυσικά
- να εφαρμόσουν τη «νέα εντολή»: αγαπάτε αλλήλους, έως και τους εχθρούς σας.
Αυτή η ένωση μαζί Του θα δώσει τη δύναμη για εφαρμογή της εντολής.
Προσοχή: ο Ιησούς ζητάει να Τον αγαπούν οι άνθρωποι περισσότερο από τους γονείς και τ’ άλλα μέλη της οικογένειάς τους (π.χ. Ματθ. 10, 34-37), γιατί Εκείνος συνενώνει όλη την ανθρωπότητα, η αγάπη Του είναι η «παν-αγάπη», ενώ όταν «βάζουμε την οικογένειά μας πάνω απ’ όλα», πολλές φορές χτίζουμε τείχος ανάμεσα στους «δικούς μας» και τους «ξένους» ή «εχθρούς» μας.
Κομβικό σημείο: ο Ιησούς δε σώζει τον κόσμο με τη διδασκαλία Του, αλλά με την ανάστασή Του, που ανοίγει το δρόμο για τη δική μας ανάσταση. Αν η ανάσταση του Χριστού είναι ψέμα ή συμβολικός μύθος, όλος ο χριστιανισμός είναι μια απάτη.
Όλοι θ’ αναστηθούμε μαζί, στο «Τέλος των ημερών» (δευτέρα παρουσία), γιατί όλη η ανθρωπότητα είναι ένα σώμα, το Σώμα του Χριστού (η Εκκλησία), δεμένο με τα δεσμά της αγάπης. Αν ο καθένας που πέθαινε ανασταινόταν την άλλη μέρα, ο σύνδεσμος της ενιαίας ανθρωπότητας θα ράγιζε.
(Το παρόν δημοσιεύτηκε στο Φως Ιλαρόν, έκδοση ενορίας Περιβολίων Ρεθύμνου, τ. 3, Δεκέμβριος 2012)
