Η ΣΜΠΕ (Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων) για την οποία γνωμοδοτούμε τώρα, χωροθετεί τα πρώτα υπεράκτια αιολικά πάρκα (YΑΠ) στον Ελλαδικό χώρο. Προσδιορίζει δηλαδή τη θέση τους στα πλαίσια του ενεργειακού σχεδιασμού, τον σχεδιασμό για την προστασία του περιβάλλοντος, το χωροταξικό σχεδιασμό, την εθνική ασφάλεια αλλά και άλλα, όπως η ασφαλής ναυσιπλοΐα.
Η ελάχιστη ισχύ τους είναι 200ΜW και τοποθετούνται μεταξύ 1ΝΜ (Ναυτικό Μίλι = 1,852 χλμ) και 6 ΝΜ, εντός δηλαδή των Ελληνικών χωρικών υδάτων. Μετά την χωροθέτηση τους θα γίνουν μεμονωμένες ΣΜΠΕ για κάθε περίπτωση. Δηλαδή μετά θα αποφασιστεί αν θα είναι μικρότερης ή μεγαλύτερης ισχύς οι ανεμογεννήτριες, θα μελετηθούν οι επιπτώσεις στο περιβάλλον, τα πτηνά, τα θαλάσσια θηλαστικά ακόμα και στο ανθρωπογενές περιβάλλον. Οπότε θα αποφασιστούν και τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν.
Το πρόγραμμα αποσκοπεί στην επίτευξη του εθνικού στόχου ο οποίος είναι 2,7GW για έργα ΥΑΠ (Υπεράκτια Αιολικά Πάρκα) έως το 2030 και 17,3GW έως το 2050. Στην Κρήτη χωροθετούνται μόνο στο ν. Λασιθίου. Από τον Αφορεσμένο, πίσω από την Σπιναλόγκα και την Κολοκύθα χωροθετούνται ένα πάρκο σταθερής έδρασης ισχύς 200 ΜW και ένα πλωτής έδρασης 935 ΜW (το μεγαλύτερο πανελλαδικά). Στις Διονυσάδες το πάρκο είναι 205 ΜW, ενώ στον Αθερινόλακκο αρχικά χωροθετείται πάρκο 590 ΜW και σε μεταγενέστερο χρόνο θα κατασκευαστεί ένα μικρότερο 205 ΜW. Σημειωτέων ότι από τον Αθερινόλακκο θα περάσει ο αγωγός east med φυσικού αερίου. Χοντρικά για το πάρκο της Σπιναλόγκας απαιτούνται 75 ανεμογεννήτριες, στις Διονυσάδες 13 και στον Αθερινόλακο 39. Αναφέρεται αντιπροσωπευτική ανεμογεννήτρια συγκεκριμένο μοντέλο 15MW με διάμετρο φτερωτής D=236 m. Ο κορμός της πάνω από τη θάλασσα είναι 150 μ. και προσθέτοντας την ακτίνα της φτερωτής, το συνολικό ύψος της κάθε μιας φτάνει στα 268 μ., ενώ η ταχύτητα στην άκρη της φτερωτής θα είναι 360 χλμ/h. Το συγκεκριμένο μοντέλο δεν είναι δεσμευτικό, μπορεί τελικά να είναι μικρότερες ή πιθανότατα μεγαλύτερες, καθώς είναι φυσικό ότι όσο μεγαλύτερη είναι η ισχύς της τόσο αυξάνεται η απόδοση της και μειώνεται το κόστος της αλλά και το μέγεθος τους.
Το κόστος για την κατασκευή ενός πάρκου 1000ΜW, περίπου όσο είναι της Σπιναλόγκας είναι 1 δις ευρώ ενώ για όλο το κύκλο της ζωής του είναι 16 δις (κατασκευή, λειτουργία, απόρριψη). Λόγω αυξημένου κόστους δεν πραγματοποιείται από ιδιώτες παρά μόνο με κρατική χρηματοδότηση.
Για να μας πείσουν για την αναγκαιότητα των πλωτών αιολικών έχει χρησιμοποιηθεί άφθονη προπαγάνδα στηριζόμενη σε ψέματα.
Τα ψέματα που μας είπαν
Πρέπει να αναπτυχθούν τα υπεράκτια αιολικά ώστε να έχουμε ενέργεια προς κατανάλωση και να μειωθεί η τιμή της.
Αποκλειστικός σκοπός αυτών των επενδύσεων είναι η εξαγωγή ενέργειας μέσω του Green Aegean Interconnection προς την κεντρική και βόρεια Ευρώπη. Οι επενδύσεις αυτές γίνονται από ιδιώτες, χρηματοδοτούμενες κατά το μεγαλύτερο ποσοστό από δημόσια χρηματοδότηση π.χ. ταμείο ανάκαμψης, δηλαδή μέσω της φορολογίας μας, και ένα ποσοστό από δανειοδοτήσεις, με απόλυτο σκοπό το ιδιωτικό κέρδος. Δηλαδή θα καταστρέψουμε το φυσικό περιβάλλον, τον τόπο που ζούμε και μας προσφέρει απλόχερα τους πόρους και την ομορφιά του, θα μειώσουμε το κατά κεφαλήν εισόδημα μας με την υποβάθμιση του τουριστικού προϊόντος και τη μείωση της αξίας της γης, πληρώνοντας 1 δις……και όλα αυτά για το κέρδος των λίγων. Εκεί αποσκοπεί και ο αγωγός φυσικού αερίου (Εast med) που θα περάσει μεν από τον Αθερινόλακο αλλά δεν θα παρέχει ενέργεια στην Κρήτη. Ομοίως αντιμετωπίζονται και οι εξορύξεις των υδρογονανθράκων.
Πλέον είμαστε σε θέση να υποπτευόμαστε τέτοιου είδους ψεύτικες επιχειρηματολογίες αφού αποτελεί συνέχεια της υπόσχεσης για μείωση της τιμής της ενέργειας, όπως συνέβη στο παρελθόν μετά την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας. Εάν σκοπός οποιαδήποτε κυβέρνησης ήταν να έχουμε φθηνότερο ρεύμα δεν θα χάριζε τη ΔΕΗ, δεν θα απελευθέρωνε την αγορά ενέργειας και θα προστάτευε τους πολίτες από το χρηματιστήριο ενέργειας. Ας θυμηθούμε ποιά ήταν η τιμή του ρεύματος όταν η ΔΕΗ ήταν κρατικό μονοπώλιο και δεν υπήρχε το χρηματιστήριο ενέργειας.
Όλη η Ευρώπη έχει πλωτά αιολικά εμείς γιατί να μην βάλουμε;
Κατά μέσο όρο τα υπεράκτια αιολικά στην Ευρώπη βρίσκονται σε απόσταση 33 χλμ. απόσταση ικανή να μειώσει τις επιπτώσεις στις παράκτιες περιοχές. Η συγκεκριμένη μελέτη τα τοποθετεί αυστηρά μεταξύ 1ΝΜ (1,852 χλμ.) και 6ΝΜ (11,112 χλμ), εντός Ελληνικών χωρικών υδάτων. Πέρα από αυτήν την απόσταση είναι μη καθορισμένη ΑΟΖ και προφανώς δεν τοποθετούνται εντός αυτής για γεωπολιτικούς λόγους. Οποιοδήποτε αίτημα για μεγαλύτερες αποστάσεις, καθώς δεν προβλέπεται στη μελέτη, είναι ουτοπία.
Ακριβώς επειδή τοποθετούνται σε αποστάσεις μακριά από την ακτή δεν υπάρχουν μελέτες επιπτώσεων π.χ. λόγω θορύβου ή άλλο, στο ανθρωπογενές περιβάλλον, παρά μόνο στα οικοσυστήματα, των οποίων οι επιπτώσεις μελετώνται ακόμα χωρίς ασφαλή συμπεράσματα.
Δεν δημιουργούν πρόβλημα στην αλιεία, αντίθετα μπορεί να γίνει χώρος ανάπτυξης και αναπαραγωγής αλιευμάτων
Εντός του πάρκου δεν επιτρέπεται η διέλευση, καθώς η περιοχή είναι γεμάτη καλώδια και αγκυροβόλια κάτω από τις εξέδρες των ανεμογεννητριών και προφανώς είναι επικίνδυνο λόγω καταστροφών στην επένδυση ή ατυχημάτων. Στα συγκεκριμένα “οικόπεδα” και σε ακτίνα 500 μ. από αυτά απαγορεύεται η αλιεία και πολύ περισσότερο με τράτες. Σε έκταση όση η πλατφόρμα, ο βυθός διαβρώνεται, λόγω του κυματισμού που δημιουργείται, τόσο ώστε να είναι απαραίτητη η τοποθέτηση εγκιβωτισμένων υλικών (όπως τα γνωστά σακιά με τσιμέντο αλλά σε πολύ μεγαλύτερη έκταση). Σύμφωνα με report της ΕΕ δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τι επιπτώσεις υπάρχουν στους πληθυσμούς των ψαριών λόγω αυτού, αφού δεν υπάρχουν ικανές μελέτες, αλλά σίγουρα αλλάζει όλο το οικοσύστημα.
Χωροταξικά τόσο το πάρκο του Αφορεσμένου, όσο και το πάρκο στον Αθερινόλακο, είναι τοποθετημένα πάνω σε σημαντικούς ψαρότοπους για τις περιοχές. Ειδικά στην περιοχή της Σητείας στον “Ρώσικο πάγκο” έρχονται μεγάλα αλιευτικά και από τα γύρω νησιά.
Οι ανεμογεννήτριες δεν δημιουργούν πρόβλημα στο τουριστικό προϊόν καθώς τοποθετούνται μακριά και δεν φαίνονται
Μια μελέτη των Westerberg κ.ά. (2013) υποστηρίζει ότι ένα υπεράκτιο αιολικό πάρκο δεν θα επηρεάσει τον τουρισμό εάν βρίσκεται σε απόσταση 12 χιλιομέτρων από την ακτή ή σε απόσταση 5 χιλιομέτρων από την ακτή και συνοδεύεται από περιβαλλοντικές πολιτικές και παρεμβάσεις που προωθούν δραστηριότητες αναψυχής για τους επισκέπτες καθώς και αποζημιώσεις λόγω της υποβάθμισης του προϊόντος. Δηλαδή είναι δεδομένες οι επιπτώσεις και γι΄ αυτό υπάρχουν αποζημιώσεις αλλά, όπως αναφέρεται, εν μέρη αντισταθμίζεται γιατί μπορούν να οργανωθούν επισκέψεις στο πλωτό αιολικό πάρκο(!!)
Το αιολικό πάρκο της Σπίναλογκας είναι σε απόσταση 2ΝΜ, δηλαδή 3,7 χλμ. από τον οικισμό της Πλάκας ή 1,8 χλμ. από το νησί. Για να γίνει αντιληπτό τα 2ΝΜ που θα απέχει το πάρκο από τον οικισμό της Πλάκας είναι ίση με την απόσταση που συζητούσαμε από το λιμάνι του Αγίου στα Πλευρά. Μόνο που το ψηλότερο σημείο εκεί (στο δρόμο της Ελούντας) είναι 170 μ. Πρέπει να προσθέσουμε άλλα 100 για να αντιληφθούμε το μέγεθός τους. Αν ενοχλούσε το 10όροφο κτίριο στα Πλευρά, αφού είναι δυσανάλογο με την κλίμακα της πόλης, πόσο μάλλον όταν θα έχουμε ένα δάσος από ουρανοξύστες 90 (ναι 90!) ορόφους πίσω από τη Σπιναλόγκα και την Κολοκύθα. Με μέγιστο υψόμετρο στη Σπιναλόγκα περίπου τα 50 μ. και της Κολοκύθας τα 100 μ., δεν υπάρχει τίποτα που να κρύβει την άπλετη θέα προς τα 280 μ. των ανεμογεννητριών. Ομοίως οι Διονυσάδες έχουν υψόμετρο έως 100 μ. οπότε οι ανεμογεννήτριες που θα φαίνονται από εδώ θα είναι σχεδόν τριπλάσιες σε ύψος από τα νησάκια. Θα είναι ορατές από όλο τον κόλπο. Για λόγους ασφαλείας έχουν εννοείται φωτάκια τα οποία θα γεμίζουν τα καλοκαιρινά βράδια τη θάλασσα.
Επίσης οι θαλάσσιοι διάδρομοι που θα μπορούν να κινούνται πλέον τα τουριστικά πλοία, τα ιστιοπλοϊκά κτλ θα είναι πολύ συγκεκριμένοι μεταξύ ξηράς και του δάσους αυτού. Ακόμα δεν θα είναι αμελητέος ο έντονος θόρυβος από τις τεράστιες αυτές τουρμπίνες, πολλαπλασιασμένος με το 75 που είναι στον αριθμό τους για το πάρκο της Σπίναλογκας, Ειδικά για την περιοχή με κυρίως ΒΔ ανέμους που πνέουν, θα μεταφέρουν όλους τους ήχους της βιομηχανίας. Τέλος λόγω των ΒΔ ανέμων θα έχουμε εντός του κόλπου θολούρα και θαλάσσια ρύπανση λόγω κατασκευής, με τόνους μπετόν στη θάλασσα, αλλά και λειτουργίας με τοξικά αέρια, λάδια κτλ
Η συγκεκριμένη ΣΜΠΕ έχει σκοπό την ορθή χωροθέτηση και την προστασία ευαίσθητων περιοχών. Γι΄αυτό το λόγο θέτει κριτήρια αποκλεισμού.
Το συμπέρασμα που εξάγεται από αυτή τη μελέτη είναι, οι ευνοϊκότερες περιοχές χωροθέτησης των υπεράκτιων πάρκων για την μεγιστοποίηση της απόδοσης και μείωσης του κόστους παραγωγής. Θέτει ως βάση τεχνικά χαρακτηριστικά όπως το βάθος πυθμένα, η ταχύτητα του ανέμου, η απόσταση από σημεία διασύνδεσης κτλ. Οποιοσδήποτε άλλος προβληματισμός (γιατί περί αυτού πρόκειται) όπως οι περιοχές ορνιθοπανίδας, η οπτική όχληση, η ύπαρξη γεωπάρκων, η επιρροή στην αλιεία, περιοχή natura, πολιτισμικά μνημεία αλλά και η σεισμικότητα στην Ελλάδα, μετατίθεται για έλεγχο σε “επόμενα στάδια 2,3”. Οπότε μόνο κατ’ ευφημισμό μπορεί να ονομαστεί “περιβαλλοντικών επιπτώσεων” και όχι διαφημιστικό φυλλάδιο ενοικίασης θαλάσσιων οικοπέδων προς εταιρείες παραγωγής ενέργειας.
Προστατεύονται τα πολιτιστικά μνημεία αφού υπάρχει κριτήριο αποκλεισμού για αυτό.
Υπάρχει κριτήριο αποκλεισμού για κηρυγμένα Παγκόσμια Μνημεία Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Unesco, με τοποθέτηση τους σε απόσταση μεγαλύτερη από 10 χλμ. Προφανώς γιατί σε περίπτωση κατασκευής ανεμογεννητριών πλησίον αυτών θα υπάρχει απένταξη από την λίστα της Unesco. Για τα υπόλοιπα σημαντικότατα μνημεία μας και αρχαιολογικούς χώρους, όπως η Σπιναλόγκα, δεν αναφέρεται οτιδήποτε, καθώς δεν είναι χερσαία επένδυση. Ενώ στο παρελθόν αντιμετωπιζόταν το ίδιο με τα μνημεία της Unesco. Οποιαδήποτε κατασκευή στο χερσαίο χώρο απέναντι από τη Σπιναλόγκα υπόκειται σε αυστηρούς όρους και χρειάζεται έγκριση μορφολογική από την εφορεία αρχαιοτήτων, αρχιτεκτονική από ανάλογη επιτροπή κ.α. Οι ανεμογεννήτριες επειδή είναι σε θαλάσσιο χώρο δεν χρειάζονται έγκριση της αρχαιολογικής υπηρεσίας. Η χωροθέτηση τους επηρεάζεται μόνο από κηρυγμένους ενάλιους αρχαιολογικούς χώρους με την απαγόρευση να τοποθετηθούν σε μικρότερη απόσταση από 1ΝΜ. Παρόλο που έχουμε ενάλιους χώρους στη Σπιναλόγκα, στη Ζάκρο και στον Ξηρόκαμπο, είναι κοντά στην ακτή και δεν επηρεάζουν τη χωροθέτηση. Παρατηρούμε απλοποίηση – μηδενισμό της νομοθεσίας περί προστασίας των μνημείων όσο αφορά αυτές τις επενδύσεις, αντίθετα με την αυστηρότητα που διέπουν για κάθε μικρή έως πολύ μικρή παρέμβαση πολιτών.
Η μη κήρυξη της Σπιναλόγκας ως μνημείο της Unesco, αφήνει την γύρω περιοχή εκτεθειμένη σε αυτές τις επενδύσεις. Ομοίως η προσπάθεια ένταξης του Μινωικού ανακτόρου της Ζάκρου πιθανότατα να μην ευοδωθεί για τον ίδιο λόγο. Όσον αφορά το Γεωπάρκο Σητείας, που είναι κηρυγμένο και εντάσσεται στον κατάλογο Παγκόσμιων Γεωπάρκων της UNESCO θα μελετηθεί σε επόμενο στάδιο πώς θα μπορέσουμε να το προστατέψουμε…..
Τα υπεράκτια αιολικά είναι φιλικά προς το περιβάλλον και μόνο την ορνιθοπανίδα επηρεάζουν, αλλά με τα νέα συστήματα αποφεύγεται ακόμα και αυτό.
Οι πλωτές ανεμογεννήτριες κατασκευάζονται από τόνους ατσάλι, χρησιμοποιούν τόνους μπετόν για την αγκύρωση ή την πάκτωση τους και τα πτερύγια τους δεν ανακυκλώνονται. Μετατρέπει την περιοχή σε μια βιομηχανική περιοχή με εκπομπές ρύπων, βαριές υποδομές και όλα τα επακόλουθα.
Το θαλάσσιο οικοσύστημα στη θέση χωροθέτησης αλλάζει άρδην αλλά και σε απόσταση από αυτό, τόσο στη φάση κατασκευής με έντονους υποθαλάσσιους θορύβους όσο και κατά τη λειτουργία του λόγω των ρύπων και ρυπογόνων ιζημάτων. Ιδιαίτερα τα θαλάσσια θηλαστικά όπως η φώκια και το ρινοδέλφινο, αλλά και η χελώνα μπορεί να επηρεαστούν σε απόσταση 20 χλμ.
Αναφέρει η ΣΜΠΕ ακόμα ότι “ενδέχεται να προκύψουν σημαντικές επιπτώσεις σε 89 Προστατευόμενες Περιοχές του Δικτύου Natura 2000 που βρίσκονται εντός ζώνης 25 χλμ από εν δυνάμει ΠΑΥΑΠ (υπεράκτιο αιολικό πάρκο).” Εντός της ζώνης επιρροής των 25 χλμ από τα αιολικά που επηρεάζουν τα πτηνά, εκτός από τις Διονυσάδες που εμπίπτει εντός του πάρκου, επηρεάζεται το οροπέδιο Λασιθίου, Καθαρό, Κράσι, Σελάκανο, Χαλασμένη κορυφή, Λάζαρος κορυφή – Μαδάρα, το όρος Θρυπτής και η γύρω περιοχή.
Οπότε μόνο αμελητέες δεν είναι οι επιπτώσεις στο περιβάλλον με επιπτώσεις στο βυθό και στο υγρό στοιχείο να έχουν επιβεβαιωθεί από παρόμοιες επιπτώσεις στην Ευρώπη.
Αυτή είναι απλώς μια ΣΜΠΕ χωροθέτησης, θα έρθουν μετά αναλυτικά και για κάθε μια περιοχή μεμονωμένες ΣΜΠΕ, οπότε θα συζητήσουμε για τα ιδιαίτερα προβλήματα της κάθε περιοχής
Είναι μια ΣΜΠΕ χωροθέτησης για όλη την Ελλάδα και μετά όντως θα έρθει ξεχωριστά για τη Σπιναλόγκα, τις Διονυσάδες, τον Αθερινόλακο κτλ. Μόνο που αυτές οι εξειδικευμένες ΣΜΠΕ δεν θα άρουν τη χωροθέτηση αλλά θα θέσουν “μέτρα περιορισμού των επιπτώσεων”. Δηλαδή εφόσον χωροθετείται, πραγματοποιείται. Οι όροι αλλάζουν, αλλά τι εκπτώσεις γίνονται για ένα τετελεσμένο γεγονός;
Όσο αφορά τη χωροθέτηση “Κρήτη 1” το πάρκο της Σπίναλογκας, σε μια περιοχή όπου ο Τουρισμός (κακώς) είναι μονοκαλλιέργεια, προτείνεται η εγκατάσταση αυτών των τερατωδών ανεμογεννητριών στην καρδιά αυτής της οικονομίας, την Ελούντα – και μάλιστα πίσω από μια περιοχή (κολοκύθα) που έχει χαρακτηριστεί απείρου φυσικού κάλλους και μέσα σε νερά που αποτελούν μονόδρομο για τους επαγγελματίες αλιείς και πλοιοκτήτες τουριστικών σκαφών. Σε ένα βράδυ κατακρημνίζεται συνολικά η οικονομία της περιοχής χωρίς να έχει γίνει η οποιαδήποτε μελέτη και σχεδιασμός για διάδοχη οικονομική κατάσταση. Χωρίς να υπάρχει η οποιαδήποτε πρόβλεψη μελλοντικής απεγκατάστασης και η οποιαδήποτε ουσιαστική μελέτη με χειροπιαστά αποτελέσματα για τις επιπτώσεις στα εγγύς οικοσυστήματα.
Όλα αυτά θα γίνουν με δημόσιο χρήμα αλλά σκοπό τα ιδιωτικά κέρδη. Η “πάμφθηνη ενέργεια” που μας υπόσχονται διαχρονικά, μας κοστίζει ήδη πολύ ακριβά ακόμα και με τις επιδοτήσεις. Για όλα αυτά ευθύνονται το χρηματιστήριο ενέργειας, το χρηματιστήριο ρύπων – χωρίς φυσικά να συμπεριλαμβάνονται οι ρύποι που εκλύονται κατά την κατασκευή, μεταφορά, εγκατάσταση και λειτουργία της λεγόμενης γαλάζιας ενέργειας.
Περιμένουμε, για όλα τα παραπάνω,
όλοι οι φορείς και οι συλλογικότητες του νομού να ενώσουν τις φωνές τους σε ένα κατηγορηματικό ΟΧΙ στη διαβούλευση της περιφέρειας που λήγει στις 30 Νοεμβρίου. Περιμένουμε από την Περιφέρεια Κρήτης ένα καθολικό και κατηγορηματικό ΟΧΙ, στο συμβούλιο που θα πραγματοποιηθεί στις 8 Δεκεμβρίου. Την υπεράσπιση, με κάθε ένδικο μέσο, του τόπου που ζούμε και την δυνατότητα των μελλοντικών γενεών να βιώσουν το φυσικό περιβάλλον, χερσαίο και θαλάσσιο. Την υπεράσπιση του νομού Λασιθίου, που διατηρεί, παρά τις πιέσεις την φιλόξενη, αυθεντική φωνή της Κρήτης. ΟΧΙ σε βιομηχανίες ανεμογεννητριών, ΟΧΙ στην διάλυση του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των έμβιων όντων του, ΟΧΙ στην αποδεκάτιση των κοινοτήτων των πτηνών, ΟΧΙ στα κέρδη των λίγων εις βάρος όλων μας !!
Κοινωνικός χώρος Πυρόβολος
Άγιος Νικόλαος
