Πολλά περισσότερα από όσα ανέμεναν οι διοργανωτές, ήρθαν στην επιφάνεια κατά τη διάρκεια της έκθεσης “Imperial Airways υδροπλάνα στην Ελούντα του Μεσοπολέμου“, που διοργάνωσε η βιβλιοθήκη Μανώλης Φουντουλάκης στο κοινοτικό κατάστημα της Ελούντας από τις 31 Ιουλίου έως τις 7 Αυγούστου. Ενδιαφέροντα στοιχεία, πληροφορίες, διηγήσεις, εκτυλίχθηκαν τόσο τη βραδιά των εγκαινίων (Κυριακή 31/7), όσο και κατά τη διάρκεια της έκθεσης.
Ουσιαστικά η έκθεση έφερε στο φως τη πρώτη περίοδο της Ελούντας ως κοσμοπολίτικο χωριό. Από το 1929 έως την έναρξη του Δεύτερου Παγκοσμίου πολέμου, τα υδροπλάνα της Imperial Airways, χρησιμοποιούσαν τον Κόρφο της Ελούντας ως ενδιάμεσο σταθμό στο ταξίδι προς Αλεξάνδρεια και Ινδίες, με επιστροφή στη μεγάλη Βρετανία. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα τη μεταστάθμευση του πολυτελούς σκάφους Imperia για τη φιλοξενία των επιβατών, τη δημιουργία σταθμού υποστήριξης των υδροπλάνων, τη βενζιναποθήκη. Έφερε την Ελούντα πιο κοντά στον πολιτισμένο κόσμο της εποχής, έναν τόπο που ζούσε ουσιαστικά από την αλιεία και τη Σπιναλόγκα.
Ούτε η Μαρίνα Φουντουλάκη, που μας μίλησε για τη προσπάθεια αυτή, δεν περίμενε όσα έμαθε από την εβδομάδα της έκθεσης, όπως επίσης και ο Dave Davis, Βρετανός κάτοικος Ελούντας που ερευνά εδώ και καιρό την εποχή των υδροπλάνων στη περιοχή.
Δύο νέα στοιχεία, βάζουν στην όλη εικόνα και τους κατοίκους της Σπιναλόγκας οι οποίοι για μια δεκαετία έβλεπαν να περνούν μπροστά τους τα υδροπλάνα και να μεταφέρουν ανθρώπους. Θα πρέπει να ήταν τόσο έντονη η αίσθηση ανάμεσα στην ελευθερία και στη φυλακή της Σπιναλόγκας, που ένας από τους έγκλειστους είχε σκιτσάρει στο τοίχο του σπιτιού του ένα υδροπλάνο, σκίτσο το οποίο ανακαλύφθηκε σχετικά πρόσφατα.
Ακόμα, κατά τη διάρκεια της έκθεσης μάθαμε ότι οι κάτοικοι της Σπιναλόγκας πένθησαν μαζί με όλο τον υπόλοιπο κόσμο όταν έγινε το δυστύχημα με το υδροπλάνο Scipio (22 Αυγούστου 1936) που αφαίρεσε τη ζωή δυο επιβατών στρατιωτικών.
υδροπλάνα στην Ελούντα, το τέλος
Η εποχή των υδροπλάνων έληξε με την έναρξη του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου. Μετά το τέλος του, ο κόσμος είχε πλέον τόσο αλλάξει, η τεχνολογία είχε κάνει τεράστια άλματα, οπότε τα υδροπλάνα και οι ενδιάμεσοι σταθμοί δεν ήταν αναγκαία.
Στις παράλληλες εκδηλώσεις της έκθεσης ο στρατιωτικός ακόλουθος της Βρετανικής Πρεσβείας, Captain Richard Blackwell, κατέθεσε στεφάνι στον τάφο των δύο Βρετανών στο νεκροταφείο της Ελούντας μετά από μνημόσυνο που εψάλλη εκεί.
Όπως μας είπε η κ. Φουντουλάκη, όλα αυτά, μέρη της ιστορίας του τόπου πρέπει να καταγραφούν με σύστημα και να αποτελέσουν κτήμα όλων ακόμα και με τη διδασκαλία τους στα σχολεία. Μη ξεχνάμε την ιστορία του τόπου, από την αρχαία Ολούς, την εποχή των Βενετσιάνων, το πέρασμα των Τούρκων, το κεφάλαιο Σπιναλόγκα ως λεπροκομείο, την δεκαετία των υδροπλάνων και τη σύγχρονη Ελούντα που αναπτύχθηκε, όπως – όπως μετά τις αρχές της δεκαετίας του ’60.
