Αγία Τριάδα, Φλαμουριανά, Λακώνια
ο ναός της Αγίας Τριάδας, στα Φλαμουριανά στα μέσα Λακώνια

Του πρωτ. Ευαγγέλου Παχυγιαννάκη

Η περιοχή των Λακωνίων είναι ένας ευλογημένος τόπος. Ο Δημιουργός Θεός τον έχει πλουτίσει με μια ιδιότυπη μυστικοπαθή ευκαρπία.

Αναπαύεται νωχελικά  ανάμεσα σε δύο χούφτες ενωμένες, που δημιουργούν οι γύρω βουνοσειρές και κρατάνε την γονιμότητα σε όλα τα καλούδια που παράγει η γή: λάδι, κρασί, δημητριακά, σύκα, οπωροκηπευτικά και ό, τι άλλο χρήσιμο και όμορφο σε βότανα και λουλούδια, που στολίζει τη φύση. Τα δύο χωριουδάκια που έχουν αναπτυχθεί Μέσα Λακώνια και Έξω Λακώνια, δορυφορούμενα από  τους γύρω συνοικισμούς επώνυμων οικογενειών (Καρτέρηδων, Μαρνέληδων, Φιορέτζτηδων, Βάχηδων, Φλαμουριανά κ.λπ.), συμπληρώνουν την οικιστική εικόνα.

Η ετυμολογία του τοπωνύμιου προέρχεται κατ΄ άλλους μεν από το ότι η περιοχή βρίσκεται μέσα σε ένα λάκκο, μια κοιλάδα –  μεγάλη λακκούβα και πρέπει να γράφεται με δύο κ: Λακκώνια, ο δε Στέργιος Σπανάκης την ετυμολογεί από τη λέξη λαγκών- όνος, οπότε πρέπει να γράφεται με ένα κ: Λακώνια. Την πρώτη αναφορά βρίσκομε στον Γάλλο πρεσβευτή Farbreguettes, που επισκέφτηκε την ανατολική Κρήτη το 1834 και περιέγραψε την περιοχή και μιλάει για μια «αρκετά γόνιμη κοιλάδα, αλλά αρκετά χαμηλή και πλημμυρισμένη κατά τον χειμώναˑ την ονομάζουν La Gonia». Σημαντική φαίνεται η εκδοχή που διατυπώνει ο αείμνηστος καθηγητής, μελετητής των παλαιών ναών και ειδικότερα της ορθοδόξου αγιογραφίας Σταύρος Μαδεράκης: «θα πρέπει να δούμε στο τοπωνύμιο Λακώνια μια επιβίωση της αρχαίας έκφρασης ΄΄λατῳίς γῆ ἤ χώρα΄΄, φράση, η οποία σημαίνει την περιοχή της Λατούς, αν πράγματι το όνομα της πόλης είναι ο δωρικός τύπος του ονόματος Λητώ, γιατί το επίθετο λατῳίς, άλλος τύπος του επιθέτου λατῷος  (λητῷος) σημαίνει αυτόν, που ανήκει ή κατάγεται από τη Λητώ», σημειώνει.

Στο συμπέρασμα αυτό οδηγείται ο Μαδεράκης, καθότι θεωρεί καίρια την σημασία του χώρου των Λακωνίων, όχι μόνο ως συντομότερου  δρόμου επικοινωνίας μεταξύ των δύο ομωνύμων πόλεων (Λατώ), αλλά και είναι πολύ πιθανόν ότι στο όνομα Λακώνια να επιζή παρεφθαρμένο το όνομα Λατώ και σημαίνει απλά «λατῳίς χώρα», δηλαδή περιοχή της Λατούς. Αλλά, το θέμα αυτό αφορά τους γλωσσολόγους.

Εμείς στο σημερινό μας γραφτό, με την ευκαιρία της μεγάλης Δεσποτικής εορτής της Πεντηκοσκής, που γιορτάζει ο Ναός της Αγίας Τριάδος στη θέση Φλαμουριανά των Μέσα Λακωνίων, θα παραθέσομε μερικά ιστορικά στοιχεία γι’  αυτόν. Ο Ναός ήταν το Καθολικό μοναστικής αδελφότητος, που είχε σχέση με τη Βυζαντινή Μονή της Χοζοβιώτισσας Αμοργού, η οποία μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα διεκδικούσε κτήματα από τη Μονή της Αγίας Τριάδος. Οι κατά καιρούς, όμως, Επίσκοποι Πέτρας υποστήριζαν, ότι ποτέ δεν είχε αποκτήσει δικαιώματα η Μονή της Αμοργού επί των Κρητικών Μοναστηριών και συγκεκριμένα των Αγίων Πάντων του Χουμεριάκου και της Αγίας Τριάδος Μέσα Λακωνίων.

Για τον Ναό μπορεί κανείς να βρει ενδιαφέροντα στοιχεία στον Α ΄τόμο Μοναστήρια της Κρήτης, μέρος γ΄, ενότητα κγ΄, του Νίκου Ψιλάκη, σελ. 445-47, όπου και σχετικά έγγραφα των Επισκόπων Πέτρας,.

Ο Ναός είναι μονόχωρος κεραμοσκεπής με στέγη αμφικλινή εξωτερικά, και εσωτερικά με οξυκόρυφη καμάρα. Η γλυπτή εντοιχισμένη επιγραφή, που σώζεται πάνω από την είσοδο του Ναού, μαρτυρεί την ταυτότητα της ανοικοδομήσεως και ταυτότητός του. Γράφει η επιγραφή: «+ ΑΝΟΙΚΟΔΟΜΗΘΗ Ο ΠΑΡΩΝ ΘΕΙΟΣ ΚΑΙ ΠΑΝΣΕΠΤΟΣ ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΖΩΟΠΟΙΟΥ ΚΑΙ ΑΔΙΑΙΡΕΤΟΥ ΤΡΙΑΔΟΣ ΔΙ’ ΕΞΟΔΟΥ ΚΑΙ ΚΟΠΟΥ ΤΟΥ ΟΣΙΩΤΑΤΟΥ ΚΥΡΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ ΣΙΓΑΝΟΥ ΚΑΙ ΜΑΛΑΧΙΑ, ΑΔΕΛΦΟΙ ΚΑΤΑ ΣΑΡΚΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΠΟΤΕ ΜΑΝΟΛΗ. + ΔΕΥΤΕΡΑ ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΙΣ ΠΑΡΑ ΜΑΝΟΛΗ ΙΩ. ΣΙΓΑΝΟΥ  ιΑΨΛΗ΄ ΙΟΥΛΛΙΟΥ ΕΙΣ ΤΑΣ ΚΗ΄ . ΖΠΛΑ΄ ΙΝΔΙΚΤΙΩΝΟΣ (ΣΤ) .

Η χρονολογία ΖΠΛΑ΄ (7.131) αφορά την ανοικοδόμηση του Ναού, από τους αδελφούς κατά σάρκα μοναχούς Νικηφόρο και Μαλαχία Σιγανοί και είναι από κτήσεως κόσμου και αντιστοιχεί με το 1622/3 μ. Χ. Αργότερα ένας άλλος Σιγανός, ο Μανοήλ ιερέας, στις 28 Ιουλίου το 1734, ανακαίνισε τον Ναό.

Ο Ναός στην παρούσα μορφή του είναι ανακαινισμένος με πολλές επεμβάσεις συντηρήσεως, προς αποφυγήν καταρρεύσεώς του. Τρεις αντηρίδες στηρίζουν τη βόρεια πλευρά και τρεις τη νότια και μια παχιά τσιμεντένια λουρίδα στεφανώνει την εκκλησία γύρω-γύρω. Όλες οι επιφάνειες εξωτερικά έχουν καλυφθεί με την «τεχνική του αρτιφισιέλ», καθώς και το καμπαναριό, που βρίσκεται στη νοτιοδυτική γωνία. Η τεχνική αυτή «επίχρισμα τεχνητού λίθου», είναι μια τεχνική ειδικής επεξεργασίας του εξωτερικού επιχρίσματος, πολύ διαδεδομένη στα αστικά κέντρα και προσαρμοσμένη στο ύφος της μεταπολεμικής Αθήνας, κυρίως κατά τις δεκαετίες 1960 και ’70. Την εργασία αυτή, με εξαιρετική επιμέλεια εκτέλεσε και διακόσμησε, με γεωμετρικά σχήματα, ο Νικόλαος Εμμαν. Θραψανιώτης, από τις Τάπες και εργοδηγό τον Γεώργιο Εμμαν. Γαλανάκη, από τις Τάπες.

Τα δύο παράθυρα και το αγιοθύριδο  φωτίζουν και αερίζουν αρκετά τον εσωτερικό χώρο, ώστε να μη δημιουργείται  υγρασία. Το αγιοθύριδο,  τρίλοβο, είναι  περίτεχνο, με αρκετά ανοίγματα για να προσφέρουν φωτισμό και αέρα στο ιερό Βήμα.

Στο άλλο άρθρο μας ασχολούμαστε με την εικόνα της Πεντηκοστής, που βρίσκεται στο τέμπλο και αποτελεί ένα σπάνιο τύπο εικόνος της Πεντηκοστής στους Ναούς της Κρήτης.

Print Friendly, PDF & Email

Από giorgos