Υβριδικό έργο Αμαρίου: γιατί η Σητεία πρέπει να πει πάλι κατηγορηματικά όχι

Μετά την απόφαση 1378/2022 του ΣτΕ με την οποία ακυρώθηκε η ΑΕΠΟ του Υβριδικού Έργου Αμαρίου όσον αφορά το Υποέργο Α, δηλαδή τα αιολικά πάρκα που σχεδιάζονται στην ορεινή περιοχή της Σητείας, η εταιρεία ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ επανέρχεται με νέα Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) και ζητά για άλλη μία φορά να της επιτραπεί να καταστρέψει τον τόπο.

Η εταιρεία τροποποίησε κάποια στοιχεία του έργου (Υποέργο Α) προσπαθώντας να προσαρμοστεί στην ισχύουσα νομοθεσία, που είχε παραβιάσει με την προηγούμενη ΜΠΕ και με τις παρατηρήσεις του ΣτΕ, που για δύο διαφορετικούς λόγους της είχε ακυρώσει την ΑΕΠΟ, όσον αφορά το Υποέργο Α.

Α. ΟΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΑ ΝΕΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΥΠΟΕΡΓΟΥ Α

Οι τροποποιήσεις που έκανε η εταιρεία στην νέα ΜΠΕ για το Υποέργο Α είναι:

1. Μείωσε τον αριθμό των Α/Γ από 26 που προβλέπονταν αρχικά στην ΑΕΠΟ σε 17.
2. Αύξησε το μέγεθος των Α/Γ από 140 μ. συνολικό ύψος (ύψος πύργου 84 μ. και διάμετρος φτερωτής 112 μ.) σε συνολικό ύψος 149,5 μ. (ύψος πύργου 83 μ. και διάμετρος φτερωτής 133 μ.). Η επιφάνεια σάρωσης της φτερωτής των νέων Α/Γ, σε μία πλήρη περιστροφή, είναι τώρα 13.935 τ.μ.

Να σημειωθεί για λόγους εποπτείας, ότι οι 18 Α/Γ που λειτουργούν στον Χανδρά έχουν συνολικό ύψος 61,5 μ. και οι 2 νέες Α/Γ που πρόσφατα τοποθετήθηκαν στην περιοχή της Μονής Τοπλού, σε αντικατάσταση προηγούμενων που αποξηλώθηκαν, έχουν συνολικό ύψος 125 μ.

• Αύξησε την ισχύ των Α/Γ από 3,3 MWπου ήταν αρχικά σε 4,8 MW και η συνολική ισχύς των Αιολικών Πάρκων διαμορφώθηκε από 26 x 3,3 = 85,8 MWσε 17 x 4,8 = 81,6 MW.
• Άλλαξε τον τόπο εκφόρτωσης των Α/Γ και την διαδρομή μεταφοράς τους στον τόπο εγκατάστασης. Συγκεκριμένα αντί τα μηχανήματα να εκφορτωθούν στο λιμάνι της Σητείας και τα πτερύγια των Α/Γ στην περιοχή Διόνυσος (ΣΟΕ) που βρίσκεται μεταξύ Σητείας και Παλαικάστρου, τώρα προβλέπεται η εκφόρτωσή τους στην ναυτική βάση Κυργιαμαδίου (αλήθεια από πότε οι στρατιωτικές εγκαταστάσεις της χώρας χρησιμοποιούνται για την εξυπηρέτηση ιδιωτικών επιχειρηματικών συμφερόντων;)  και η μεταφορά τους στο τόπο εγκατάστασης μέσω της επαρχιακής οδού Κυργιαμάδι – Μονή Τοπλού – επαρχιακός δρόμος Σητείας/Παλαικάστρου και μέχρι την περιοχή ΧΥΤΑ της Σητείας. Να σημειωθεί ότι αυτή η διαδρομή βρίσκεται κατά ένα μεγάλο μέρος εντός περιοχών Natura 2000 (ΖΕΠ με κωδικό GR4320009 “Βορειοανατολικό άκρο Κρήτης” και ΕΖΔ με κωδικό GR4320006 “Βορειοανατολικό άκρο Κρήτης: Διονυσάδες, Ελάσα και Χερσόνησος Σίδερο (Άκρα Μαύρο Μουρί – Βάι – Άκρα Πλάκας) και θαλάσσια ζώνη”).Στην διαδρομή αυτή από το Κυργιαμάδι μέχρι τον ΧΥΤΑ προβλέπονται μόνο σημειακές βελτιώσεις και διαπλατύνσεις της υπάρχουσας οδοποιίαςσε συνολικό μήκος 845,01 μ.
• Από την περιοχή ΧΥΤΑ Σητείας ο δρόμος πρόσβασης στο έργο παραμένει σχεδόν ίδιος με τον αρχικό σχεδιασμό καιαποτελείται από υπάρχοντες δρόμους που διευρύνονται και νέες διανοίξεις που οδηγούν μέχρι την εσωτερική οδοποιία των Αιολικών Πάρκων που αποτελείται στο σύνολό από νέες διανοίξεις, εκτός πολύ μικρών τμημάτων που είναι υπάρχοντες δρόμοι (αγροτικοί ή επαρχιακοί) που επίσης διευρύνονται προκειμένου να είναι εφικτή η μεταφορά των μηχανημάτων και των γερανών ανέγερσης στον τόπο εγκατάστασης.
• Το συνολικό μήκος των νέων έργων οδοποιίας για την πρόσβαση στα αιολικά πάρκα και για την εσωτερική οδοποιία των αιολικών πάρκων είναι 24.201,69 μ.
• Για την κατασκευή της Γραμμής Μεταφοράς Υψηλής Τάσης απαιτείται η διάνοιξη ζωνών πρόσβασης (δηλαδή νέα προσωρινή οδοποιία) συνολικού μήκους 7.750 μ.
• Σε κάθε Α/Γ θα κατασκευαστεί πλατεία για την ανέγερση του πυλώνα και της φτερωτής της που θα έχει επιφάνεια περίπου 6.000 τ.μ. Η συνολική επιφάνεια κατάληψης από τις πλατείες θα είναι 119.765,73 τ.μ.
• Ο συνολικός όγκος εκσκαφών για τις βάσεις των Α/Γ ανέρχεται σε 26.610,27 κ.μ.
• Ο συνολικός όγκος σκυροδέματος για τις βάσεις των Α/Γ ανέρχεται σε 17 x 450 = 7.650 κ.μ.
• Θα κατασκευαστεί ένα κτίριο ελέγχου διαστάσεων 19,00 x 13,00 = 247,00 τ.μ. με συνολική επιφάνεια κατάληψης 4.000 τ.μ.
• Θα κατασκευαστούν υπόγειοι αγωγοί μεταφοράς της ηλεκτρικής ενέργειας από τις Α/Γ προς το Κέντρο Ελέγχου συνολικού μήκους 13.640,42 μ. και για την μεταφορά της ηλεκτρικής ενέργειας από το Κέντρο Ελέγχου έως τον Υποσταθμό άλλα 415,43 μ.
• Η Γραμμή Μεταφοράς Υψηλής Τάσης από τον Υποσταθμό έως την εναέρια γραμμή Υψηλής Τάσης Ιεράπετρας – Σητείας κοντά στην Μαρωνιά, θα έχει συνολικό μήκος 13.013 μ.με δύο τμήματα εναέριας διαδρομής συνολικού μήκους 5.821 μ. και 17 δικτυωτούς πυλώνες και με μήκος υπόγειας διαδρομής 7.192 μ.

Β. ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΙΣΧΥΟΥΣΑ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣτΕ

1. Ο πρώτος λόγος για τον οποίο το ΣτΕ ακύρωσε την ΑΕΠΟ για το Υποέργο Α ήταν διότι 4 Α/Γ απείχαν από δύο κηρυγμένους αρχαιολογικούς χώρους («Μινωικός οικισμός στην θέση Καταλύματα Σιτάνου» και «Μινωικό σπήλαιο Κάτω Περιστεράς») αποστάσεις μικρότερες από τις ελάχιστες επιτρεπόμενες που ήταν 7 x 112 μ. =784 μ. (όπου 112 μ. η διάμετρος της φτερωτής των Α/Γ του προηγούμενου σχεδιασμού).
2. Η νέα ΜΠΕ είναι προσαρμοσμένη στις απαιτήσεις της ισχύουσας νομοθεσίας σε σχέση με τις ελάχιστες επιτρεπόμενες αποστάσεις από αυτούς τους κηρυγμένους αρχαιολογικούς χώρους με τους οποίους είχε αρχικά πρόβλημα, αφού σήμερα οι ελάχιστες αποστάσεις των Α/Γ του νέου σχεδιασμού από αυτούς είναι 1.080 μ. και 950 μ. αντίστοιχα, δηλαδή μεγαλύτερες από την ελάχιστη επιτρεπόμενη απόσταση που είναι σήμερα 7 x 133 μ. = 931 μ. (όπου 133 μ. η διάμετρος της φτερωτής των Α/Γ του νέου σχεδιασμού).
3. Η αύξηση όμως της διαμέτρου της φτερωτής των νέων Α/Γ από 112 μ. σε 133 μ. δημιούργησε νέο πρόβλημα στις ελάχιστες αποστάσεις από τους αρχαιολογικούς χώρους της περιοχής. Συγκεκριμένα στην περιοχή του Υποέργου Α βρίσκονται οικισμοί που προϋπάρχουν του 1830. Σύμφωνα με τον ισχύοντα αρχαιολογικό νόμο «Τα αρχαία ακίνητα μνημεία (δηλαδή τα μνημειακά, οικιστικάκαι ταφικά σύνολα που προϋπάρχουν του 1830) προστατεύονται από το νόμο χωρίς να απαιτείται η έκδοση οποιασδήποτε διοικητικής πράξης…»δηλαδή αντιμετωπίζονται από τον νόμο ως κηρυγμένοι αρχαιολογικοί χώροι. Συνεπώς οι νέες Α/Γ πρέπει να απέχουν από τα όρια αυτών των οικισμών, που στο σύνολό τους είναι συνεκτικοί παραδοσιακοί οικισμοί, ελάχιστη απόσταση 7 x 133 μ. = 931 μ.

Στην νέα ΜΠΕ του έργου όμως περιλαμβάνεται ο παρακάτω πίνακας από τον οποίο προκύπτει ότι 5 οικισμοί της περιοχής (που προϋπάρχουν του 1830) και συγκεκριμένα οι οικισμοί Κατελιώνας, Καρύδι, Αδραβάστοι, Κατσιδώνι και Σίτανος βρίσκονται σε μικρότερες αποστάσεις από την ελάχιστη επιτρεπόμενη απόσταση των 931 μ.

Επιπλέον, σύμφωνα με την νέα ΜΠΕ, το υπόγειο τμήμα της Γραμμής Μεταφοράς Υψηλής Τάσης θα διέλθει μέσα από τον κηρυγμένο αρχαιολογικό χώρο «Πατέλα Κατσιδωνίου» ενώ αρχικά δεν προβλεπόταν υπόγεια όδευση.

Συνεπώς για μία ακόμα φορά το Υποέργο Α δεν είναι σύννομο, σε σχέση με τις απαιτήσεις του νόμου για την προστασία των αρχαιοτήτων.

• Ο δεύτερος λόγος για τον οποίο το ΣτΕ ακύρωσε την ΑΕΠΟ του αρχικού σχεδιασμού ήταν διότι δεν είχε εκπονηθεί Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση για το Υποέργο Α. Συγκεκριμένα το ΣτΕ διατύπωσε την σκέψη ότι «… η εγκατάσταση αιολικών πάρκων δεν επιτρέπεται να προκαλεί σημαντική καταστροφή ή ενόχληση σε είδη κοινοτικού ενδιαφέροντος, μεταξύ των οποίων τα πτηνά που προστατεύονται από την οδηγία 79/409/ΕΟΚ ή στους σημαντικούς οικοτόπους τους, είτε βρίσκονται εντός είτε εκτός προστατευμένων περιοχών. Συνεπώςκατά τη διαδικασία της περιβαλλοντικής αδειοδότησης αιολικών πάρκων που βρίσκονται σε περιοχές ακόμη και εκτός των περιοχών ΖΕΠ, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι επιπτώσεις σε προστατευόμενα είδη πουλιών που είναι εν δυνάμει ευαίσθητα στη λειτουργία των εν λόγω εγκαταστάσεων, ιδίως αν το υπό έγκριση αιολικό πάρκο βρίσκεται στην περιοχή σημαντικού διαδρόμου αποδημητικών πτηνών (μεταναστευτικής στενωπού) ή σε θαλάσσια περιοχή σημαντική για τα πουλιά, ή σε σημαντική περιοχή για τα πουλιά (ΣΠΠ), η οποία ακόμη δεν έχει χαρακτηριστεί ως ΖΕΠ. Το καθεστώς προστασίας των ΣΠΠ είναι, μάλιστα, αυστηρότερο σε σχέση με τις ΖΕΠ, διότι δεν επιδέχεται τις εξαιρέσεις που προβλέπονται στο άρθρο 6 παρ. 4 της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, δηλαδή δεν παρέχει τη δυνατότητα έγκρισης έργων για επιτακτικούς λόγους δημοσίου συμφέροντος, περιλαμβανομένων λόγων κοινωνικής ή οικονομικής φύσεως …».
• Η εταιρεία με την νέα ΜΠΕ συνυποβάλει για έγκριση και το ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV που είναι η ΜΕΛΕΤΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣΥΠΟΕΡΓΟΥ Α(ΜΕΟΑ Υποέργου Α) η οποίαόμως παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα όσον αφορά τα συμπεράσματα στα οποία καταλήγει:
  • Κατ’ αρχήν αναφέρεται ότι έγινε έρευνα πεδίου διάρκειας 27 ημερών για την ορνιθοπανίδα της περιοχής και 19 ημερών για τα θέματα κατηγοριών βλάστησης, χλωρίδας και χειροπτέρων.
  • Κατά την διάρκεια εκπόνησης της ΜΕΟΑ παρατηρήθηκαν 53 διαφορετικά είδη ορνιθοπανίδας ενώ αναμένεται να παρατηρούνται στην περιοχή τουλάχιστον 116 διαφορετικά είδη. Από αυτά 14 είδη θεωρούνται σημαντικά είδη και κατατάσσονται σε:

Φωλεάζοντα – μόνιμα (μη μεταναστευτικά) (Χρυσαετός, Φανέτο, Πετρίτης, Γυπαετός, Όρνιο και Δενδροσταρήθρα),

Φωλεάζοντα – Μεταναστευτικά (Λιβαδόκιρκος, Βλαχοτσίχλονο, Μαυροπετρίτης και Ασπροκωλίνα),

Μη φωλεάζοντα – Μεταναστευτικά (Βασιλαετός, Καλαμόκιρκος,Χειμωνόκιρκος και Τσίφτης).

• Σε διάφορεςαεροφωτογραφίες και σχεδιαγράμματα η ΜΕΟΑ δίνει τα σημεία παρατήρησης διαφόρων ειδών ορνιθοπανίδας και την καταγεγραμμένες πορείες πτήσης τους στη περιοχή του έργου. Τα πιο χαρακτηριστικά από την άποψη της ευαισθησίας των ειδών στην ανάπτυξη αιολικών πάρκων, είναι τα σχεδιαγράμματα που ακολουθούν, που ελήφθησαν από την ΜΕΟΑ:

Να σημειωθεί ότι εκτός από τον χρυσαετό και το όρνιο έχουν μόνιμη παρουσία στην περιοχή του Υποέργου Α και ο σπιζαετός , ο πετρίτης, ο γυπαετός, ο λιβαδόκιρκος, ο μαυροπετρίτης, η ασπροκωλίνα, ο βασιλαετός και άλλα είδη που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στην λειτουργία των Α/Γ.

• Τα συμπεράσματα της ΜΕΟΑ δεν συμβαδίζουν λογικά με τις παρατηρήσεις στο πεδίο και δίνουν την εντύπωση ότι είναι προαποφασισμένα. Έτσι δεν είναι δυνατόν να εκτιμάται ότι οι επιπτώσεις των Α/Γ στα παραπάνω είδη είναι ή δύναται να γίνουν από ασθενείς έως αμελητέες, όταν τα είδη καθημερινά χρησιμοποιούν την περιοχή του Υποέργου Α για φωλιασμό και τροφοληψία. Ιδιαίτερα προκλητικές περιπτώσεις αποτελούνοιεκτιμήσεις της ΜΕΟΑ για τον χρυσαετό και το όρνιο που ζουν μόνιμα στην περιοχή, έχουν σημαντικούς (χρυσαετός) ή μεγάλους πληθυσμούς (όρνιο) και χρησιμοποιούν καθημερινά την περιοχή ως ενδιαίτημα τροφοληψίας (βλέπε παραπάνω τις Εικόνες 41 και 50 της ΜΕΟΑ).Στις δύο αυτές χαρακτηριστικές περιπτώσεις «ως δια μαγείας» οι σημαντικές επιπτώσεις λόγω πρόσκρουσης μετατρέπονται σε ασθενείς με τα δήθεν αποτελεσματικά μέτρα αποτροπής που προτείνονται.
  • Η ΜΕΟΑ για την μείωση των κινδύνων που διατρέχουν τα είδη της άγριας ορνιθοπανίδας προτείνουν σειρά μέτρων αποτροπής όπως: Εγκατάσταση αυτοματοποιημένου συστήματος αποφυγής πρόσκρουσης σε όλες τις Α/Γ, δημιουργία ταϊστρών σε θέσεις που θα είναι μακριά από τις Α/Γ, συλλογή και απομάκρυνση των νεκρών κτηνοτροφικών ζώων από την περιοχή και πρόγραμμα παρακολούθησης κατά την διάρκεια κατασκευής του έργου και κατά τα 3 πρώτα χρόνια της λειτουργείας του. Όλα αυτά τα μέτρα όμως οδηγούν στον εκτοπισμό των ειδών από την περιοχή που τρέφονται,διότι θα ενοχλούνται από τους εκπεμπόμενους ήχους αποτροπής και θα στερούνται την τροφή τους, το δε πρόγραμμα παρακολούθησης αποτελεί παραδοχή ότι η ΜΕΟΑ δεν γνωρίζει «πέραν πάσης αμφιβολίας» ποιες θα είναι οι επιπτώσεις του έργου στα είδη, γεγονός που αντιβαίνει στην εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία και πρέπει να οδηγήσει την διοίκηση σε απόρριψή της της ΜΕΟΑ και κατ’ επέκταση και της νέας ΜΠΕ.
  • Σε σχέση με την απώλεια βιοτόπου – αλλοίωση ενδιαιτήματος η ΜΕΟΑ θεωρεί ότι το ποσοστό του χώρου που αλλοιώνεται είναι μικρό και δεν ξεπερνά το 0,48% της συνολικής έκτασης της Περιοχής Έρευνας Πεδίου (ΠΕΠ) που έχει στο σύνολό της επιφάνεια 60.385,37 στρέμματα και ορίζεται σε απόσταση 1 χλμ. από τα όρια των πολυγώνων των Α/Π και σε απόσταση 500 μ. εκατέρωθεν των γραμμικών έργων δηλαδή της οδοποιίας και της γραμμής μεταφοράς. Στον υπολογισμό όμως αυτό λαμβάνεται υπόψη μόνο η μόνιμη επιφάνεια κατάληψης από την οδοποιία, τις πλατείες και τους βοηθητικούς χώρους κατά την φάση λειτουργίας του έργου. Αυτό είναι όμως εντελώς παραπλανητικό. Η επιφάνεια κατάληψης των πλατειών για παράδειγμα είναι της τάξεως των 6.000 τ.μ. περίπου για κάθε Α/Γ. Τα είδη δεν μπορούν όμως να χρησιμοποιήσουν για κάθε Α/Γ μία περιοχή που είναι η προβολή του χώρου μέσα στον οποίο περιστρέφεται η φτερωτή, δηλαδή επιφάνεια περίπου 14.000 τ.μ. ανά Α/Γ, διότι κινδυνεύουν σοβαρά από πρόσκρουση. Δεν μπορούν επίσης να χρησιμοποιήσουν ολόκληρη την περιοχή που έχει στάθμη θορύβου μεγαλύτερη των 45 dB, η οποία εκτείνεται σύμφωνα με την ΜΠΕ σχεδόν σε ολόκληρη την επιφάνεια των πολυγώνων των αιολικών πάρκων. Τέλος δεν θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν σημαντική περιοχή γύρω από τις Α/Γ και σε ικανή απόσταση από αυτές, λόγω του ηχητικού σήματος που θα εκπέμπει το αυτοματοποιημένο σύστημα αποτροπής πρόσκρουσης. Η περιοχή αυτή εκτείνεται τόσο μακριά από τις Α/Γ όσο απαιτείται για να ακούσουν τα πουλιά τον ήχο που θα εκπέμπεται και να απομακρυνθούν πριν προσκρούσουν. Συνεπώς συνυπολογίζοντας όλους αυτούς τους λόγους, διαπιστώνεται πολύ εύκολα ότι η απώλεια του βιοτόπου είναι κατά πολύ μεγαλύτερη από το 0,48% της συνολικής έκτασης της Περιοχής Έρευνας Πεδίου (ΠΕΠ)  όπως ισχυρίζεται η ΜΕΟΑ.
  • Σε σχέση με τις συνεργιστικές επιπτώσεις στα σημαντικά είδη ορνιθοπανίδας από το σύνολο των Α/Γ που λειτουργούν στην περιοχή, παρότι αναφέρεται ότι αυτές εκτιμώνται σε δύο επίπεδα,  σε ακτίνα 10 χλμ. και σε ακτίνα 2 χλμ. από τα υπό μελέτη Α/Π, εντούτοις δεν γίνεται αξιολόγηση για το 1^ο επίπεδο (σε ακτίνα 10 χλμ.), αλλά μόνο για το 2^ο επίπεδο (σε ακτίνα 2 χλμ.). Έτσι επειδή σε ακτίνα 2 χλμ. από τα υπό μελέτη Α/Π δεν υπάρχουν άλλες Α/Γ εκτός από αυτές του εξεταζόμενου έργου (δηλαδή 17 Α/Γ) οι επιπτώσεις εκτιμώνται ως μέτριες, ενώ αν η εξέταση γινόταν και για το 1^ο επίπεδο, οι συνεργιστικές επιπτώσεις στα είδη θα εκτιμώντο ως πολύ μεγάλες, αφού σε ακτίνα 10 χλμ. από τα Α/Π του εξεταζόμενου έργου θα υπάρχουν 149 Α/Γ (που ήδη λειτουργούν) + 17 Α/Γ (του εξεταζόμενου έργου) = 166 Α/Γ. Να σημειωθεί ότι στην ΜΠΕ του αρχικού σχεδιασμού (2016) που εκπόνησε η ίδια εταιρεία περιβαλλοντικών μελετών γίνεται εκτίμηση των συνεργιστικών επιπτώσεων στην ορνιθοπανίδα και για τα δύο επίπεδα.
  • Τέλος να σημειωθεί ότι ο Δήμος Σητείας έχει ήδη αναθέσει σε ειδικούς επιστήμονες του ΜΦΙΚ και ήδη εκπονούνται δύο μελέτες για την άγρια ορνιθοπανίδα και τα χειρόπτερα (νυχτερίδες) στην περιοχή του Δήμου Σητείας, προκειμένου να καταγραφεί ο πλούτος της περιοχής και να προωθηθούν μέτρα προστασίας του. Είναι συνεπώς εύλογο να αναμένουμε και τα συμπεράσματα αυτών των μελετών.

Γ. ΔΙΑΦΟΡΑ ΑΛΛΑ ΣΟΒΑΡΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΟ ΥΠΟΕΡΓΟ Α ΚΑΙ ΤΗΝ ΣΗΤΕΙΑ

1. Σε επίπεδο δήμου Σητείας σήμερα λειτουργούν 149 Α/Γ διαφόρων εταιρειών. Από αυτές, 76 Α/Γ βρίσκονται σε απόσταση από 2.830 μ. έως 5.070 μ. από τα σχεδιαζόμενα Α/Π του Υβριδικού Έργου Αμαρίου της ΤΕΡΝΑ. Επιπλέονδιάφορες εταιρείες έχουν λάβει άδειες παραγωγής χωρίς να έχουν λάβει ακόμα Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων (ΕΠΟ) για άλλες 126 Α/Γ  (συμπεριλαμβανομένων των 17 Α/Γ του εξεταζόμενου έργου). Από τις 126 Α/Γ που έχουν λάβει άδειες παραγωγής για τον Δήμο Σητείας οι 90 ανήκουν στην ΤΕΡΝΑ. Από αυτές τις 90 Α/Γ η ΤΕΡΝΑ σχεδιάζει να εγκαταστήσει (εκτός από τις 17 Α/Γ του Υβριδικού Έργου Αμαρίου) άλλες 22 Α/Γ στην ίδια περιοχή με το εξεταζόμενο έργο και μάλιστα σε απόσταση από 1.550 μ. έως 2.600 μ. από τα σχεδιαζόμενα Α/Π του Υβριδικού Έργου Αμαρίου.Αν υλοποιηθούν όλα αυτά τα έργα, στη Σητεία θα λειτουργούν συνολικά 149 + 126 = 275 Α/Γ. Από αυτές στην ορεινή περιοχή της Ζάκρου θα βρίσκονται 76 + 22 = 98 Α/Γ.

Σε πείσμα των παραπάνω μεγεθών ο σχεδιασμός του Υβριδικού Έργου Αμαρίου περιλαμβάνει μία εντελώς παράλογη σύλληψη. Συνδέεται το φράγμα ποταμών που βρίσκεται στο Αμάρι με Α/Π που θα κατασκευαστούν στην Σητεία, δηλαδή σε απόσταση 143 χλμ. μακριά σε ευθεία γραμμήκαι μάλιστα σε μία ιδιαίτερα επιβαρυμένη περιοχή και δεν συνδέονται με το φράγματα 4 Α/Π της ίδιας εταιρείας που βρίσκονται στην κεφαλή του φράγματος και σε απόσταση από 1,6 χλμ. έως 5,5 χλμ. από αυτό. Η απάντηση της εταιρείας, δια του δικηγόρου της, σε ερώτηση κατά την διάρκεια της συζήτησης στο ΣτΕ της προσφυγής του Δήμου Σητείας και φορέων και πολιτών της περιοχής Σητείας, Αμαρίου και Ρεθύμνου, γιατί γίνεται αυτό, ήταν ότι τις Α/Γ δεν τις θέλουν στο Ρέθυμνο (!!!). Το πρόβλημα όμως είναι ότι ούτε στην Σητεία τις θέλουν και μάλιστα οι κάτοικοι είναι αποφασισμένοι να αγωνιστούν με κάθε τρόπο για να μην εγκατασταθούν στον τόπο τους άλλες Α/Γ.

• Το έργο θα μεταβάλει τον χαρακτήρα της περιοχής σε ένα απέραντο εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και δεν συμμορφώνεται με την κατεύθυνση που δίνει το ισχύον Χωροταξικό της Κρήτης για εγκατάσταση των Α/Γ στις κεφαλές των φραγμάτων, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για έργα αντλησιοταμίευσης και σε ευρείες ζώνες αναζήτησης με σκοπό την συγκέντρωσή τους σε δύο περιοχές ανά νομό της Κρήτης.Προφανώς θα επηρεαστούν οι προσπάθειες που γίνονται για την τουριστική ανάπτυξη της περιοχής και ιδιαίτερα ο εναλλακτικός τουρισμός, που έχει σαν επίκεντρο την ανάπτυξη περιπατητικών διαδρομών και δραστηριοτήτων στην ορεινή ενδοχώρα, σε μία στρατηγική αξιοποίησης των πλεονεκτημάτων που δίνει στην περιοχή το Γεωπάρκο Σητείας. Είναι προφανές ότι αν θέλουμε να υπάρξει τουριστική ανάπτυξη στην περιοχή δεν πρέπει να ανεχτούμε εγκατάσταση άλλων ενεργειακών έργων (Αιολικά Πάρκα, Φωτοβολταϊκά Πάρκα, Ηλιοθερμικά Πάρκα κλπ.). Στην αεροφωτογραφία από το Geoportalτης ΡΑΕ που ακολουθεί φαίνεται καθαρά ποιο είναι το μέλλον που επιφυλάσσουν για την περιοχή.

Με μπλε και κόκκινο χρώμα φαίνονται οι Α/Γ που λειτουργούν ήδη και με πράσινο χρώμα οι Α/Γ με άδεια παραγωγής χωρίς Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων (ΕΠΟ)

• Δεν γίνεται καμία αξιόλογη προσπάθεια να προστατευτούν τα υπόγεια υδατικά αποθέματα της περιοχής που είναι ο τροφοδότης των πηγών Ζάκρου, Ζου, Χοχλακιών και άλλων μικρότερων πηγών και γεωτρήσεων. Η ΜΠΕ εντελώς αβασάνιστα αναφέρει ότι δεν θα υπάρξουν συνέπειες από το έργο χωρίς να αναφέρει τι θα γίνει και πως θα αντιμετωπιστούν αν υπάρξουν συνέπειες.
• Ομοίως δεν γίνεται καμία αξιόλογη προσπάθεια να προστατευτούν τα ιδιαίτερα γεωλογικά χαρακτηριστικά της περιοχής, όπως τα σπήλαια, που κάποια έχουν ιδιαίτερα μεγάλες υπόγειες διαδρομές, τα φαράγγια, τα ασβεστολιθικά πετρώματα με τις χαρακτηριστικές μορφές που αποτελούν γλυπτά της φύσης απίστευτης ομορφιάς κλπ. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Α/Γ Η11 που χωροθετείται σε απόσταση μόλις 125 μ. από το σπήλαιο «Γαλλικό Κεφάλι» που έχει πλούσιο διάκοσμο.

• Δεν υπάρχουν σαφείς δεσμεύσεις ότι το τοπίο θα αποκατασταθεί πλήρως μετά τον παροπλισμό του έργου μόλις ολοκληρωθεί η διάρκεια λειτουργίας του, δηλαδή μετά από 25 – 30 χρόνια (ΜΠΕ – σελίδες 240 – 252). Συγκεκριμένα προβλέπεται μόνο η αποξήλωση των μεταλλικών τμημάτων του έργου με την αξία των οποίων προβλέπεται η κάλυψη των εξόδων της αποξήλωσης. Δρόμοι, βάσεις από σκυρόδεμα, υπόγεια καλώδια κλπ. θα παραμείνουν ως έχουν ή θα παραχωθούν και θα παραμείνουν στο τόπο του έργου επειδή πιθανά να είναι υψηλό το κόστος απομάκρυνσής τους.
• Στην ΜΠΕ υπάρχουν πολλές σκόπιμες ανακρίβειες και φαιδρές κουτοπονηριές όπως:
  • Αναφέρεται ότι επειδή υπάρχουν πολλά αιολικά πάρκα στην περιοχή εξετάζονται οι επιπτώσεις για ολόκληρη την Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου!!! (Παράρτημα IV – σελίδα 204). Έτσι οι 172 Α/Γ της ΠΕ Λασιθίου συγκρίνονται με την συνολική επιφάνεια της ΠΕ και αποδεικνύεται ότι η χρήση γης από αιολικά πάρκα  είναι μόνο 0,18%.

Συγκεκριμένα από τον πίνακα 202 (ΜΠΕ – σελίδα 770 – 771) προκύπτει σύμφωνα με τους υπολογισμούς της ΤΕΡΝΑ ότι οι 172 Α/Γ (στην πραγματικότητα ο σωστός αριθμός είναι 168) που λειτουργούν στην ΠΕ Λασιθίου καταλαμβάνουν συνολικά (κατ’ εκτίμηση) 2.939,48 στρέμματα. Σε αυτά προστίθενται τα 290,48 στρέμματα που καταλαμβάνει το εξεταζόμενο έργο και προκύπτει ότι η συνολική επιφάνεια κατάληψης σε επίπεδο ΠΕ Λασιθίου είναι 2.939,48 + 290,48 = 3.229,96 στρέμματα. Επειδή η συνολική επιφάνεια της ΠΕ Λασιθίου είναι σύμφωνα με την ΜΠΕ 1.817.932,89 στρέμματα προκύπτει ότι καταλαμβάνεται ποσοστό 3.229,96 / 1.817.932,89 = 0,178% (η ΜΠΕ αναφέρει 0,18%) της συνολικής επιφάνειας της ΠΕ Λασιθίου.

Αν όμως ελέγξουμε το ποσοστό κάλυψης του Δήμου Σητείας προκύπτουν τα εξής:

Από το σύνολο των λειτουργούντων Α/Γ στην ΠΕ Λασιθίου μόνο (5 + 14 = 19 Α/Γ) λειτουργούν εκτός Σητείας και καταλαμβάνουν συνολικά (85,45 + 239,26 = 324,71 στρέμματα). Άρα η υπόλοιπη επιφάνεια των 3.229,96 – 324,71 = 2.905,25 στρέμματα είναι επιφάνεια που καταλαμβάνεται από τις 149 Α/Γ που λειτουργούν στον Δήμο Σητείας.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι η συνολική επιφάνεια του Δήμου Σητείας είναι 633.220 στρέμματα προκύπτει ότι το ποσοστό κατάληψης της επιφάνειας του Δήμου Σητείας ανέρχεται σε 2.905,25 / 633.220 = 0,459%, δηλαδή πάνω από 2,5 φορές μεγαλύτερο ποσοστό κάλυψης σε σχέση με το αντίστοιχο στο σύνολο της ΠΕ Λασιθίου.

• Η σπάστρα του γυπαετού δήθεν δεν εντοπίστηκε παρότι επανειλημμένα οι επιστήμονες του ΜΦΙΚ έχουν αναφέρει ότι βρίσκεται σε πολύ μικρή απόσταση (περίπου 100 μ.) ανατολικά του σπηλαίου Κάτω Περιστεράς.
  • Ο άξονας των Α/Π είναι σχεδόν παράλληλος με τον άξονα Βορράς – Νότος (!!!) και έτσι δεν επηρεάζονται τα μεταναστευτικά πουλιά ( Παράρτημα IV – σελίδα 209), ενώ ο άξονας των Α/Π είναι στην πραγματικότητα Ανατολή – Δύση.
  • Αναφέρεται ψευδώς (Παράρτημα IV – σελίδα 256), ότι δεν υπάρχουν άλλα Α/Π πλησίον των μελετώμενων Α/Π του έργου και αποκρύπτεται το γεγονός ότι σε απόσταση από 2.830 μ. έως 5.070 μ. λειτουργούν ήδη 76 Α/Γ διαφόρων εταιρειών, ενώ η ΤΕΡΝΑ έχει άδειες παραγωγής για άλλες 22 Α/Γ σε απόσταση από το έργο από 1.500 μ. έως 2.600 μ.
  • Θέλουν να πιστέψουμε ότι κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό της εταιρείας θα απομακρύνουν τα έρποντα είδη (βατράχια, σαύρες κλπ.) κατά την φάση της εκτέλεσης των χωματουργικών εργασιών προκειμένου να τα διασώσει (Παράρτημα IV – σελίδα 258). Επίσης ότι μετά το πέρας των κατασκευαστικών εργασιών ότι θα γίνει απομάκρυνση των ξενικών ειδών που πιθανά να εντοπιστούν (ΜΠΕ – σελίδα 47).
  • Για την εκτίμηση του φράγματος ανάσχεσης της άγριας ορνιθοπανίδας δεν λαμβάνονται υπόψη τα λειτουργούντα Α/Π της περιοχής ούτε τα σχεδιαζόμενα στο εγγύς μέλλον που έχουν άδεια παραγωγής με το επιχείρημα ότι τέτοια Α/Π δεν υπάρχουν.
  • Στα αναμενόμενα οφέλη από την αιολική ενέργεια (ΜΠΕ – σελίδα 90) περιγράφεται ότι θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας χωρίς να γίνεται καμία εκτίμηση για το πόσες θέσεις εργασίας θα χαθούν ή δεν θα δημιουργηθούν ποτέ λόγω της ύπαρξης των Α/Γ από άλλους τομείς της οικονομίας. Επίσης ότι θα δημιουργηθεί εισροή εισοδημάτων από εργασίες, εργολαβίες και προμήθειες από την τοπική αγορά,  που όμως είναι όλα πρόσκαιρα και μέχρι να ολοκληρωθούν οι κατασκευαστικές εργασίες, ενώ οι απώλειες θα είναι διαχρονικές. Τέλος ότι θα υπάρξει κοινωνικό όφελος μέσω της μείωσης των λογαριασμών ρεύματος για τους κατοίκους των κοινοτήτων που θα φιλοξενούν τα έργα, χωρίς όμως να γίνεται καμία αναφορά για το ύψος αυτών των ωφελειών, για τον τρόπο που θα επιμερίζονται μεταξύ των Δήμων Σητείας, Ρεθύμνου και Αμαρίου και βεβαίως χωρίς να υπάρχει καμία απολύτως εξασφάλιση ότι αυτά τα οφέλη θα συνεχίσουν να υπάρχουν για όλη την διάρκεια λειτουργείας του έργου. Έτσι δεν είναι δυνατόν να εκτιμηθούν τα οφέλη και να συγκριθούν με τις απώλειες για φανεί αν το ισοζύγιο είναι θετικό ή αρνητικό.

Για τους παραπάνω λόγους η νέα ΜΠΕ πρέπει να απορριφθεί από το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Σητείας αλλά και από την Περιφέρεια και τις διάφορες αρμόδιες γνωμοδοτούσες υπηρεσίες (αρχαιολογικές υπηρεσίες, υπηρεσίες αρμόδιες για το περιβάλλον, ΥΠΕΝ – ΔΙΠΑ κλπ.).

Ανεξάρτητα από τις γνωμοδοτήσεις αυτές οι κάτοικοι και οι φορείς της Σητείας πρέπει να είναι έτοιμοι να δώσουν ακόμα μία αποφασιστική μάχη για την ακύρωση του έργου και την διάσωση της περιοχής.

Σητεία 03/04/2023

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΓΩΝΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΥΒΡΙΔΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΑΜΑΡΙΟΥ