Πεζοπορία γύρω απ’ τη Νεάπολη

Περίπου 40 πεζοπόροι του Ορειβατικού Συλλόγου Αγίου Νικολάου ξεκινήσαμε την Κυριακή 7 του Μάη 2023 κατά τις 9 η ώρα περίπου το πρωί, από την πλατεία της Νεάπολης για μια πολιτιστικού, θρησκευτικού και φυσιολατρικού περιεχομένου πορεία στα περίχωρα της ιστορικής αυτής πόλης, παλιάς πρωτεύουσας του Νομού Λασιθίου ως το 1904, και σημαντικού περάσματος  από και προς το Ηράκλειο.

ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΟΝΟΥΦΡΙΟ

Πρώτη στάση το πολύ ιδιαίτερο εκκλησάκι του Αγίου Ονουφρίου σε ένα λοφίσκο ΒΔ της πόλης. Όπως διαβάζουμε στην  γνωστή ιστοσελίδα Cretan beaches υπήρξε καθολικό μονής του 13^ου αιώνα και τα εντυπωσιακά με καμάρες κτίσματα τριγύρω ήταν άλλοι χώροι του μοναστικού συγκροτήματος.  Είναι μονόχωρος και καμαροσκέπαστος ναός με τοιχογραφίες, ενώ πολύ εντυπωσιακές είναι οι τρεις αψίδες, που τον διακοσμούν εξωτερικά. Όσον αφορά τον προστάτη άγιο, με μια γρήγορη έρευνα μαθαίνουμε ότι έρχεται εκ Περσίας, αλλά αγίασε στην έρημο της Αιγύπτου, όπου και ασκήτεψε. Τα ρούχα του -αναφέρει η παράδοση- έλιωσαν και ο Θεός, για να κρύψει τη γύμνια του, έκανε και του φύτρωσαν πολλά μαλλιά και γένια. Έτσι απεικονίζεται ο άγιος: λιπόσαρκος με μακριά γενειάδα να καλύπτει το σώμα του ως κάτω.

ΒΟΥΛΙΣΜΕΝΗ – ΒΙΓΛΙ – ΝΙΣΠΙΤΑΣ – ΠΑΣΧΑΛΙΓΟ

Εγκαταλείποντας τον Άγιο Ονούφριο περνώντας μέσα από καλλιεργημένους ελαιώνες και από επαρχιακή οδό φτάνουμε στο πολύ όμορφο χωριό, Βουλισμένη. Τα παλιά κτίρια του, κάποια απ’ αυτά σωστά αναπαλαιωμένα, δείχνουν ότι η περιοχή πέρασε μεγάλες δόξες στο παρελθόν. Μια στάση ακόμα στον ναό της Αγίας Αικατερίνης, που χρονολογείται στο 1.580. Στο εσωτερικό της εντύπωση μας κάνουν οι εικόνες που καλύπτουν τους τοίχους, με εμφανή επίδραση από την δυτική ζωγραφική –ίσως λόγω ενετοκρατίας-, αλλά και από τη ρώσικη αγιογραφία.

Στη συνέχεια ακολουθούμε όμορφο μονοπάτι ανάμεσα σε κηπούλια με εσπεριδοειδή, στέρνες ξέχειλες από νερό κι αρωματικά μαγιάτικα τριαντάφυλλα γύρω τους, όπως κι άσπρους κρίνους, νοικοκυρεμένα και μερακλίδικα όλα. Περπατάμε παράλληλα με παλιό καταπότη και χωνόμαστε σε ‘δάση’ ολόκληρα από μυρωδάτες δάφνες και μυρτιές, των οποίων η βροχή των τελευταίων ημερών αναδύει το άρωμα και μοσχομυρίζει τον δρόμο μας. Διάφορα λουλουδάκια κεντρίζουν το ενδιαφέρον μας και ανοίγουν συζήτηση για την προέλευση και το όνομά τους. Τέλος φτάνουμε στην Παναγία στο Βιγλί. Στο φροντισμένο προαύλιο της εκκλησίας θα κάνουμε διάλειμμα για κολατσιό κι έπειτα θα πάρουμε χωματόδρομο μέσα απ’ το δάσος με τις βελανιδιές με μια μικρή στάση στο χωμένο μες στο πράσινο εκκλησάκι του Αγίου Κωνσταντίνου ως τη Μονή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα και τον γραφικό οικισμό του Νίσπιτα κατόπιν, ΝΔ της Νεάπολης. Έπειτα ‘βουτάμε’ στο καταπράσινο δασάκι του Πασχαλίγο με παλιά ερείπια από νερόμυλους, όπου ακολουθούμε πολύ καλά σηματοδοτημένο μονοπάτι, που ελίσσεται κάτω απ’ τα πρίνα και τις βελανιδιές. Το παράξενο όνομα οφείλεται στον Ενετό φεουδάρχη, Fillipo Pasqualigo, που είχε κτίσει τον πύργο του εδώ! Ένας μικρός παράδεισος για την άνυδρη περιοχή μας!

ΦΡΑΓΚΙΣΚΑΝΙΚΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΦΡΑΡΟ

Για το τέλος ακολουθούμε δρομάκι μέσα από ελαιώνες ως το ερειπωμένο φραγκισκανικό μοναστήρι  Φραρό, στον κάμπο της Νεάπολης. Ένας χώρος σαν από παραμύθι, του οποίου η εγκατάλειψή μας θλίβει. Ο φίλος μας, ο Θοδωρής, κάτοικος της περιοχής, θα μας πει: « Εδώ έμεναν Φραγκισκανοί μοναχοί. Απ’ τη λατινική ονομασία του τάγματός τους, προέρχεται και η ονομασία Φραρό. Ενδεχομένως και η ονομασία όλου του Μεραμπέλλου (ωραία θέα) να οφείλεται σε αυτούς. Έχτισαν το μοναστήρι τους εδώ λόγω του εύφορου εδάφους και το αφιέρωσαν στον Άγιο Αντώνιο. Εκείνη την εποχή γεννήθηκε στην περιοχή, ένα παιδί με έφεση στα γράμματα και τη μελέτη, ο Πέτρος Φιλάργης. Ήταν από φτωχή αγροτική οικογένεια κι όταν έμεινε ορφανός από επιδημία πανώλης, τον πήραν οι μοναχοί υπό την προστασία τους. Μεγαλώνοντας συνέχισε τις σπουδές του στο Ηράκλειο, στην Πάδοβα, στο Παρίσι κι αλλού. Η φήμη και οι γνώσεις του ήταν τόσες, που ανακηρύχτηκε καρδινάλιος στο Μιλάνο και μετέπειτα Πάπας με το όνομα Αλέξανδρος ο Ε’. Ήταν εποχές με διαφωνίες κι έριδες στην παπική εκκλησία και με δύο-τρεις διαφορετικές παπικές έδρες. Δυστυχώς κι ο ίδιος έπεσε θύμα των δολοπλοκιών της εποχής. Δηλητηριάστηκε και πέθανε πριν προλάβει να ολοκληρώσει το έργο του μένοντας Πάπας για σύντομο χρονικό διάστημα λίγων χρόνων. Ωστόσο δεν ξέχασε ποτέ τον τόπο καταγωγής του κάνοντας και δωρεές για την ανέγερση θρησκευτικών χώρων ιδιαίτερα στο Ηράκλειο».

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ

Η ώρα πέρασε και πήραμε το δρόμο της επιστροφής προς τη Νεάπολη, την οποία θαυμάσαμε και φωτογραφίσαμε από διάφορες οπτικές γωνίες κατά τη σημερινή κυκλική πεζοπορία γύρω απ’ αυτήν. Στην όμορφη πλατεία της, κάτω απ’ τα ψηλά δέντρα, καθίσαμε στα καφενεδάκια, να πιούμε μια μπίρα ή να δοκιμάσουμε το περίφημο σπιτικό παγωτό από ντόπιο γάλα. Ωραία κι ενδιαφέρουσα η σημερινή πεζοπορία κι όχι ιδιαίτερα δύσκολη, συμφωνήσαμε όλοι. Ευχαριστούμε την πολύ καλά διαβασμένη και πάντα χαρούμενη αρχηγό μας, τη Μόνικα Όττεν, καθώς και τον ‘συναρχηγό’ Θοδωρή Κουναλάκη! Συνολικά περπατήσαμε γύρω στα 14 χιλιόμετρα σε 4,5 ώρες με τις στάσεις, μάθαμε χρήσιμες πληροφορίες κι απολαύσαμε την πλούσια φύση της περιοχής!