Είχε μπει σε διαβούλευση (Ιουν 2018) και κατατέθηκε πλέον στην Βουλή το νομοσχέδιο για τον Θεματικό Τουρισμό και τις Ειδικές Μορφές Τουρισμού. Εκεί στο πρώτο άρθρο διαβάζουμε τον σκοπό του νομοσχεδίου:
Σκοπός των διατάξεων του παρόντος είναι η ανάπτυξη, οργάνωση και εποπτεία δραστηριοτήτων και επιχειρηματικότητας, που αφορούν στον θεματικό τουρισμό και σχετικές ρυθμίσεις με επιδίωξη τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη για τη στήριξη των περιφερειακών & τοπικών οικονομιών &κοινωνιών, τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης και την ευημερία των πολιτών, στο πλαίσιο ανάδειξης του εγχώριου τουριστικού προϊόντος, ώστε να αυξηθεί η ελκυστικότητα και ανταγωνιστικότητά του.
Και έτσι στο ξεκίνημα του νόμου διαπιστώνουμε με ενθουσιασμό ότι μια εξουσία (!) ενδιαφέρεται για πρώτη φορά γραμμένο σε νόμο για «βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη», για «στήριξη περιφερειακών & τοπικών οικονομιών & κοινωνιών» και για την «ευημερία των πολιτών» …. Μας εξέπληξε, έστω και η αναφορά. Σημειωτέον ότι η ευημερία των κατοίκων μιας περιοχής είναι ακριβώς ο ορισμός της Τοπικής (Κοινοτικής) Ανάπτυξης ….
Είναι μια πολύ καλή αρχή επανατοποθέτησης του Θεματικού Τουρισμού, απέναντι στον Μαζικό Τουρισμό. Μας ξαναθύμισε όλες τις σημειολογικές επισημάνσεις μεταξύ παγκοσμιοποίησης και τοπιοποίησης. Ανάμεσα στο χρήμα και στον άνθρωπο.
Ως θεματικός τουρισμός – ειδικές μορφές τουρισμού νοείται κάθε ειδική μορφή βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης με στόχο να ενθαρρύνει την αλληλεπίδραση του επισκέπτη – τουρίστα με το φυσικό περιβάλλον, τον ανθρώπινο παράγοντα, τις περιφέρειες, τους δήμους και τις κοινότητες και να προωθήσει την ανάπτυξη δραστηριοτήτων που ενισχύουν οικονομικά & κοινωνικά τις περιοχές συμβάλλοντας στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης και στην ευημερία των πολιτών, καθώς και προστατεύοντας το περιβάλλον και τα ιδιαίτερα πολιτισμικά στοιχεία του κάθε τόπου. Ο θεματικός τουρισμός περιλαμβάνει τις αναφερόμενες στα επόμενα άρθρα ειδικές μορφές βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης.
Και ακριβώς αυτές οι λέξεις είναι που δημιουργούν μια αίσθηση αισιοδοξίας, ότι ίσως και να υπάρχει ελπίδα, ακόμα και στην σημερινή περίεργη συγκυρία.
Και στο άρθρο 3 «Βασικές αρχές», διαβάζουμε: «Βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη» είναι η τουριστική ανάπτυξη που προωθεί την ισόρροπη περιφερειακή και τοπική οικονομική ανάπτυξη, την ευημερία των πολιτών, την κοινωνική ισότητα και δικαιοσύνη, την αύξηση της απασχόλησης, την επιχειρηματικότητα, την ανάπτυξη δεξιοτήτων και την προστασία του περιβάλλοντος κάθε τουριστικής περιοχής. Ως εκ τούτου η βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη επιτυγχάνεται με την ανάπτυξη όλων των μορφών τουρισμού και σε όλους τους τύπους προορισμών με κύριο σκοπό τη βέλτιστη χρήση των περιβαλλοντικών πόρων, το σεβασμό στην κοινωνικοπολιτισμική αυθεντικότητα των τοπικών κοινωνιών και τη διασφάλιση βιώσιμων, μακροπρόθεσμων οικονομικών δραστηριοτήτων, παρέχοντας κοινωνικοοικονομικά οφέλη σε όλους τους εμπλεκόμενους.
Είναι η πρώτη φορά που σε επίσημο κείμενο νόμου διαβάζουμε αυτά, δηλαδή ότι η «αποικιοκρατικής» μορφής μαζική τουριστική ανάπτυξη δεν έχει να προσφέρει τίποτα στις περιοχές που αναπτύσσεται και στους κατοίκους των περιοχών , και απλά, ληστρικά, «κλέβει»- καταστρέφει –απορροφά –αξιοποιεί (όποια λέξη θέλει ο κάθε ένας) τους τοπικούς πόρους για αποκόμιση οικονομικών (εκχρηματισμένων) κερδών σε ιδιώτες.
Η κοινωνία δεν κέρδιζε σχεδόν τίποτε, και μάλιστα σε μερικές περιπτώσεις χάνει πόρους … Πχ. Εάν ένας τόπος έχει 1000 κατοίκους, οι υποδομές του απαιτούν κάποια συγκεκριμένα χρήματα γα την κατασκευή τους. Για να εξυπηρετήσουν άλλους 3-4.000 επισκέπτες σε ένα δίμηνο, απαιτούνται υποδομές πολύ μεγαλύτερες και με πολύ περισσότερα χρήματα. Χρειάζεται πιο χοντρούς σωλήνες ύδρευσης. Μεγαλύτερης διατομής σωλήνες αποχέτευσης, Πιο μεγάλους δρόμους και για πιο βαριά κυκλοφορία κλπ κλπ
Αλλά αυτά δεν αποδίδονται στην τοπική κοινωνία εάν χρησιμοποιούν οι τουριστικές επιχειρήσεις μη τοπικά αγροτικά προϊόντα (βούτυρα Ολλανδικά, τυριά Ελβετικά, μοσχαρίσια κρέατα Γαλλικά, χοιρινά Γερμανικά κλπ), μη τοπικά βιομηχανικά προϊόντα (σεντόνια Αμερικής, ξύλινα Ινδονησίας, χειροτεχνήματα Κίνας κλπ), μη τοπικό εργατικό δυναμικό (πρακτικώς «ασκούμενους» Μολδαβούς, κηπουρούς Πακιστανούς, μάγειρες Πολωνούς κλπ) …
Από μελέτες της δεκαετίας υπάρχει αποτυπωμένο ότι εάν ένας επισκέπτης ξοδέψει 1€ στην αγορά της Έδεσσας, το τελικώς «φαινόμενο εισόδημα» είναι 2,5€ με όλες στις ωφέλειες για τον τόπο και την οικονομία, ακόμα και τα φορολογικά έσοδα του κράτους. Εάν ένας επισκέπτης ξοδέψει 1€ στην αγορά της Χαλκιδικής, το τελικώς «φαινόμενο εισόδημα» είναι ο,8€ !!! … Δηλαδή στην ουσία πριμοδοτούμε, επιχορηγούμε, κάθε επισκέπτη της Χαλκιδικής με 0,20€!!!
Οι Ειδικές Μορφές Τουρισμού ανήκουν όλες στην πρώτη κατηγορία, δηλαδή σε εκείνο τον τουρισμό που δημιουργεί πολλαπλάσιο «φαινόμενο εισόδημα» και για αυτό είναι προτιμητέες.
Ο παγκόσμιος τουρισμός αυξάνεται συνεχώς τις τελευταίες δεκαετίες με ετήσιο ρυθμό αύξησης 4%, στην Ελλάδα ο Τουρισμός αυξάνεται με 7% (ενώ η Ελλάδα λένε ότι έχει ρυθμό 2,5%) αλλά οι Ειδικές Μορφές Τουρισμού αυξάνονται με 40% ετησίως …
Στον Θεματικό Τουρισμό ξοδεύει ο επισκέπτης 3-4 φορές περισσότερα και με μεγαλύτερη ευχαρίστηση, ενώ φθάνει μέχρι και 12 φορές, όπως στην HELEXPO.
Και ενώ ο Μαζικός Τουρισμός εστιάζεται κυρίως στην αναψυχή και ειδικότερα στο τρίπτυχο «Ήλιος, Θάλασσα, Αμμουδιά» (Sun, Sea, Sand, ή ακόμα και Sex …), όπου ο ανταγωνισμός, κυρίως στην τιμή, είναι μεγάλος και εξουθενωτικός, οι Ειδικές Μορφές Τουρισμού δεν έχουν ισχυρό ανταγωνισμό, διότι βασίζονται στα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Ελλάδος: 1. Την τεράστια βιοποικιλότητα (τρίτη χώρα στον πλανήτη), 2. Το ημιορεινό με μεγάλη ακτογραμμή θάλασσας (και πολλά μικροκλίματα) & 3. Τον δεύτερο ζωντανό πολιτισμό στον πλανήτη (με ισχυρή πολιτιστική κληρονομιά).
Οι νόμοι ενός κράτους, εκφράζουν την κοινωνική δυναμική μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου. Στην εφαρμογή τους υπεισέρχεται «το εφικτό», με την νομοθεσία, και αλλοιώνει το ιδεατό. Έτσι ακόμα και ο Αγροτουρισμός που είναι τουριστικές υπηρεσίες προσφερόμενες από αγρότες στις εγκαταστάσεις τους, κατέληξαν να χαρακτηρίζονται Τουρισμός Υπαίθρου, και να εντάσσονται στις Ειδικές Μορφές Τουρισμού και στην Τουριστική «βιομηχανία», με όλες τις πιθανές στρεβλώσεις που μπορεί να δημιουργούν, αρπάζοντας την «κρέμα» των αγροτικών επαγγελμάτων. Αλλά οι κοινωνικές ισορροπίες ίσως αλλάξουν … …
Στις σκέψεις τις καταγράψαμε μετά την ομιλία που έκανε ο κ Γεώργιος Τζιάλλας, Γενικός Γραμματέας Τουριστικής Πολιτικής & Ανάπτυξης (Υπουργείο Τουρισμού) στο Συνέδριο GR bossible «As Soon As Bossible», στις 2 Δεκ 2018, που οργάνωσε το Skywalker (Αθηναΐς, Βοτανικός, Αθήνα, www.bossible.gr). Δημήτρης Μιχαηλίδης, ΑγροΝέα, 6998282382
