ΑΠΟ ΤΟ ΛΟΥΒΡΟ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

Η κυρία της Οξέρ είναι γνήσια Κρητικιά Η κυρία της Οξέρ είναι γνήσια Κρητικιά

Είναι από τα σημαντικότερα εκθέματα του μουσείου του Λούβρου. Θερείται το ωραιότερο, διασημότερο και πιο αντιπροσωπευτικό έργο της δαιδαλικής τέχνης, σήμα κατατεθέν της μετάβασης από τα ειδώλια στα μεγάλα αγάλματα.

Παρά το ξενικό όνομά της είναι γνήσια Κρητικιά. Η κυρία της Οξέρ, άγαλμα 75 εκατοστών , σμιλεύτηκε γύρω στο 640 π.Χ. στη Ελεύθερνα, όπως απέδειξε η έρευνα του καθηγητή Ν. Σταμπολίδη.

Απεικονίζεται είτε μια κόρη, είτε μια θεά σ ε όρθια στάση. Το δεξί της χέρι, πιθανόν σε χειρονομία προσευχής, ακουμπάει στο στήθος, ενώ το αριστερό εφάπτεται στο σώμα. Διαθέτει πέπλο και περίβλημα, τη λεπτή μέση που έχουν και μινωίτισσες πρόγονοί της και την εκφραστική δύναμη των απογόνων της, των κούρων και των κορών.

Παρουσιάζει τεράστιο ενδιαφέρον για την ιστορία της τέχνης καθώς αποτελεί ένα από τα σπάνια σωζόμενα ολόκληρα δείγματα της γλυπτικής του 7ου αι. π.Χ.

Για πρώτη φορά, η κυρία της Οξέρ βγήκε από το Λούβρο και μεταφέρθηκε για λίγες εβδομάδες στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, όπου εκτίθεται μαζί με 507 ευρήματα από τις ανασκαφές στην Ελεύθερνα.

ΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΤΟΥ «ΚΥΡΙΕ ΕΛΕΗΣΟΝ»

Η κοιτίδα της Νοεράς Προσευχής

Σπάνια ένας λατρευτικός χώρος συνδέθηκε τόσο πολύ με τους ανθρώπους που ζουν κοντά του και επηρέασε τόσο έντονα τη στάση και τον τρόπο της ζωής τους, όσο ο ιερός ναός της Καπετανιανής Παναγιάς. Η επιρροή αυτή δεν περιορίστηκε στο στενό περιβάλλον των Αστερουσίων O ρέων όπου βρίσκεται, αλλά ξεπέρασε τα στενά όρια της Κρήτης, η δε τεράστια συμβολή του μπορεί να εντοπιστεί στα εξής:

  • Στη διάδοση του μοναχισμού και του ασκητισμού.
  • Στη διαμόρφωση του οργανωμένου κοινοβιακού μοναχισμού.
  • Στη γέννηση της «νοεράς προσευχής» που θα οδηγήσει στο πανορθόδοξο πνευματικό κίνημα του μοναχισμού και στην άνθηση της νηπτικής μυστικής θεολογίας.
  • Στη μεγάλη εθνική και εκκλησιαστική δράση των αντιρρητών θεολόγων.
  • Στη δισωση της χιλιετούς κληρονομιάς του Βυζαντίου, ακόμη και μετά την πτώση του, στον τομέα της αγιογραφίας με τα εξαιρετικά δείγματα της ιδεαλιστικής σχολής της Κωνσταντινουπόλεως που διαφύλαξε.
  • Στην προέλευση και διαμόρφωση της Κρητικής Σχολής αγιογραφίας που αποτελεί το κυριότερο επίτευγμα της Κρητικής Αναγέννησης.
  • Στην επαναφορά του κρητικού μοναχισμού στο πνευματικό επίπεδο, που είχε απωλέσει κατά τους χρόνους των κατακτητών και των επαναστάσεων.

ΕΡΓΑ ΑΝΑΔΕΙΞΗΣ

Στο φως τα ενετικά τείχη των Χανίων

Οι αμυντικές κατασκευές των Ενετών στην Κρήτη για να αντιμετωπίσουν την οθωμανική απειλή θεωρούνται έργα υψηλής οχυρωματικής τέχνης και αισθητικής. Καθώς έπρεπε να αποκρούσουν βολές από τα πανίσχυρα πυροβόλα όπλα, που διέθεταν πια όλοι οι μεγάλοι στρατοί, οι οχυρώσεις της εποχής έπρεπε να είναι στιβαρές όσο ποτέ και πολυσύνθετες.

Η κατάληψη της Κρήτης από τους Οθωμανούς σήμανε την αρχή του τέλους για τα σπουδαία αυτά έργα. Από τότε μέχρι σήμερα το μεγαλύτερο μέρος τους έχει καταστραφεί εντελώς ή έχει υποστεί σημαντικές αλλοιώσεις.

Βάζοντας τέλος σε αυτή την πορεία καταστροφής η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων σε συνεργασία με το δήμο ξεκίνησαν εδώ και λίγους μήνες εργασίες αποκατάστασης και ανάδειξης των οχυρωματικών έργων, που περιβάλλουν την παλιά πόλη των Χνίων.

Τα αποτελέσματα των μέχρι τώρα εργασιών είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακά. Η ανάδειξη των οχυρωματικών έργων μεταμορφώνει αισθητικά την πόλη…

ΜΝΗΜΕΙΟ-ΕΚΠΛΗΞΗ

Το χαμάμ του Ρεθύμνου

Το χαμάμ του Ρεθύμνου Οι Τούρκοι έμειναν στην ιστορία για τα μνημεία που κατέστρεψαν και όχι γι’ αυτά που κατασκεύασαν. Ετσι, το σχετικά καλά διατηρημένο χαμάμ που διασώζεται στο κέντρο της παλιάς πόλης εκπλήσσει όποιον το αντικρύσει…

Στο μουσουλμανικό κόσμο τα δημόσια λουτρά ή χαμάμ (ζεστός χώρος) αποτελούσαν ναπόσπαστο τμήμα των πόλεων τόσο για λόγους δογματικούς, αφού το Κοράνι επιβάλλει το πλύσιμο του σώματος δύο φορές την εβδομάδα, όσο και για κοινωνικοοικονομικούς, αφού οι οικονομικά ασθενέστερες τάξεις δεν είχαν τη δυνατότητα κατασκευής ιδιωτικών λουτρών.

Στην πόη του Ρεθύμνου που κατακτήθηκε από τους Τούρκους το 1646 η πιο πρώιμη μαρτυρία για λουτρά συναντάται στον Τούρκο περιηγητή Evliya Celebi , ο οποίος το 1670 κάνει λόγο για δύο χαμάμ στο Ρέθυμνο. Τα δύο αυτά χαμάμ αντιστοιχούν πιθανά στα δύο που διασώζονται ως τις ημέρες μας, όχι όμως στην αρχκή τους μορφή.

Το χαμάμ της οδού Νικηφόρου Φωκά, που σήμερα είναι ιδιωτικό και μη επισκέψιμο, λειτουργούσε ως το 1925, όταν μετατράπηκε σε αρτοποιείο, γεγονός που σε συνδυασμό με την προσθήκη ορόφου αλλοίωσε σημαντικά την αρχιτεκτονική του φυσιογνωμία.

Το χαμάμ της οδού Ραδαμάνθυος σώζεται σε αρκετά καλή κατάσταση παρά το γεγονός ότι το αποδυτήριό του, δηλ. ο χώρος προετοιμασίας των λουομένων, έχει σήμερα μετατραπεί σε εστιατόριο, απόρροια του κερματισμού σε περισσότερες ιδιοκτησίες του αρχικού κτίσματος.

ΥΠΟΒΡΥΧΙΑ ΣΗΛΑΙΑ

Κατάδυση στο χρώμα…

Λίγα μέτρα κάτω από τα σώματα των ανυποψίαστων κολυμβητών δύο μυστηριώδεις κόσμοι συναντιούνται… Στα υποβρύχια σπήλαια, πλάσματα που ζουν στο φως έρχονται σε επαφή με αυτά που υπάρχουν μόνο στο απόλυτο σκοτάδι, δημιουργώντας μια ζώνη με απίθανους συνδυασμούς …

Ο φωτογραφικός μας φακός «αιχμαλώτισε» αυτή τη χρωματική πανδαισία στις υποβρύχιες σπηλιές της Παλιόχωρας

Τα υποθαλάσσια σπήλαια είναι ιδιαίτερα θαλάσσια περιβάλλοντα με ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τις έντονες μεταβολές των φυσικοχημικών και υδροδυναμικών παραμέτρων (π.χ. φωτός, ρευμάτων) σε σχέση με την απόσταση από την είσοδο του σπηλαίου.

Καθώς οι περιβαλλοντικές αυτές παράμετροι επηρεάζουν έντονα την κατανομή των διαφόρων θαλάσσιων οργανισμών, παρατηρείται ντονη ζώνωση της θαλάσσιας σπηλαιοπανίδας. Η παρουσία φυκών εξαρτάται άμεσα από το φως, καθώς είναι αναγκαίο για τη φωτοσύνθεση. Στα τμήματα του σπηλαίου που φτάνει φως απαντώνται κυρίως ροδοφύκη, καθώς έχει μικρές απαιτήσεις φωτός, ενώ στα σκοτεινά σημεία του σπηλαίου τα φύκη απουσιάζουν εντελώς. Η απουσία των φυκών προσφέρει ελεύθερο χώρο για την εγκατάσταση άλλων εδραίων οργανισμών όπως σπόγγοι, βρυόζωα, υδρόζωα κλπ. Έτσι, η εικόνα που έχουν τα εσωτερικά τοιχώματα των θαλάσσιων σπηλαίων, ακόμη και πολύ κοντά στην είσοδο, είναι πολύ διαφορετική από εκείνη του εξωτερικού περιβάλλοντος.

ΕΝΑ ΠΑΝΕΜΟΡΦΟ ΣΠΗΛΑΙΟ

Φαντασμαγορικό Ψηστράκι

Μια πανέμορφη αίθουσα, με λιμνούλα και πολύχρωμους σταλαγμίτες και σταλακτίτες βρίσκεται στην καρδιά του σπηλαιοβάραθρου «Ψυστράκι», κοντά στο χωριό Γωνιές Μαλεβιζίου. Το βάραθρο πήρε το όνομά του από το προστατευμένο από τους αέρηδες κοίλωμα κοντά στην είσοδό του, το οποίο χρησιμοποιούνταν κάποτε από τους βοσκούς για μαγείρεμα και ψήσιμο κρεάτων.

Η αίθουσα που φωτογραφήσαμε βρίσκεται σε βάθος 40 μέτρων και έχει μήκος γύρω στα 50 μέτρα . Η λιμνούλα έχει μήκος 20 μέτρα και το πλάτος της φτάνει τα 5 μέτρα περίπου. Το βάθος της κυμαίνεται από 40 πόντους μέχρι 1,5 μ.

Στην άκρη της λιμνούλας υπάρχει βάραθρο, όπου καταλήγουν τα νερά της, όταν υπερχειλίζει. Το βάραθρο αυτό βάθους 90 μέτρων καταλήγει σε μια ακόμη διακοσμημένη αίθουσα, στην οποία δεν κατεβήκαμε…

ΠΑΡΑΜΥΘΙ

Το αξεμάτιστο κουκί

Το παραμύθι τσ’ Αθοκουτάλας που ήγραψα αλλότες και χάλασε κόσμο και ντουνιά, ήθελε να μας πει τούτο:

Τα καλά παιδιά πρέπει ν’ αγαπούνε τσι γονέους τως και να μη τσι σφάζουνε με τη πρώτη ευκαιρία, γιατί αλλιώς τα ξέτελα τως θαν είναι ταχά-μπετέρι.

Υπάρχει όμως άλλον ένα παραμύθι που το λένε «αξεμάτιστο κουκί» και το οποίο θέλει να μας επεί ακριβώς το αντίθετο:

Ότι δηλαδή και οι γονείς πρέπει ν’ αγαπούνε τα κοπέλια τως και να μη τα ξεβγάνουνε όντεν είναι μικιά και άχρηστα γιατί άμα τως εδώσουνε καιρό να μεγαλώσουνε θα δούνε απ’ αυτά μεγάλο χαέρι.

Το πρώτο παραμύθι το λέγανε οι γυναίκες τω κοπελιώ για να το γροικούνε τα ίδια τα κοπέλια που ήπρεπε να πάρουνε το δίδαγμά του.

Το δεύτερο όμως το λέγανε τω κοπελιώ, αλλά τως το λέγανε φωναχτά για να το γροικούνε και οι άντρες του σπιθιού, διότι πίσω από το μικρό και αθώο αυτό παραμυθάκι κρύβεται η πιο σκληρή πραγματικότητα που διαδραματίζουντονε στα μικρά και ασφυκτικά γεμάτα από κοπέλια σπίθια του χωριού μας…

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΕΝΘΕΤΟ

ΚΡΗΤΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

ΚΡΗΤΙΚΗ ΓΡΑΒΙΕΡΑ

Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για την περίφημη Κρητική γραβιέρα.

Γράφει ο καθηγητής μμ. Ανυφαντάκης, διευθυντής στο Εργαστήριο Γαλακτοκομίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών που διενήργησε τη μοναδική συστηματική προσπάθεια μελέτης της Γραβιέρας Κρήτης.

Στο πλαίσιο της μελέτης αυτής, συγκεντρώθηκαν στοιχεία για την ιστορία του τυριού, ερευνήηκαν οι συνθήκες παραγωγής και τεχνολογία του, η πρώτη ύλη από την οποία παρασκευάζεται, η χημική του σύσταση και τα οργανοληπτικά του χαρακτηριστικά. Είναι προφανές ότι δεν είναι δυνατόν στο πλαίσιο ενός άρθρου, όπως το παρόν, να μεταφερθούν τα αποτελέσματά της, αλλά δεν κρίνεται και σκόπιμο καθώς έχουν ήδη δημοσιευτεί και μπορούν να αναζητηθούν από τους ενδιαφερόμενους. Θα παρατεθούν όμως επιλεκτικά ορισμένα στοιχεία που κατά την άποψή μου παρουσιάζουν περισσότερο ενδιαφέρον.

ΠΡΟΠΟΛΗ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ

Η πρόπολη θεωρείται φυικό αντιβιοτικό, μιας και συντελεί στην αποστείρωση της κυψέλης. Έτσι, παρά τον μικρό χώρο της κυψέλης, στον οποίο ζουν 40.000-50.000 μέλισσες, σε θερμοκρασία 35-38ο C , σε υψηλή σχετική υγρασία (70%) και μεγάλη περιεκτικότητα σε σάκχαρα, ιδανικές δηλαδή συνθήκες ανάπτυξης μικροβίων, ο χώρος παραμένει στείρος.

Χρησιμοποιήθηκε ως υγιεινή τροφή, και σαν φάρμακο έναντι φλεγμονών, μολύνσεων, τραυματισμών, καρδιακών αρρυθμιών, καθώς και σε μορφές καρκίνου. Συμβάλλει στην καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, στην καλή κυκλοφορία του αίματος, υξάνοντας την αντίσταση των τοιχωμάτων των τριχοειδών. Έχει τοπική αναισθητική δράση χάρη στα αιθέρια έλαια που περιέχει. Επιπλέον, επιταχύνει την επούλωση πληγών, ενώ εμφανίζει μεγάλες αντιοξειδωτικές, αντιβακτηριακές και αντιϊκές δράσεις.

Το πλέον ενδιαφέρον νέ εύρημα είναι ότι αρκετά από τα συστατικά της πρόπολης εμφανίζουν κυτταροτοξικότητα έναντι καρκινικών κυττάρων, ενώ είναι αδρανή έναντι των φυσιολογικών. Έγινε ακόμη επιτυχής προσπάθεια διερεύνησης του μηχανισμού δράσης των δραστικών αυτών συστατικών.

Η ΜΕΡΑΜΠΕΛΩΤΙΚΗ ΣΟΥΜΑΔΑ

Στην ντόπια κουζίνα το αμύγδαλο είχε σχεδόν καθημερινή χρήση. Συνόδευε πάντα τη ρακή στα τραταρίσματα και τα κεράσματα. Στα αμυγδαλωτά, στους κουραμπιέδες, στη μουσταλευριά, το αμύγδαλο ήταν απαραίτητο.

Στο Μεραμπέλλο, όμως, η πιο χαρακτηριστική χρήση της αμυγδαλόψιχας ήταν στην παρασκευή της σουμάδας, παραδοσιακού μυρωδάτου και τονωτικού ποτού, χωρίς συντηρητικά και ανθρακικό, που προσφερόταν στα σπίτια και στα καφενεία της περιοχής είτε ως αναψυκτικό είτε ως ζεστό ρόφημα. Δεν μπορούσε να γίνει γάμος χωρίς την ποσφορά αυτού του ποτού. «¶ντε και στις σουμάδες σου!» εύχονταν στους απάντρευτους και στις απάντρευτες».

ΚΡΗΤΙΚΕΣ ΓΕΥΣΕΙΣ

Κουραμπιέδες με ελαιόλαδο. Χοιρινό με πατάτες και ξινόχοντρο. Κόκορας κρασάτος. Καλιτσούνια με κρεμμύδια. Σαλάτα με σπανάκι, ρόκα, γραβιέρα και ρόκα.

Print Friendly, PDF & Email

Από manos