«Πώς μπορείτε να αγοράζετε ή να πουλάτε τον ουρανό – τη ζεστασιά της γης; Η δροσιά του αγέρα ή το άφρισμα του νερού δεν μας ανήκουν. Πώς μπορείτε να τα αγοράσετε από μας; Είμαστε τμήμα της γης, και η γη είναι τμήμα του εαυτού μας.
Κάθε αστραφτερή πευκοβελόνα, κάθε αμμούδα στις ακρογιαλιές, κάθε θολούρα στο σκοτεινό δάσος, κάθε ξέφωτο και κάθε ζουζούνι που ζουζουνίζει είναι, στη μνήμη και στην πείρα του λαού μου, ιερό». Το 1855 ο Φράνκλιν Πηρς, δέκατος τέταρτος πρόεδρος των ΗΠΑ, ζητάει από τους Ινδιάνους να πουλήσουν τη γη τους στην αμερικανική κυβέρνηση. Ο αρχηγός των Ινδιάνων Σιάτλ του απαντάει με τα παραπάνω λόγια, που μας δίνουν –κι ας ειπώθηκαν ενάμισι αιώνα πριν– έναν θαυμάσιο ορισμό των κοινών αγαθών, τα οποία ανήκουν σε όλους και ακριβώς γι’ αυτό οφείλουν να μένουν εκτός εμπορευματικής συναλλαγής. Ποια είναι αυτά; Ο αέρας, το νερό, το φυσικό περιβάλλον με τη βιοποικιλότητά του. Και η επιστολή του Ινδιάνου αρχηγού συνεχίζει: «Τα μέρη της γης, το ένα με το άλλο, δεν κάνουν για τον Λευκό διαφορά. Είναι ένας ξένος που φτάνει τη νύχτα και παίρνει από τη γη όλα όσα τού χρειάζονται. Η γη δεν είναι αδερφός του, αλλά εχθρός που πρέπει να τον κατακτήσει. Η απληστία του θα καταβροχθίσει τη γη και θ’ αφήσει πίσω του μόνο έρημο».
Τι έρχονται σήμερα να κάνουν οι μεγάλες εταιρείες με την εγκατάσταση των βιομηχανικών ΑΠΕ στις βουνοκορφές της Κρήτης; Με το πρόσχημα της προώθησης των «επενδύσεων» χωρίς ελέγχους και περιορισμούς, παραδίδεται στα μεγάλα συμφέροντα για «αξιοποίηση»- όπου θα επιτρέπονται σχεδόν τα πάντα- όλη η μοναδική φύση της Κρητικής γης. Τεράστια κατασκευάσματα οι ανεμογεννήτριες των 90 μέτρων, οι οποίες για να εγκατασταθούν απαιτούνται τόνοι μπετόν και υπόγεια συστήματα, απειλούν με πλήρη καταστροφή τις πλαγιές των βουνών, αφού μόνο για να μεταφερθούν χρειάζονται να διανοιχθούν δρόμοι και να γίνουν εργοτάξια, που μετά την ολοκλήρωση των εργασιών θα αφήσουν πίσω τους μόνο ερείπια. Αλλά ερείπια μιας ζωής και ενός ολόκληρου οικοσυστήματος, μη αναστρέψιμα. Και επιπλέον είναι εσκεμμένα παραπλανητικοί οι ισχυρισμοί περί μείωσης εκπομπών CO2 και αντικατάστασης των ρυπογόνων μονάδων αφού οι α/γ δεν παράγουν φορτίο βάσης, ούτε ρεύμα όποτε το χρειαζόμαστε. Η παραγωγή ρεύματος είναι ασταθής, γιατί εξαρτάται από τη διακύμανση του ανέμου και για το λόγο αυτό απαιτούν την παράλληλη λειτουργία υποστηρικτικών σταθμών ορυκτών.
Είναι δε υποκριτικές και συνάμα εξοργιστικές οι υποσχέσεις περί «αναδάσωσης» της περιοχής μετά το πέρας της επένδυσης. Γιατί αλήθεια, πώς να αντικαταστήσεις τους πρίνους, τις δρυάδες, τους ασπαλάθους, τις αλαδανιές, τις φασκομηλιές και τα θυμάρια, τους έρωντες, τις καλοκοιμηθιές, τα κρίνα, τα μελισσάκια, τα μανουσάκια, πώς να ξαναδώσεις αρώματα και χρώματα, συνδυασμούς και μίξεις αιώνων, πώς να ξαναζωντανέψεις την πανίδα σε ένα τόπο που έχει διαταραχθεί και που κάποια είδη του θα εξαφανιστούν;
Η σκέψη μου τρέχει στα σημεία του χάρτη αυτών των «επενδύσεων» και τρομοκρατείται. Σκεφτείτε το Αρέτι περικυκλωμένο από αυτές τις μηχανές, την Καρδαμούτσα, τους παραδοσιακούς οικισμούς Νοφαλιά, Κουρούνες, Περονίδες, τα χωριά Καστέλλι και το Κάτω Χωριό της Φουρνής, το Δράσι και το Νήσπιτα, τα Κρεμαστά και την Κουφή Πέτρα, για να απαριθμήσω μόνο μερικά. Άραγε έχουμε δικαίωμα να τους επιτρέψουμε να κερδοσκοπήσουν εις βάρος των επόμενων γενεών;
Και για να μη θεωρούν ότι «δειλοί, μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα» στεκόμαστε αμήχανοι, ας ενστερνιστούμε το λόγο του Παλαιστίνιου ποιητή Σαμίχ Κάσεμ
«Ίσως αρπάξεις απ’ τη γη μου και την τελευταία σπιθαμή.
Ίσως μου κλέψεις την κληρονομιά του παππού μου
Ίσως καθίσεις παν’ απ’ το χωριό μας σαν εφιάλτης τρόμου εχθρέ του ήλιου, αλλά δεν παζαρεύω κι ως τον ύστατο χτύπο της καρδιάς μου θα αντιστέκομαι!»
ΜΑΡΙΑ ΚΩΣΤΑΚΗ
ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
