Φιγούρες ΚαραγκιόζηΟ Καραγκιόζης ενσάρκωνε την καταπιεσμένη μερίδα του Ελληνικού λαού. Φτωχός και ξυπόλητος, μα ατσίδας σηκώνει στην καμπούρα του όλα τα λάθη της φυλής μας, αλλά και μια μακραίωνη παράδοση, που συναντάμε στα Ελευσίνια μυστήρια, στην κωμωδία του Αριστοφάνη και του Μενάνδρου στο μιμικό θέατρο. Είναι φορτωμένος με ήθη και έθιμα ατόφια ελληνικά, γιατί ο Καραγκιόζης ποτέ δεν κιότεψε, ποτέ δεν υποτάχθηκε. Μένει πάντα Έλληνας. Συστήνεται: «Καραγκιόζης Καραγκιοζόπουλος, ο γιος της μάνας μου, ο γιος του πατέρα μου, του Κυρίου δεηθώμεν και ανταλαμάν αλληλούια».

Οι τύποι του ελληνικού θεάτρου Σκιών είναι τύποι που συναντούμε στις κωμωδίες του Μενάνδρου, του Πλαύτου, του Τερέντιου. Ως προς τη μορφή του ο Καραγκιόζης είναι ένας μεσόκοπος λαικός τύπος, πιστή αντιγραφή του πρωταγωνιστή Καστολάριου του βυζαντινού μιμικού θεάτρου.

O Αλέξης Σολομός λέει : Αυτός ο κωμικός, με το ξυρισμένο κεφάλι, έχει μεγάλη και αξιοπρεπή ιστορία. Αρκεί να σκεφτεί κανείς πως βρίσκεται στη ζωή πιθανότατα από τον καιρό της δωρικής φάρσας, πως αναφέρεται σαν stupitus και castolarius στα ρωμαικ και βυζαντινά χρόνια, όπως υπάρχει και λίγα ακόμα χρόνια πριν από το πάρσιμο της Πόλης και πως δείχνει αργότερα τη σιλουέτα του σα Καραγκιόζης».

Όσον αφορά το όνομα του, μάλλον προήλθε από τα τεράστια μάτια του. Μαυρομάτης, μας παραπέμεπει στα Φαγιούμ με τα μεγάλα εκφραστικά μάτια που απεικονίζουν το άφθαρτο της ψυχής. Βέβαια, παράλληλα, αυτά τα τεράστια μάτια είναι το σύμβολο της κωμικής εξυπνάδας του. Ο Μόλλας πίστευε ότι οι φιγούρες του Καραγκιόζη είναι «ξεσηκωμένες κατευθείαν από τα παλιά μας βάζα», τους μελανόμορφους αμφορείς, όπου σε προφίλ ήταν ζωγραφισμένες οι μαύρες σιλουέτες κάποιων αρχαίων με «άσβηστη καραμπογιά».

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ :

Ο Τίτος γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης και έζησε εκεί τα μαθητικά του χρόνια. Από τότε και για 30 χρόνια έζησε και εργάστηκε στην Αθήνα. Σήμερα ζει στο Ηράκλειο της Κρήτης όπου και ασχολείται με τη χαρακτική της κοπιδιαστικής φιγούρας, και τα ρωτότυπα ψηφιδωτά του. Μια μακρά πορεία στην τέχνη της ασπρόμαυρής φωτογραφίας και ειδικότερα στη φωτογράφηση κόντρα στο φως, καθώς επίσης και η παιδική του αγάπη για το θέατρο Σκιών τον έκαναν ν΄ ασχοληθεί με τα σκοτεινά περιγράμματα που και οι δύο περιπτώσεις παρουσιάζουν στον θεατή.

Από το μεγάλο δάσκαλο του Θεάτρου Σκιών Ε. Σπαθάρη και ειδικότερα από τον ερευνητή του θεατρικού αυτού είδους γραφίστα Μ.Ιερωνιμίδη πήρε τα πρώτα μαθήματα της χάραξης της κοπιδιαστής φιγούρας πάνω σε χαρτόνι.

Έτσι, αρχίζοντας με φιγούρες και θέματα από το Θέατρο Σκιών και διατηρώντας αυστηρά αναλλίωτο τον παραοδσιακό τρόπο σκαλίσματος προχώρησε στη χάραξη θεμάτων πέραν των παραδοσιακών. Όλα τα χαρακτηριστικά του διατηρούν την αρχή της «Μορφής αντίθετα στο φώς».

Επηρεασμένος βαθιά από τις φόρμες μεγάλων ελλήνων καλλιτεχνών και αναπλάθοντας τες πολλές φορές δημιούργησε με τη δική του εικαστική αντίληψη το προσωπικό του στιλ : «Τη φιγούρα κόντρα στο φως». Το τελευταίο διάστημα ασχολείται παράλληλα και με το αντίθετο της σκιερής σιλουέτας, το φως και το χρώμα, για την κατασκευή των – ιδιαίτερης μορφής και τεχνικής – εντυπωσιακών ψηφιδωτών του. Η ψηφίδα, που χρησιμοποιεί είναι κεραμική και φτιαγμένη από τον ίδιο.

Έχει πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στο ενεργητικό του με προεξέχουσα τη συμμετοχή του στην 6η παγκόσμια μπιενάλε εικονογράφησης που έγινε τον Απρίλιο – Μάιο του 2001 στην γκαλερί PROGRES του Βελιγραδίου.

Σαν επίλογος

Ο χώρος του Θεάτρου Σκιών είναι ανεξάντλητος, όπως σημειώνει η εκπαιδευτικός Αταλάντη Μιχελογιαννάκη Καραβελάκη είναι ανεξάντλητος.

Όσο τον προσεγγίζομε θεωρητικά ή εικαστικά, τόσο και μας αποκαλύπτεται με νέα δεδομένα. Το ελληνικό θέατρο σκιών, είναι μια αστήρευτη πηγή λαικού πολιτιστισμού, που ελκύει μικρούς και μεγάλους, Έλληνες και ξένους, λόγιους και μη. Χάρη στην καλλιτεχνική δημιουργία του Τίτου Πετράκη, μας δίνεται μια εξαιρετική εικαστική εμπειρία, ώστε να ζωντανέψει τόσο κοντά μας, όλη αυτή η παράδοση, που δεν παύει ποτέ να μας συγκινεί.

Με την παρούσα έκθεση γινόμαστε κοινωνοί της ομορφιάς του Καραγκιόζη, ο οποίος έχει τον τρόπο του να μαγεύει όλους, μα ιδιαίτερα τα παιδιά και όσους νοιώθουν παιδιά….
 
Πρόσκληση.
 
Ο Πολιτιστικός Οργανισμός του Δήμου Αγίου Νικολάου και ο καλλιτέχνης Τίτος Πετράκης σας προσκαλούν στα εγκαίνια της έκθεσης του, που είναι αφιερωμένη στο «Ελληνικό θέατρο σκιών» και θα γίνουν το Σάββατο 16 Απριλίου 2005 στη Δημοτική Πινακοθκη Αγίου Νικολάου (πεζόδρομος 28 Οκτωβρίου) στις 20:30.
Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι 03.05.05 και θα είναι ανοικτή καθημερινά 10:30 – 20:30 και κατά τις ημέρες της Μ. Εβδομάδας (25-30.4) 10:30 –18:00.

(Μ. Παρασκευή 29.04.05 και Κυριακή του Πάσχα 01.05.05 κλειστή).

Print Friendly, PDF & Email

Από manos