Η Κινηματογραφική Λέσχη Αγίου Νικολάου προβάλλει απόψε την ταινία «το θεώρημα» του διάσημου Ιταλού σκηνοθέτη Πιερ Πάολο Παζολίνι στις 9:30 στον κινηματογράφο Rex. Είναι μία από τις πιο επίμαχες ταινίες του που στην εποχή της σκανδάλισε και δίχασε το κοινό. Ο δημιουργός και ο παραγωγός της ταινίας σύρθηκαν στα δικαστήρια με την κατηγορία της ανηθικότητας.Eνώ η Καθολική Εκκλησία της επιτέθηκε εξαιρετικά βιαία (την ίδια στιγμή η Ένωση των Καθολικών Κριτικών της απένειμε ειδικό βραβείο στο Φεστιβάλ της Βενετίας!).
Η ιστορία της ταινίας είναι απλή αλλά και συνμα εξωφρενική: ένας μυστηριώδης άντρας με αγγελικό πρόσωπο φτάνει στο σπίτι μιας πλούσιας μιλανέζικης οικογένειας και αφού ξελογιάζει σεξουαλικά όλα τα μέλη της (την κόρη, το γιο τη μητέρα και τον πατέρα) μαζί και την υπηρέτρια, εξαφανίζεται προκαλώντας την καταστροφή και το χάος.
Το φιλμ γυρίστηκε την εποχή – -1968- που ο Παζολίνι έπαυε να είναι ο «ποιητής του υποκόσμου» και ως ακραίος αριστεριστής επαναστάτης άρχισε να κάνει παραβολικές ταινίες – καταγγελίες της μεγαλοαστικής τάξης. Ο ίδιος είχε πει, μιλώντας για το θέμα της ταινίας «ότι και αν κάνει ένα μέλος της αστικής κοινωνίας είναι πάντα λάθος …οτιδήποτε γίνεται από την αστική τάξη, όσο ειλικρινές βαθύ κι ευγενικό κι αν είναι, βρίσκεται πάντα στη λάθος πλευρά των γραμμών.
Τόσο στο «θεώρημα» όσο και στο επόμενο φιλμ, το «χοροστάσιο» εμφανίζονται οι επιρροές του Παζολίνι από τις θεωρίες του Μαρξ αλλά και του Φρόυντ. Από τη μία κριτικάρει οξύτατα την «αγία οικογένεια». Μετά την ξαφνική αποχώρηση του μυστηριώδους ξένου (εξολοθρευτής άγγελος ή Θεός, ιάβολος, Διόνυσος..) το κάθε μέλος της οικογένειας αρχίζει να οδηγείται σε αδιέξοδο και να αποπροσανατολίζεται: η σύζυγος βγαίνει στους δρόμους αναζητώντας τυχαίους εραστές σε μια προσπάθεια να βρει τη «γαλήνη» που της πρόσφερε ο ξένος, ο σύζυγος παραδίνει το εργοστάσιο του στους εργάτες και περιφέρεται γυμνός, η κόρη πέφτει σε κατατονική κατάσταση, ενώ ο γιος απαρνείται τη ζωγραφική του φτάνοντας στο σημείο να καταστρέψει τους πίνακες του.
Από την άλλη η ταινία φαίνεται να στοχάζεται πάνω στη φύση του έωτα ο οποίος μπορεί να λειτουργήσει είτε ως ανίατη ασθένεια είτε ως «λυτρωτική», «θεία» αποκάλυψη. Οι ενδιάμεσες διαβαθμίσεις απλώς δεν υπάρχουν. Ο Παζολίνι όμως προχωράει ακόμα πιο πέρα, τολμώντας να συνδυάσει την μαρξιστική φιλοσοφία με τη φροϋδική ψυχανάλυση. Φαίνεται να πιστεύει ότι η μοναδική ιδεολογία που ενώνει τους ανθρώπους , και επομένως καταργεί τις τάξεις, είναι το σεξ χωρίς ταμπού και κοινωνική καθοδήγηση!
Και δεν σταματάει εδώ. Πέρα από τους Μαρξ και Φρόϋντ, όντας βαθύτατα χριστιανός, φορτίζει την ταινία του μ΄ ένα έντονο μυστικισμό. Αντίθετα με τα μέλη της οικογένειας των αστών, η υπηρέτρια, που προέρχεται από αγροτική τάξη, επιστρέφει στο χωριό της όπου ανακαλύπτει τον αληθινό προορισμό της: να κάνει θαύματα! Σήμερα, 38 χρόνια από την πρώτη προβολή της ταινίας, είνα αλήθεια ότι τα σύμβολα στη φόρμα και στο περιεχόμενο της ταινίας, ίσως ξενίσουν. Ίσως να φανούν απλοϊκά, ακόμα και ξεπερασμένα.
Ωστόσο, πέρα από τις οποίες κοινωνικο- πολιτικές προεκτάσεις, «το θεώρημα» είναι πάνω απ΄ όλα ένα ποιητικό δημιούργημα. Και η ποίηση είναι στον αντίποδα της απόδειξης και της αυστηρής λογικής. Αξίζει να δείτε την ταινία ώστε να γνωρίσετε το έργο του Παζολίνι, ενός σημαντικού σκηνοθέτη και αιρετικού δημιουργού που δεν υπάκουε σε κανένα κατεστημένο ηθικό κώδικα. Είναι χαρακτηριστκό παράδειγμα ταινιών που πλέον σπανίζουν. Πέρα απ΄όλους τους συμβατικούς κανόνες «στρωτής» και προβλέψιμης δραματουργίας, ενάντια σε κάθε έννοια κομφορμισμού, ο Παζολίνι απλά ουρανοβατεί καθώς δημιουργεί, όπως όλοι οι ποιητές. …
Η Κινηματογραφική Λέσχη
