Στη χθεσινή Θ. Λειτουργία της Κυριακής, πριν αρχίσει το καθιερωμένο Μνημόσυνο για την επέτειο των 100 ετών από την Μικρασιατική Καταστροφή, ο Αρχιερατικός Επίτροπος Ευάγγελος Παχυγιαννάκης εχαιρέτισε την καταστροφική επέτειο με τα εξής:
«Και η Εκκλησία, όπως πάντοτε, συμμετέχει και μάλιστα μετά πόνου και δακρύων σε αυτήν την έμπονον εθνικήν επέτειο των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή, που έχει αφήσει τραυματικό αποτύπωμα στη συλλογική συνείδηση, όχι μόνον των Μικρασιατών που ξεριζώθηκαν από τη γενέθλια γη τους, αλλά και όλων των Ελλήνων.
100 χρόνια μετά την Καταστροφή! Και είναι για όλους μας, η ημέρα αυτή του εορτασμού, άφορή περισυλλογής, στοχασμού και δημιουργικού προβληματισμού, καθώς καλούμαστε να διδαχθούμε από τη γενναία στάση των Αγίων εθνοϊερομαρτύρων, Νεομαρτύρων κληρικών και λαϊκών. Να ξαναδείξουμε τον Ελληνορθόδοξο Πολιτισμό της Μικράς Ασίας, του Πόντου και της Ανατολικής Θράκης και να θαυμάσουμε τη θέληση για πρόοδο και αναδημιουργία, που επέδειξαν οι πρόσφυγες του 1922–1924 με τον ερχομό τους στην κυρίως Ελλάδα.
Γιατί είναι καθοριστική η συμβολή των Μικρασιατών προσφύγων στην αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής σε ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο, μέσω των επιχειρήσεων που δημιούργησαν, αξιοποιώντας την τεχνογνωσία και το επιχειρηματικό τους πνεύμα.
Και αξίζει να αναφέρουμε τον υψηλό συμβολισμό της επετείου αυτής της τραγωδίας, αλλά και στον εξαιρετικά σημαντικό ρόλο που διαδραμάτισαν οι Έλληνες της Μικράς Ασίας στην νεότερη και σύγχρονη Ελληνική Ιστορία.
Η Ελλάδα που ζούμε σήμερα, κανείς δεν μπορεί να το αμφισβητήσει, ότι γεννήθηκε το 1922 μέσα από τις στάχτες της Σμύρνης. Ότι η κατεστραμμένη οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά Ελλάδα του 1922 αναγεννιέται με την τεράστια συμβολή των προσφύγων σε όλους τους χώρους.
Οι πρόσφυγες εκείνης της εποχής, που ξεριζώθηκαν, ρίζωσαν εδώ και συνέβαλαν αποφασιστικά στην οικοδόμηση της σύγχρονης Ελλάδας.
Μήπως πρέπει επιτέλους να δούμε λίγο διαφορετικά αυτή την επέτειο, να κινηθούμε σε ένα άλλο πλαίσιο που θα ξεφεύγει από τις συνηθισμένες αναφορές στις Χαμένες Πατρίδες και να μελετήσουμε πραγματικά και σε βάθος τη θαυμαστή Μικρασιατική ιστορία;
Η γενιά που έζησε αυτή την εθνική συμφορά και τον χαμό, πάει έφυγε. Οι επόμενες, όμως, γενιές οφείλουν να μαθαίνουν από την Ιστορία. Να θυμούνται από τις διηγήσεις και να μάθουν να χωρίζουν τους αθώους από τους φταίχτες.
Μικρασία 1922! Και ο Ελληνισμός ξεριζώνεται, σφαγιάζεται, εξανδραποδίζεται. Η Ελλάδα του 2022, έχει ηθική υποχρέωση τουλάχιστον να μην ξεχάσει. Και αυτό δεν είναι μόνον χρέος των εκάστοτε κυβερνώντων αλλά σύνολο του Ελληνικού λαού όπου γης.
Ἄς εἶναι αἰωνία ἡ μνήμη τῶν ἑκατοντάδων χιλιάδων φονευθέντων καί ἐκτοπισθέντων, ἀγνοουμένων καί ξεριζωμένων προγόνων μας, Κληρικών και Λαϊκῶν.
Ας ἀναπαύει Κύριος ὁ Θεός καί τίς ψυχές τῶν στρατιωτῶν μας, πού ἔπεσαν ἡρωϊκῶς μαχόμενοι κατά τή Μικρασιατική Ἐκστρατεία τοῦ 1919–1922». Εἴη αυτών η μνήμη αιωνία. Αμήν!
