Ψάχνοντας στο διαδίκτυο έπεσα πάνω στα ΣΒΑΚ, τα οποία θέλω και κρίνω υποχρέωση να σας ενημερώσω σχετικά, για όσους δεν τα γνωρίζουν, όσο το δυνατόν πιό σύντομα για να μη σπαταλώ τον πολύτιμο χρόνο σας.
Σύμφωνα με την Ευρωπαική Πλατφόρμα της Αστικής Κινητικότητας (ELTIS n.d) τα ΣΒΑΚ συνδέονται με μία υπάρχουσα μακροπρόθεσμη στρατηγική, ολιστικής προσέγγισης, για την μελλοντική ανάπτυξη μίας αστικής περιοχής και ειδικότερα της υποδομής και των μεταφορών και κινητηκότητας. Ο κύριος στόχος ενός ΣΒΑΚ είναι η βελτίωση της προσβασιμότητας των αστικών περιοχών και η παροχή υψηλής ποιότητας μεταφορών με έμφαση στο περπάτημα, το ποδήλατο, και τη δημόσια συγκοινωνία, δια μέσου και εντός της αστικής περιοχής. Εστιάζει περισσότερο στις ανάγκες της “λειτουργικής πόλης” και της ενδοχώρας της, αντί της δημοτικής διοικητικής περιφέρειας.
Ένα ΣΒΑΚ ευνοεί την ισόρροπη ανάπτυξη όλων των μορφών μεταφοράς και κύρια τις πιό βιώσιμες μορφές, αποτυπώνει μία ολοκληρωμένη σειρά τεχνικών μέτρων, μέτρων υποδομής, μέτρων πολιτικής γιά τη βελτίωση της απόδοσης και της σχέσεως κόστους-αποτελεσματικότητας.
Τα ΣΒΑΚ διαφοροποιούνται από τις συνήθεις μελέτες μακροχρονίου ή βραχυχρονίου συγκοινωνιακού σχεδιασμού αλλά και μελέτες διαχείρισης κυκλοφορίας και στάθμευσης. Οι σημαντικότερες διαφορές των ΣΒΑΚ από τις άλλες μελέτες είναι κατά βάση οι ακόλουθες :
1. Επικεντρώνονται στον άνθρωπο και όχι στην κυκλοφορία των οχημάτων
- Ο βασικός τους στόχος είναι η βελτίωση της προσβασιμότητας και ποιότητας ζωής αντί της βελτίωσης της χωρητικότητας του οδικού δικτύου για την διευκόλυνση της κυκλοφοριακής ροής και της αύξησης των κυκλοφορούντων οχημάτων
- Προΰποθέτουν προσεγγίσεις ενιαίου σχεδιασμού (μεταφορών, χρήσεων γης, περιβάλλοντος, κοινωνικής συνοχής κλπ.) και όχι μόνο αποκλειστική-μονομερή θεματική προσέγγηιση
- Βασίζονται σε διεπιστημονική προσέγγιση με συμμετοχή επιστημόνων πολλών ειδικοτήτων
- Δεν περιορίζονται από διοικητικά όρια περιοχών αλλά εκτείνονται γεωγραφικά με βάση λειτουργικά κριτήρια
- Προΰποθέτουν την συνεχή αξιολόγηση των επιπτώσεων των διαφόρων παρεμβάσεων και τη διαμόρφωση μιας διαδικασίας μάθησης και βελτίωσης
- Βασίζονται στη συμμετοχική διαδικασία όλων των εμπλεκομένων φορέων καθώς και άλλων άμεσα ενδιαφερομένων οργανισμών, καθώς επίσης τοπικών σωματείων και απλών πολιτών από την αρχή και σε όλη τη διαδικασία και όχι μόνο στη συμμετοχή του επισπεύδοντος φορέα.
Η εκπόνηση και εφαρμογή των ΣΒΑΚ θα αποφέρει πολλαπλά οφέλη σε μία πόλη όπως καλύτερες συνθήκες προσβασιμότητας στα εναλλακτικά μέσα μεταφοράς, βελτίωαση της ασφάλειας στις μετακινήσεις, μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και της κατανάλωσης ενέργειας, αύξησητης αποδοτικότητας στη μετακίνηση ανθρώπων και αγαθών και ενίσχυση της ελκυστικότητας και της ποιότητας του αστικού περιβάλλοντος.
Τα ΣΒΑΚ θα αποτελέσουν στο πολύ άμεσο μέλλον(διάστημα) αναπόσπαστο εργαλείο και μέσον των φορέων της τοπικής και της περιφερειακής Αυτοδιοίκησης, καθώς και των άλλων εμπλεκομένων φορέων για την στρατηγική αντιμετώπιση των θεμάτων βιώσιμης κινητικότητας και βελτίωσης της ποιότητας ζωής των πολιτών.
Σύμφωνα με τις Ευρωπαΐκές Οδηγίες στην Ε.Ε. στα κράτη μέλη αυτής η προσαρμογή και συμμόρφωση με τους κανόνες που διέπονται τα ΣΒΑΚ σε μία αστική ή μητροπολιτική περιοχή αλλά και σε μια περιφέρεια θα είναι απαραίτητη προΰπόθεση για την χρηματοδότηση παρεμβάσεων και έργων με συνδρομή της Ε.Ε. και των διαφόρων ταμείων της. Στο πλαίσιο αυτό η εκπόνηση ΣΒΑΚ θα καταστεί υποχρεωτική αλλά και αναγκαία προκειμένου οι ΟΤΑ να μπορούν να απορροφούν οικονομικούς πόρους για την υλοποίηση του προγράμματός τους. Θα απαιτείται δηλαδή η ύπαρξη ολοκληρωμένου και εγκεκριμένου σχεδίου που θα αντιμετωπίζει κατά ενιαίο τρόπο όλα τα ζητήματα που αφορούν την κινητικότητα των προσώπων, τη αλληλεπίδραση με τις χρήσεις γης και τον αστικό χώρο, τις επιπτώσειςστη οικονομία και την κοινωνία την απασχόληση κλπ.
Οι προτεραιότητες πλέον άλλαξαν. Σήμερα, υπό την απειλή της κλιματικής αλλαγής και συνειδητοποιώντας τις συνέπειες και των άλλων επιπτώσεων του αυτοκινήτου, το ζητούμενο για τις πόλεις είναι δημιουργία συνθηκών Βιώσιμης Κινητικότητας, δηλαδή υποκατάστασης του αυτοκινήτου από δημόσια συγκοινωνία, ποδήλατο και περπάτημα για όσο γίνεται περισσότερες μετακινήσεις. Οι πόλεις να δωθούν στην υπηρεσία των πολιτών και φιλικές προς το περιβάλλον. Ένα Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας θα πρέπει να είνα προΐόν μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης με υψηλό βαθμό συντονισμού και συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων υπηρεσιών του Δήμου, που θα βοηθηθούν από τη θεσμοθέτηση από τη Δημοτική Αρχή δομών, διαδικασιών και μηχανισμών παρακολύθησης και αξιολόγησης, καθώς και δημόσιας διαβούλευσης και συμμετοχής των πολιτών στον σχεδιασμό του.
Η βιώσιμη ανάπτυξη των πόλεων εξαρτάται από ένα σύνολο συνδυασμένων δράσεων που θα αποσκοπούν συγχρόνως στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, στην οικονομική ευημερία, στην κοινωνική συνοχή και την ανάδειξη της πολιτισμικής ταυτότητας. Προς την κατεύθυνση αυτή, μία από τις βασικές υποχρεώσεις σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης, αποτελεί η προώθηση βιωσίμων μεταφορικων συστημάτων και η διαμόρφωση μιας νέας κουλτούρας αστικής κινητικότητας με κριτήρια: περιβαλλοντικά (εξοικονόμηση ενέργειας, μείωση ατμοσφαιρικής ρύπανσης, και διασφάλιση της υγείας, ορθολογική χρήση του φυσικού κεφαλαίου), κοινωνικά (εξασφάλιση οικονομικά προσιτής, χρονικά αξιόπιστης, ασφαλούς και ευέλικτης μετακίνησης για όλες τις ομάδες πληθυσμού) και οικονομικά (προτεραιότητες στην κατανομή κονδυλίων, κίνητρα κλπ.).
