του Αντώνη Ανηψητάκη
Πάντα ψηλότερα ν´ ανεβαίνω
Πάντα μακρύτερα να κοιτάζω
Εύκολο λάφυρο δεν το ζυγώνω
Το δυσκολόπαρτο μ´ ευφραίνει μόνο[1]
Ο Νομός Λασιθίου ξανά σε αναβρασμό. Η υποβάθμιση των Νοσοκομείων[2] και το σχέδιο Αθηνά με την κατάργηση των ΤΕΙ[3] του Αγίου Νικολάου και της Ιεράπετρας η τωρινή αφορμή. Κινητοποιήσεις, συνεδριάσεις δημοτικών συμβουλίων, παραστάσεις, θερμά ανακοινωθέντα.
Έλαβα δυο προσκλήσεις για συμμετοχή σε δημοτικά συμβούλια, είτε με την ιδιότητα του μεχρι πρότινος περιφερειακού συμβούλου, είτε με αυτή του μέλους της ΔΗΜΑΡ. Επειδή δεν θα μπορέσω να συμμετάσχω για σοβαρούς προσωπικούς λόγους, θα ήθελα να καταστήσω γνωστή την προσωπική μου άποψη για όποιον ενδιαφέρεται, μια άποψη που τον πηρύνα της επαναλαμβάνω επί δυο τουλάχιστον δεκαετίες.
Ο νομός Λασιθίου χάνει διαρκώς ευκαιρίες, είτε για να κερδίσει περισσότερα, την παρελθούσα περίοδο των παχέων αγελάδων, είτε για να χάσει λιγότερα κατά την τρέχουσα περίοδο των ισχνών αγελάδων, επειδή αδυνατεί να συνεννοηθεί και να αξιοποιήσει το μέγιστο συγκριτικό του πλεονέκτημα, την μοναδική πολιτική του αποκέντρωση. Αντίθετα κατάφερε την ιστορική αυτή τύχη να την διαχειριστεί κάκιστα και να την καταστήσει κατάρα.
4-3-2-1-0. Το αριθμητικό σύμβολο της Λασιθιώτικης κακοδαιμονίας και παρακμής. Αντιγράφω σχετικό απόσπασμα από υπόμνημα που είχα δώσει ως εκπρόσωπος της νομαρχιακής του ΤΕΕ στον τότε υπουργό ΠΕΧΩΔΕ Λαλιώτη, όταν είχαν επισκεφθεί το Λασίθι μαζί με τον πρωθυπουργό Σημίτη στις 27-11-1999.
“Πολιτικά το Λασίθι είναι αδύναμο. Λειτουργεί ως χαλαρή συνομοσπονδία των τριών ισχυρών πόλων και έχει μετατρέψει την φυσική και ιστορική του αποκέντρωση σε αιτία τοπικιστικού ανταγωνισμού, που ακυρώνει το οποιοδήποτε συνεκτικό αναπτυξιακό πρόγραμμα και αποδυναμώνει το Nομό στη διεκδίκηση όσων του αναλογούν.
Oι τοπικές κοινωνίες διεκδικούν σε τοπικιστική βάση και ποτέ σε νομαρχιακή. Έτοιμες να διώξουν παραδίπλα το «κακό» έργο, όπως ας πούμε το εργοστάσιο της ΔEH, έτοιμες όμως και να βγάλουν μαχαίρια για να πάρουν το «καλό», όπως ας πούμε την πανεπιστημιακή σχολή.
Tο αναπτυξιακό αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης έχει αποτυπωθεί ανάγλυφα στο σώμα του Λασιθίου. Στη χρόνια αναπτυξιακή στρέβλωση μπορούμε να δώσουμε τον εύληπτο τίτλο 4-3-2-1-0. Tέσσερα (4) τα Nομαρχιακά Nοσοκομεία με τα γνωστά προβλήματα συντονισμού και αποτελεσματικότητας. Tρία (3) τα Λιμάνια, που όμως δεν καλύπτουν τις ανάγκες για σύγχρονο εμπορικό Λιμάνι. Δύο (2) τα προωθούμενα διεθνή αεροδρόμια και η μεταξύ τους απόσταση μόλις 30 Km. Ένας (1) ο Bόρειος Oδικός Άξονας που χρόνια βοά για την υστέρησή του σε ποιότητα, προδιαγραφές και μέση ωριαία ταχύτητα. Mηδέν (0) οι πανεπιστημιακές σχολές, οι οποίες εν τη απουσία τους υποδεικνύουν στον αναπτυξιακό χάρτη των νομών της Kρήτης το Λασίθι ως φτωχό συγγενή.
Παράλληλα με τον ανθούντα τοπικισμό αναπτύσσονται και ακραίες ιδεολογίες της «άγριας ανάπτυξης» που προκρίνουν τα έργα όγκου, ένω θεωρούν εκ του πονηρού καθε απόπειρα χωροταξίας, κάθε προσπάθεια περιβαλλοντικής και αρχαιολογικής προστασίας. “
Στα 13 χρόνια που μεσολάβησαν οι διαμάχες των πόλεων κρατών του Λασιθίου επιδείνωσαν την κατάσταση. Τι να πρωτοθυμηθούμε, το Βραχάσι και το Μακρυγιαλό στα αυτοδιοικητικά, τον Αθερινόλακκο και την άμετρη επέλαση των ΑΠΕ στα ενεργειακά, τα ανεκδιήγητα οδικά έργα, μόνο στο ΒΟΑΚ το Σεληναρι, το Καλό Χωριό, τον Αγκαθιά, τα προβληματικά λιμενικά που τα πήρε η θάλασσα σχεδόν παντού, τα τελματωμένα σχέδια πόλης, την Ένωση Σητείας, που μάζευε βραβεία και την ίδια στιγμή εκφυλίζονταν ως οργανισμός, τον ενδολασιθιώτικο πόλεμο των σκουπιδιών…
Αυτή είναι μια συνοπτική περιγραφή της εσωτερικής παθογένειας του Λασιθίου. Γιατι υπάρχει και η εξωτερική που επιβάρυνε την κατάσταση με τις φαύλες κυβερνητικές πρακτικές, την ξεχαρβαλωμενη διοίκηση και τις λαϊκιστικές αντιπολιτεύσεις που παντού και πάντα έβλεπαν κρίση και ζητούσαν περισσότερα. Μια παρομοίωση βρίσκω ταιριαστή για την περίοδο των παχέων αγελάδων που πάχαιναν με δανεικές ορμόνες. Μοιάζαμε, κυβερνώντες και κυβερνώμενοι με dealers και πρεζόνια. Μια συνενοχική σχέση. Οι πολλοί να βολεύονται με τη δόση τους, ποικίλα ρουσφέτια ατομικά, συντεχνιακά, τοπικιστικά και οι λίγοι να απολαμβάνουν τις μεγάλες μπάζες με την ανοχή των πολλών. Το “πράμα”, η “παραμύθα” ήταν κοκτέιλ με δημόσιο πλούτο, δανεικά, στρεβλές επιδοτήσεις, ρεμούλα, διαφθορά, αλλά και ιδιότυπες αξίες, όπως επάγγελμα ΠΑΣΟΚ, επάγγελμα ΝΔ, επάγγελμα συνδικαλιστής, λεφτά υπάρχουν, προγράμματα υπάρχουν.
Η σημερινή κατάσταση χαρακτηρίζεται από μια βίαιη αποτοξίνωση που αποτυγχάνει για τρεις κυρίως λόγους, βασίζεται σε λάθος σχέδιο τόσο για τη διεθνή κατάσταση όσο και για την ελληνική ιδιαίτερη περίπτωση, η δημόσια διοίκηση που θα την εφάρμοζε είναι παράλυτη, ο ελληνικός λαός κατά ένα μεγάλο τμήμα του θεωρεί εαυτόν ανεύθυνο, αθώο θύμα άλλων και δεν θέλει να εφαρμόσει ούτε τα αυτονόητα, π.χ. να ζητά αποδείξεις.
Τι κάνουμε όμως τώρα, και στο Λασίθι, για να χάσουμε λιγότερα, για να βοηθήσουμε τους εαυτούς μας και την Ελλάδα, για να περάσουμε το γρηγορότερο σε μια διπλή ανασυγκρότηση, ταυτόχρονα ηθική-αξιακή και παραγωγική.
1-2-3… Επιχειρώ να περιγράψω μια ανοδική πορεία.
1. Συνεννούμαστε σε ένα κοινό πρόγραμμα για το Νομό που θα αξιοποιεί το μείζον πλεονέκτημά του, την αποκέντρωση του. Πολύ σχηματικά: Άγιος Νικόλαος, διοικητική πρωτεύουσα και τουριστικό κέντρο με το Διαλυνάκειο Νοσοκομείο της Νεάπολης πρότυπο κέντρο αποκατάστασης, Ιεράπετρα, αγροτικό και ερευνητικό κέντρο σε ζητήματα πρωτογενούς τομέα, αλλά και υγειονομικό κέντρο με την προοπτική του αναβαθμισμένου νοσοκομείου στη θέση που προορίζονταν για το αεροδρόμιο Ξένιος Ζευς, Σητεία, αειφορικό κέντρο, με άξονες την ανάδειξη του πολιτισμικού και φυσικού της πλούτου, τις ήπιες μορφές τουρισμού, την παραγωγή ποιοτικών προϊόντων και τη διατήρηση του νοσοκομείου της σ´ ένα αξιοπρεπές επίπεδο λόγω οδικού δικτύου και χρονοαποστάσεων. Οροπέδιο Λασιθίου, περιβαλλοντικό και πολιτισμικό κέντρο.
Μέσα από μια τέτοια συνεννόηση τα οφέλη θα είναι πολλαπλασιαστικά και το Λασίθι μπορεί από ουραγός της Κρήτης, να γίνει πλώρη της, παράδειγμα συγκρητισμού. Αντίθετα, οι κατά μόνας αντιδράσεις, ανεξάρτητα από τις επαναστατικές κορώνες που εμπεριέχουν εκτιμώ ότι θα είναι αναποτελεσματικές, όπως ήταν και μέχρι τώρα.
2. Με όση γνώση έχω από πρόσωπα και πράγματα θεωρώ δύσκολη αλλά και ρεαλιστική την πολιτική συνεννόηση ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, ΔΗΜΑΡ, Οικολόγων-Πρασίνων στο Λασίθι . Ας αναζητήσουμε με λογισμό και μ´ όνειρο για τον τόπο μας λύσεις κι ας αφήσουμε τα εκλογικά ποσοστά να μας τα μοιράσει ο κόσμος όταν έρθει η ώρα. Ας αφήσουμε επίσης το ρόλο του δικαστή που επιμετρά ευθύνες και ποινές για την κατρακύλα μας στους φυσικούς δικαστές που πρεπει να ξεκαθαρίσουν το συντομότερο το τοπίο και με τα τοπικά σκάνδαλα. Μια τέτοια τοπική πολιτική συνεννόηση μπορει να βοηθήσει τη γενικότερη. Κυρίως όμως θα εμπνεύσει μεγάλη μερίδα της κοινωνίας μας, που αποζητά, όραμα, σχέδιο, πρόταση.
Η κυβέρνηση συνεργασίας με την προγραμματική της συμφωνία είναι κατά τη γνώμη μου σημαντική πρόοδος στην πολιτική ιστορία της Ελλάδας, αλλά υπολείπεται των αναγκών. Το χάλι που έχουμε γενικότερα ως χώρα δεν διορθώνεται με οριακές πλειοψηφίες, ούτε με αυταρχικά μέτρα χωρίς γνώση των τοπικών συνθηκών και δεν προτρέπω βέβαια στη διολίσθηση σε κανενός είδους λαικισμό – τοπικισμό. Εννοώ οτι δεν συνιστά σοβαρό νοικοκύρεμα η συγχώνευση των εφοριών, όταν δεν συμβαδίζει με αξιοποίηση της νέας τεχνολογίας και οδηγεί στην αύξηση της φυσικής και οικονομικής επιβάρυνσης των πολιτών. Ούτε το σχέδιο “Αθηνά” αποδεικνύει τη σοφία του στην Ιεράπετρα με την κατάργηση του εκεί ΤΕΙ με τις χαμηλές βάσεις, όταν δεν αντιπροτείνει την ίδρυση ενός ινστιτούτου για τα πρώιμα κηπευτικά η κάτι ανάλογο. Ούτε όμως και οι μεμονωμένες αντιδράσεις που δεν απαντούν τεκμηριωμένα, συνολικά και ενωτικά στα μέτρα που αφορούν στο Λασιθι θα έχουν αποτέλεσμα. Στην καλύτερη περίπτωση απ´ το μπαράζ των αντιδράσεων μπορεί κανείς να ελπίζει σε πτώση της κυβέρνησης. Ποιο θα είναι όμως το μετά; Πάλι στην καλύτερη περίπτωση, αν αποφύγουμε δηλαδή χρεωκοπίες και διχασμούς, θα έχουμε άλλη μια ανάλογα ανήμπορη κυβέρνηση οριακής πλειοψηφίας.
3. Κοινωνική Αλληλεγγύη με άξονα τη συνεργασία Αυτοδιοίκησης, Εκκλησίας, εθελοντικών οργανώσεων.
1-2-3-4… Τα προτεινόμετα βήματα ανάκαμψης είναι ενδεικτικά, συζητήσιμα, ανοιχτά σε διορθώσεις, συμπληρώσεις. Η κατεύθυνση μόνο είναι εκ των ων ουκ άνευ: Λασιθιώτικη συνεννόηση τώρα, κοινωνική, αυτοδιοικητική, πολιτική.
Δεν παριστάνω το δάσκαλο. Καταθέτω ταπεινά τη γνώμη μου και προτείνω δημοσίως στην αυτοδιοικητική μου παράταξη, τη ΜΙΑ ΚΡΗΤΗ και στο κόμμα μου, τη ΔΗΜΑΡ να πάρουν μια πολιτική πρωτοβουλία συνεννόησης στο Λασίθι. Αν προλάβουν άλλοι, ευπρόσδεκτοι. Η ορθή κίνηση μετράει, όχι η πρωτιά.
[1] Έμμετρη σύνθεση δυο ρήσεων του Γκαίτε από τη Μαρία Θεοδοσάκη. Οι δυο πρώτοι στίχοι είναι από τον «Φάουστ» όπου ο μεγάλος Γερμανός βάζει έναν ήρωα, τον Έλληνα Ευφορίωνα, μέσα στο πολιορκημένο Μεσολόγγι να φωνάζει: «Ν’ ανεβαίνω πάντα πιο ψηλά, να κοιτάζω πάντα πιο μακριά.»
[2] Αναλυτικά η άποψή μας για τα Νοσοκομεία του Λασιθίου
[3] Αναλυτικά η άποψή μας για τις Πανεπιστημιακές σχολές του Λασιθίου
http://www.plori.gr/content/view/245/53/
