Χωρίς κα κομίσει ιδιαίτερα, κάποια χειροπιαστά "Δώρα", πέρασε και έφυγε, από το Ετήσιο Τακτικό Συνέδριο της ΚΕΔΚΕ, ο Υπουργός Εσωτερικών, Προκόπης Παυλόπουλος, μαζί με το επιτελείο του. Το συνέδριο ολοκληρώθηκε, χωρίς να ικανοποιηθούν ιδιαίτερα κάποια ζητούμενα, αλλά και χωρίς την αυτοκριτική που θα περιμέναμε από την πλευρά των Δημάρχων.
Τα οικονομικά της αυτοδιοίκησης απασχόλησαν στο μεγαλύτερο μέρος στο συνέδριο, οπως επίσης και μια σειρά θεσμικά προβλήματα, που θα έπρεπε να είχαν λυθεί δώ και χρόνια.
Το ψήφισμα που ακολουθεί εκφράζει σε μεγάλο βαθμό την αγωνία των αιρετών για το μέλλον της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η οποία με τον τρόπο που λειτούργησε το πρόγραμμα Καποδίστριας, ενώ θα έπρεπε να έχει βελτιώσει τη λειτουργία της, σε κάποιες των περιπτώσεων, οπισθοδρομεί. Αυτό όμως είναι και θέμα προσώπων και αυτό αντικατοπτρίζεται με ξεκάθαρο τρόπο μέσω όσων κυβερνούν τους Δήμους της χώρας.
Το ψήφισμα του συνεδρίου ακολουθεί ως έχει:
ΕΤΗΣΙΟ ΤΑΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ Κ.Ε.Δ.Κ.Ε.
Χερσόνησος Ηρακλείου, 21-23 Οκτωβρίου 2004
ΨΗΦΙΣΜΑ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Οι βασικές μας θέσεις για το σύγχρονο κράτος με αποκέντρωση και αυτοδιοίκηση, είναι:
- Η διασύνδεση της χώρας με την πορεία προς μία δημοκρατικά προσανατολισμένη Ευρώπη με οικονομική ισχύ και υποστήριξη των τοπικών κινωνιών.
- Η ενίσχυση της δημοκρατίας και της αξιοπιστίας των αντιπροσωπευτικών και συμμετοχικών θεσμών και
- ενίσχυση της συνταγματικής θέσης της αυτοδιοίκησης με την τελευταία αναθεώρηση του Συντάγματος.
Αυτές επιβάλλουν
Στην πολιτική εξυσία και τη σημερινή κυβέρνηση να αναλάβουν πρωτοβουλίες και να θέσουν προτεραιότητες, ώστε να επιτευχθούν:
- η ενδυνάμωση των θεσμών της αποκέντρωσης με αυτοδιοίκηση,
- η εξυπηρέτηση του πολίτη στον πληρέστερο βαθμό και το πλησιέστερο προς αυτόν επίπεδο, και
- η ισόροπη περιφερειακή ανάπτυξη.
Όλα αυτά απαιτούν την εναρμόνιση του θεσμικού και λειτουργικού πλαισίου της διοικητικής διάρθρωσης της χώρας με την ευρωπαϊκή πραγματικότητα.
Γι’ αυτό το Συνέδριό μας, προτείνει:
1) Τη θεσμοθέτηση του β’ βαθμού αυτοδιοίκσης σε επίπεδο περιφέρειας, με αιρετό Περιφερειάρχη και αιρετό Περιφερειακό Συμβούλιο.
Οι Περιφέρειες αποτελούν το επίπεδο εκείνο που συγκεντρώνει τα απαραίτητα δημογραφικά, κοινωνικά και οικονομικά μεγέθη για το σχεδιασμό, προγραμματισμό και υλοποίηση της περιφερειακής ανάπτυξης.
Γι’ αυτό προτείνει στις εκλογές του 2006 να έχουμε την εκλογή των πρώτων αιρετών οργάνων της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης, η οποία θα αναλάβει και την υλοποίηση του Δ’ Κ.Π.Σ. σε περιφερειακό επίπεδο. Εξάλλου από το 2006 η Ε.Ε. θα επιλέγει τις αιρετές περιφερειακές αρχές ως ισότιμους συνομιλητές στη διαμόρφωση περιφερειακών πολιτικών.
2) Θεωρεί ώριμο και απαραίτητο να καθιερωθεί η κατάλληλη δομή μητροπολιτικής διακυβέρνησης που θα αντιμετωπίζει τα υπερτοπικά προβλήματα και θα παίρνει αποφάσεις για ολόκληρο το αστικό συγκρότηα.
Η ενιαία και αποτελεσματική αντιμετώπιση των κοινών υπερτοπικών προβλημάτων απαιτεί διευρυμένες αρμοδιότητες και τους αναγκαίους πόρους καθώς επίσης και μηχανισμούς για την υλοποίηση αυτών των θεσμικών αλλαγών.
3) Η εφαρμογή, στο σύνολό τους, των νόμων (1828/89 αι 2539/97) που έχουν καταστρατηγηθεί από όλες τις μέχρι τώρα κυβερνήσεις, δεν μπορεί να επιλύσει οριστικά το οικονομικό πρόβλημα της αυτοδιοίκησης, δεν κατοχυρώνει τον ουσιαστικό αναπτυξιακό ρόλο της και δεν οριοθετεί με ένα καθαρό πλαίσιο τις σχέσεις της με το κράτος, με δεδομένο ότι διατηρεί την εξάρτησή της από το σύστημα των επιχορηγήσεων, πολύ δε περισσότερο δε συγκλίνει με το ευρωπαϊκό πρότυπο για την αυτοδιοίκηση. Θεωρούμε ότι ΑΜΕΣΑ επιβάλλεται η οργάνωση ενός αποτελεσματικού διαλόγου ανάμεσα στην κυβέρνηση, τα πολιτικά κόμματα και την αυτοδιοίκση. Ο διάλογος αυτός θα πρέπει να καταλήξει σε μια εθνική συμφωνία για το τι αυτοδιοίκηση θέλουμε, ποιος είναι ο ρόλος της στο ενιαίο πολιτικό σύστημα της χώρας και με ποιους πόρους, μέσα, ενιαίο δημοσιονομικό πλαίσιο, ασκεί τη συνταγματική αποστολή της.
Ένας τέτοιος διάλογος οφείλει και πρέπει να λάβει υπόψη του τις εξής αρχές:
- Την σύγκλιση με την ευρωπαϊκή θεσμική και οικονομική πραγματικότητα.
- Την ενίσχυση της οικονομικής βάσης του νόμου 1828/89, σύμφωνα με τις αποφάσεις των συνεδρίων της Χαλκιδικής και της Θεσσαλονίκης.
- Την καθιέρωση ιδίων πόρων με τοπική φορολογία που θα μπορεί να επιβάλλει η τοπική αυτοδιοίκηση, ανάλογα με τις τοπικές ιδιαιτερότητες και ανάγκες, με μεταρρύθμιση και αναδιανομή των υφισταμένων φορολογικών πόρων και όχι με πρόσθετη επιβάρυνση των πολιτών και την παράλληλη μετατροπή των ΚΑΠ σε μηχανισμό σύγκλισης των Ο.Τ.Α.
4) Ο Νέος Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων πρέπει να αποτελέσει σταθμό στις μεταρρυθμίσεις οι οποίες απαιτούνται για την ενίσχυση του ρόλου της Τ.Α. στη χώρα μας.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν θα πρέπει να παραμείνει πίσω σε θεμελιώδη κι βασικά ζητήματα, τα οποία έχουν λυθεί εδώ και πολλά χρόνια στον ευρωπαϊκό χώρο. Ο άξονας γύρω από τον οποίο πρέπει να δομήσουμε τον νέο Κώδικα είναι το άρθρο 102 του Συντάγματος. Να ξεκινήσει τώρα η διαδικασία έκδοσης των εκτελεστικών νόμων που προβλέπει το Σύνταγμα στο άρθρο 102, ου πέραν των άλλων θα θεμελιώνουν τη βασική απαίτηση του συνταγματικού νομοθέτη για τους αναγκαίους πόρους που πρέπει να συνοδεύσουν την εκχώρηση των νέων αρμοδιοτήτων.
Με την αντίληψη για κράτος επιτελείο, που σχεδιάζει, κατευθύνει και ασκεί το συνταγματικά επιβαλλόμενο έλεγχο και εποπτεία, την τοπική αυτονομία θεμελιώνουν στην Αυτοδιοίκηση Α’ και Β’ Βαθμού, το τεκμήριο της αρμοδιότητας, η αρχή της επικουρικότητας και της εγγύτητας.
Θεωρώντας ως βάθρο της Αυτοδιοίκησης τους Δήμους θα πρέπει όχι μόνο η αρχή της επικουρικότητας, αλλά και αρχή της οικονομίας των επιπέδων διοίκησης, της αποτελεσματικότητας, της διαφάνειας, να είναι οι βασικές αρχές που θα διέπουν το νέο Κώδικα των Δήμων και Κοινοτήτων.
Αρχή και αξίωμα πρέπει να είναι ότι η πλειοψηφία κυβερνά τον Δήμο και η μειοψηφία ελέγχει.
Για την καταστατική θέση των αιρετών να υπάρξουν όλες εκείνες οι θεσμικές, λειτουργικές και οργανωτικές εγγυήσεις που επιτάσσει το Σύνταγμα και ο απλός νομοθέτης πρέπει να δώσει στον αιρετό. Ο Ευρωπαϊκός Χάρτης Τοπικών Αυτονομιών στο άρθρο 7 θέτει τη βάση επίλυσης για πολλά ζητήματα, θεσμικά, οικονομικά, λειτουργικά, ασφαλιστικά.
Βασικό κομμάτι του Κώδικα είναι το θέμα της εποπτείας και του ελέγχου. Στην πράξη ο έλεγχος νομιμότητας μεταβάλλεται σε έλεγχο σκοπιμότητας και οι Επιτροπές του άρθρου 18 δεν έχουν «καταφέρει» να διαμορφώσουν πάγια νομολογία.
Μέσα από τον Κώδικα πρέπει να περιοριστούν στο ελάχιστο οι διοικητικές πράξεις και αποφάσεις, οι οποίες αποστέλλονται στην Περιφέρεια για τον έλεγχο νομιμότητας.
5) Αξιολογούμε ότι το κρισιμότερο ζήτημα που θίγει την αξιοπιστία της Τ.Α. και διευρύνει τις ανισότητες, είναι η επενδυτική της απραξία εδώ και δύο χρόνια.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση και ιδιαίτερα οι μικροί Καποδιστριακοί Δήμοι, στηρίζουν τις προσδοκίες τους για την ανάπτυξη της περιοχής τους και την προετοιμασία τους για το Δ’ Κ.Π.Σ. στο πρόγραμμα ΘΗΣΕΑΣ που εξήγγειλε η κυβέρνηση.
Στο ρόγραμμα αυτό, που όπως ανακοινώθηκε πρόκειται να υλοποιηθεί με πόρους διπλάσιους του ΕΠΤΑ και με τη συμμετοχή των Υπουργείων, πρέπει να επιδιωχθεί η απλούστευση των διαδικασιών, ώστε να αρχίσει άμεσα η εφαρμογή του.
Απαιτούμε την συμμετοχή της ΚΕΔΚΕ στα όργανα κεντρικού πργραμματισμού και ελέγχου του ΘΗΣΕΑ, την κατανομή χρηματικού ποσού της τάξεως του 1,5 δις €, με τα ίδια κριτήρια του ΕΠΤΑ, σε όλους τους ΟΤΑ της χώρας, συμπεριλαμβανομένων και τους Δήμους Αττικής και Θεσσαλονίκης, με την εγγραφή στον Προϋπολογισμό του 2005, της θεσμοθετημένης συμμετοχής των Υπουργείων στο συγκεκριμένο λογαριασμό.
6) Όσον αφορά την υλοποίηση των διατάξεων του Π.Δ. 164/04 για τους συμβασιούχους, που καλύπτουν μεταφερθείσες αρμοδιότητες, απαιτείται η με νομοθετική ρύθμιση χρηματοδότηση του επιπλέον κόστους. Χρειάζεται επίσης άμεση ρύθμιση προκειμένου να αποφασίζει το κατεξοχήν αρμόδιο όργανο, που είναι το Δημοτικό Συμβούλιο, την ύπαρξη ή μη των προϋποθέσεων μονιμοποίησης.
7) Είναι απαραίτητο να προστατευθεί το έργο των αιρετών και το κύρος του θεσμού. Γι’ αυτό χρειάζεται διαφάνεια, σταθερο κανόνες, χρηστή διοίκηση, δίκαιη και ταχεία εκδίκαση, κατηγοριοποίηση και τελεσιδικία των υποθέσεων.
Ζητάμε την άμεση νομοθετική ρύθμιση για την απλούστευση της ισχύουσας νομοθεσίας που αφορά τις πειθαρχικές και ποινικές διώξεις των αιρετών, για αδικήματα που διαπράττοντι κατά την άσκηση των καθηκόντων τους.
Ο έλεγχος είναι αποδεκτός. Δεν μπορεί να είναι βρόγχος για τη δημοτική αρχή. Δεν μπορεί να ακυρώνει τη λαϊκή εντολή και βούληση.
8) Σε σχέση με το ανθρώπινο δυναμικό προτείνεται:
Αναμόρφωση του ισχύοντος πλαισίου για τους παλλήλους, καθώς και η θεσμοθέτηση νέων, ως προς τη νομική τους μορφή, θέσεων εργασίας.
- Επανακαθορισμός του συστήματος επιλογής του προσωπικού.
- Διαμόρφωση ολοκληρωμένου πλαισίου, για μόνιμη ή περιοδική συνεργασία με τρίτους, με την υποστήριξη των Ο.Τ.Α., επιπρόσθετα κι πέραν από το έργο των υπηρεσιακών δομών των δήμων.
- Η λειτουργία αυτοτελούς τμήματος στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης για εργαζόμενους και στελέχη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με καθοριστική συμμετοχή της ΚΕΔΚΕ στη διοίκησή του.
- Ίδρυση του Ινστιτούτου της Αυτοδιοίησης της ΚΕΔΚΕ με στόχο να ανταποκριθούμε στις σύγχρονες ανάγκες.
- Η δίκαια και με αντικειμενικό τρόπο κατανομή των θέσεων της μερικής απασχόλησης στους Ο.Τ.Α.
9) Για την αντιμετώπιση του σύνθετου και σοβαρού προβλήματος της διαχείρισης στερεών αποβλήτων είνι επιτέλους καιρός να εναρμονιστούμε με τη σύγχρονη πραγματικότητα.
Η λύση βρίσκεται στην ολοκληρωμένη διαχείριση και συγκεκριμένα:
- Στην πρόληψη και μείωση της παραγωγής των στερεών αποβλήτων,
- Στην ανακύκλωση τόσο στην πηγή όσο και με μηχανική διαλογή και επαναρησιμοποίηση και ανάκτηση υλικών και ενέργειας
- Στην ασφαλή διάθεση των υπολειμμάτων χωρίς προβλήματα για το περιβάλλον.
Για την εξασφάλιση της χρηματοδότησης επιβάλλεται:
- Η υιοθέτηση του περιφερειακού σχεδιασμού, που έχει ήδη νομοθετηθεί για να επιτύχουμε οικονομίες κλίμακας,
- Η ανάληψη σ’ αυτό το πλαίσιο αποκεντρωμένων πρωτοβουλιών με τόλμη και διάθεση συνεργασίας μας και με τον ιδιωτικό τομέα.
10) Ζητάμε την υλοποίηση των ερμηνευτικών διατάξεων του άρθρου 101 του Συντάγματος που αφορά την ύπαρξη διακριτής νησιωτικής πολιτικής, κάτι που θα αξιοποιήσει το συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας μας και θα εναρμονίσει τη νομοθεσία και τις πολιτικές μας με εκείνες της Ε.Ε.
Προέχει η άμεση κατάργηση των παλαιών Λιμενικών Ταμείων και η ενεργοποίηση των δημοτικών Λιμενικών Ταμείων, όπου αυτό δεν έχει έως τώρα συντελεστεί.
11) Το Δ’ Κ.Π.Σ. είναι η μεγάλη και ίσως τελευταία ευκαιρία για να πετύχει η χώρα την ισόρροπη ανάπτυξή της. Γι’ αυτό προτείνουμε την άμεση έναρξη των διαδικασιών προγραμματισμού με τη συμμετοχή όλης της κοινωνίας.
Η περιφερειακή ανάπτυξη μόνο μέσα από μία ορθολογική διαχείριση των χρηματοδοτήσεων αυτού του Κοινοτικού πλαισίου μπορεί να επιτευχθεί. Λαμβάνοντας υπόψη όμως τη πολυμορφία των φορέων της Αυτοδιοίκησης, πρέπει να εξασφαλιστεί ιδιαίτερα η υποστήριξη των μικρών καθώς και των ορεινών, ημιορειών και νησιώτικων Καποδιστριακών δήμων και κοινοτήτων, με προτεραιότητα στους τομείς του περιβάλλοντος και των λοιπών βασικών υποδομών καθώς και η απλούστευση των διαδικασιών ώστε να μπορέσουν να υλοποιηθούν τα απαραίτητα για τη σύγκλιση έργα.
Προτείνουμε επίσης, σε κάθε νομό να εξασφαλιστεί η απαραίτητη τεχνοκρατική υποστήριξη στους Ο.Τ.Α., για το σχεδιασμό των δράσεων και την εκπόνηση των απαραίτητων μελετών ώστε να καταστεί δυνατόν να ενταχθούν τα απαραίτητα για τους μικρούς δήμους έργα.
12) Εκτιμώντας τη μέχρι τώρα συνεργασία μας με τον Υπουργό Εσωτερικών αξιολογούμε στα θετικά:
- την προσαύξηση των ΚΑΠ του 2004 κατά 45 εκ. € και την επιπλέον απόδοση 50 εκ. €, στη ΣΑΤΑ του 2004,
- τη θεσμοθέτηση συμμετοχής της ΚΕΔΚΕ στις διαδικασίες των συλλογικών διαπραγματεύσεων με τους εργαζόμενους των Ο.Τ.Α.,
- τη δια νόμου δέσμευση της κυβέρνησης εγγραφής στους προϋπολογισμούς των Υπουργείων των σχετικών πιστώσεων συγχρηματοδότησης του προγράμματος ΘΗΣΕΑΣ
- καθώς και τη δήλωσή του για περαιτέρω προσπάθεια ολοκλήρωσης των οικονομικών μεγεθών για το έτος 2005.
Διαπιστώνουμε όμως ακόμη απόσταση τόσο από τις προσδοκίες των Δήμων, με βάση τις κυβερνητικές δεσμεύσεις, όσο και σε σχέση με την τραγική οικονομική κατάσταση των Ο.Τ.Α.
Από την πλευρά μας εμμένουμε αδιαπραγμάτευτα:
- στην άμεση και πλήρη εφαρμογή του Ν. 1828/89
- στην πλήρη εφαρμογή του ρθρου 102 του Συντάγματος για τις μεταφερόμενες καθώς και τις νέες αρμοδιότητες.
- στη σταδιακή απόδοση παρακρατηθέντων, με στόχο την κάλυψη των αναπτυξιακών αναγκών των Δήμων, ιδιαίτερα των μικρών.
Εξουσιοδοτούμε το Δ.Σ. εφόσον διαπιστωθεί απόσταση από τις θέσεις ας αυτές, στην τελική κατάθεση του προϋπολογισμού του 2005 να διεκδικήσει αποφασιστικά την εφαρμογή τους.
