Η Κινηματογραφική Λέσχη Αγίου Νικολάου προβάλει το βράδυ της Πέμπτη (30.11.) στον κινηματογράφο Ρεξ στις 21:30 μ.μ. την ταινία «Το πνεύμα του μελισσιού» του Ισπανού σκηνοθέτη Βίκτο Ερίθε. Ο σκηνοθέτης είναι σχετικά άγνωστος στο πλατύ κοινό, και έχει γυρίσει μόλις τρεις ταινίες τα τελευταία τριάντα τρία χρόνια. Κι όμως, αυτή τη ταινία, η πρώτη του, θεωρείται ως ένα από τα καλύτερα, αν όχι το καλύτερο στην Ευρώπη, πρωτόλεια όλων των εποχών. Ο Ερίθε τέλειωσε τις σπουδές του στις αρχές της δεκαετίας του ’60 και δούλεψε ως κριτικός κινηματογράφου, σκηνοθέτης στην τηλεόραση και σε διαφημίσεις έως το 1973 που γύρισε το «Το πνεύμα τυ μελισσιού».
Τόσο η ιστορία της ταινίας (διαδραματίζεται σ’ ένα απομονωμένο χωριό το 1940, λίγο μετά το τέλος του Ισπανικού εμφύλιου πολέμου) όσο και η εποχή που γυρίστηκε (λίγο πριν το τέλος της δικτατορίας του Φράνκο) συντέλεσαν στο να θεωρηθεί ως μία σύνθετη αλληγορία της ζωής στη χώρα, κάτω από τη σκιά του αυταρχικού καθεστώτος.
Στην εποχή της ήταν πολύ επιτυχημένη και δεν χρειάζεται να ξέρουμε λεπτομέρειες της Ισπανικής ιστορίας για να καταλάβουμε τους λόγους. Μερικές φορές η τέχνη εμπνέει τους ανθρώπους με το να τους αποκαλύπτει ένα βαθύ αίσθημα Ομορφιάς σε εποχές που η ασχήμια βασιλεύει. Η ταινία ξεκινάει ως παραμύθι: «Μια φορά κι ένα καιρό…», υποδηλώνοντας ότι πρέπει να την δούμε μεταφορικά και όχι κατά γράμμα.
Διαδραματίζεται σε χώρο και τόπο ασαφή: «Κάπου στην επαρχία της Καστίλης γύρω στα 1940». Αυτός ο ιδιότυπος συνδυασμός λεπτομέρειας και ασάφειας τονίζει τη συμβολική της διάσταση. Ξεδιπλώνεται ως ένα όνειρο – αργά και σταθερά, και συχνά απρόσμενα… Την ιστορία τη βλέπουμε μέσα από τα μάτια δύο μικρών κοριτσιών, της Ιζαμπέλας και της ¶ννας. Η οικογένεια τους έχει μετακομίσει σ’ ένα απομονωμένο χωριό για να αποφύγουν τις συνέπειες του εμφύλιου πολέμου. Οι γονείς τους φαίνεται να είναι απορροφημένοι στον δικό τους κόσμο.
Ο πατέρας, σιωπηλός, ασχολείται μόνο με τις μέλισσές του και η μητέρα γράφει συνεχώς γράμματα σ’ ένα αγαπημένο της πρόσωπο (που δεν ξέρουμε καν αν ζει). Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Ερίθε δεν μας τους δείχνει ποτέ στο ίδιο κάδρο μαζί, τονίζοντας έτσι την συναισθηματική τους απομόνωση. Στην αρχή βλέπουμε την άφιξη στο χωριό ενός περιοδεύοντα «σινεμά» που δείχνει τον «Φρανκενστάιν» (την ταινία του 1931).
Η ¶ννα εντυπωσιάζεται βαθιά από την παράξενη ιστορία της ταινίς, ειδικά με την σκηνή στην οποία το «τέρας» συναντά το μικρό κορίτσι στη λίμνη και κυριεύεται από την επιθυμία να βρει και να γίνουν φίλοι με το δικό της «τέρας» – ένα τραυματισμένο στρατιώτη του Δημοκρατικού Στρατού…
Το φιλμ δεν μας γυρίζει απλά πίσω στις αναμνήσεις της παιδικής μας ηλικίας, αλλά σ’ ένα βαθύτερο πυρήνα της ύπαρξης μας, εκείνο της γλυκιάς αθωότητας και ευλογημένης άγνοιας. Μας ωθεί ν’ ανακαλύψουμε πάλι και να επιστρέψουμε σ΄ αυτή την κατάσταση, καθώς το παρακολουθούμε θαμπωμένοι και ελαρώς ζαλισμένοι από την ομορφιά του.
Όλες οι εικόνες στην ταινία κρύβουν επιμελώς την αληθινή τους διάσταση, και η άποψη του Ερίθε ότι μόνο ως παιδιά μπορούμε να αντιληφθούμε τα ψέματα της ζωής είναι τόσο ανησυχητική όσο η απεραντοσύνη του τοπίου σε αντίθεση με τις κουκκίδες – ήρωες της. Πιστεύουμε ότι η αποψινή μας ταινία είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα ενός κινηματογράφου που, ενώ αξίζει να γίνει γνωστός σε όλους, έχει καταδικαστεί στη λήθη.
Σας προτείνουμε λοιπόν απόψε να αφήσετε τον εαυτό σας να βυθιστεί στον ονειρικό κόσμο ενός Ισπανού μάστορα των εικόνων, να περιπλανηθείτε στα χρυσαφένια και ερημικά υψίπεδα της Καστίλης καθώς και στα βαθιά, γλυκά μαύρα μάτια της εξάχρονης ¶ννας. Είναι τέτοια η δύναμη τους, που αυτές οι εικόνε θα μείνουν για πάντα χαραγμένες στη μνήμη σας.
