Ολοκληρώθηκαν τη Παρασκευή (5.5) στο Οροπέδιο Λασιθίου οι εργασίες του 2ου διεθνούς συνεδρίου με θέμα: «Προγραμματική Περίοδος Αγροτικής Ανάπτυξης 2007 – 2013: Σχεδιασμός και Ποοπτικές, Νέες Τεχνολογίες, Καινοτομίες, Περιβάλλον και Αγορές στην Αγροτική Ανάπτυξη».
Ακολουθούν τα συμπεράσματα του Συνεδρίου όπως παρουσιάστηκαν από τον Ειδικό Γραμματέα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης κ. Δημήτρη Παπαγιαννίδη:
Τα βασικά εργαλεία της 4ης προγραμματικής περιόδου είναι οι Καν. 1698/05 και 1290/05, οι οποίοι έχουν ήδη ψηφιστεί. Αυτή τη στιγμή υπό συζήτηση είναι οι 4 εφαρμοστικοί και ο κανονισμός των ελέγχων, που θα ψηφιστούν σύντομα.
Το σημαντικό για το μέλλο ζήτημα είναι ο τρόπος κατανομής των πιστώσεων (δημοσιονομικές προοπτικές). Το Μάιο θα κατατεθεί σχετικό σχέδιο κανονισμού για ψήφιση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μετά από γνωμοδότηση της COMMISSION.. Από πλευράς των κρατών- μελών φλέγον ζήτημα είναι η κατάθεση των Εθνικών Στρατηγικών Σχεδίων Αγροτικής Ανάπτυξης (& των Προγραμμάτων Αγροτικής Ανάπτυξης) που προβλέπεται να έχει ολοκληρωθεί ως το τέλος Ιουλίου.
Στο σχεδιασμό της εν λόγω προγραμματικής περιόδου καθιερώνεται σύστημα κοινών δεικτών σε ευρωπαϊκό επίπεδο βάσει των οποίων θα είναι εφικτή η ποσοτικοποίηση των στόχων και κατ΄ επέκταση η παρακολούθηση από την Επιτροπή της πραγματικής πορείας των προγραμμάτων. Επίσης η διαφοροποίηση (modulation) μπορεί να εξελιχθεί σε πρόβλημα, με την επιδείνωση του ανταγωνισμού, η οποία παράλληλα στερείται νομικής βάσης. Το ίδιο μπορεί να προκύψει κατά την εφαρμογή της διαδικασίας DASH κατά την οποία η έγκριση των κονδυλίων θα πρέπει να γίνεται από τα εθνικά κοινοβούλια. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η πρόταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σύμφωνα με την οποία τα ποσά που θα προέρχονται από το ν+ 2 να μην επιστρέφουν στα κράτη- μέλη, αλλά να επιστρέφουν στα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης. Επίσης, προτείνεται από το Κοινοβούλιο να μεταφερθούν κάποιες υποχρεώσεις του Αγροτικού Ταμείου, όπως η αγροτική οδοποιία, ή οι επιμορφώσεις στο ΕΤΠΑ και στο ΕΚΤ αντίστοιχα, με στόχο την εξοικονόμηση επιπέον πόρων. Με την πρόταση αυτή συμφωνεί και ο πρόεδρος της COPA-COGECA, εκφράζοντας και την ανησυχία του για τη μείωση των πόρων για την αγροτική ανάπτυξη κατά την 4η προγραμματική περίοδο, την ίδια στιγμή που απελευθερώνονται όλο και περισσότερο οι διεθνείς αγορές και το βιοτικό επίπδο του ευρωπαίου αγρότη κινδυνεύει.
Οι αντιπροσωπείες της Πολωνίας, της Κύπρου, της Ουγγαρίας και της Ελλάδας ανέπτυξαν τα στρατηγικά τους σχέδιά για την 4η προγραμματική περίοδο και εξέφρασαν τους προβληματισμούς τους και τις ανησυχίες τους.
Από το Παράρτημα ΓΕΩΤΕΕ Κρήτης προτάθηκε αναφορικά με την αναπτυξιακή προοπτική της Κρήτης η σύνδεση των δυο κυρίαρχων κλάδων της κρητικής οικονομίας, του τουρισμού και της αγροτικής οικονομίας, η ενίσχυση των συλλογικών μορφών παραγωγής και εμπορίας και η δημιουργία υποστηρικτικών μηχανισμών για ων αγρότη.
Στο πλαίσιο της Νέας Ευρωπαϊκής Πολιτικής Αγροτικής Ανάπτυξης διάφορες προτάσεις που ακούστηκαν συγκλίνουν στο να λαμβάνονται υπόψη οι έντονες διαφορές και δυναμικές ανάπτυξης που χαρακτηρίζουν τις αγροτικές περιοχές και που απαιτούν πολιτικές και στρατηγικές εφαρμοσμένες στα ιδιαίτερα προβλήματα και τις δυνατότητες τους αλλά και τη συνύπαρξη δύο μορφών γεωργίας, της επιχειρηματικής και της μη- επιχειρηματικής, που απαιτεί διαφορετικές στρατηγικές και παρεμβάσεις. Η πρωτοβουλία LEADER έχει φτάσει σε επίπεδο ωριμότητας, έτσι ώστε α υπάρχει η δυνατότητα ευρύτερης εφαρμογής της συγκεκριμένες προσέγγισης.
Ιδιαίτερα σημαντικά στοιχεία προέκυψαν κατά τη διάρκεια των συζητήσεων για τα βιοκαύσιμα, ειδικότερα εφόσον η εποχή μας είναι η πλέον κατάλληλη για την προώθηση της χρήσης τους, λαμβάνοντας υπόψ την ξέφρενη πορεία των τιμών των ορυκτών καυσίμων, τις περιβαλλοντικές δεσμεύσεις που απορρέουν από το Πρωτόκολλο του Κιότο και την ανάγκη για ασφαλή ενεργειακό εφοδιασμό.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόσφατα υιοθέτησε μια φιλόδοξη στρατηγική για τα βιοκαύσιμα, που περιλαμβνει ένα ευρύ φάσμα μέτρων, με σκοπό την εξάπλωση της παραγωγής καυσίμων από αγροτικές πρώτες ύλες, προωθώντας τη χρήση τους μέσω της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας τους έναντι των συμβατικών καυσίμων και ενισχύοντας την έρευνα στα λεγόμενα βιοκαύσιμα νέας γενιάς.
Γι την Ελλάδα, η δυνατότητα εγκατάστασης ενεργειακών καλλιεργειών ειδικά σε εκτάσεις που θα περιθωριοποιηθούν με την εφαρμογή της νέας ΚΑΠ, αποτελεί ενδιαφέρουσα προοπτική για μια εναλλακτική επιλογή διασφάλισης και βελτίωσης του αγροτικού εισοδήματος. Επειδή το θέμα αυτό είνα πολυσύνθετο και η εισαγωγή των βιοκαυσίμων στον αγροτικό τομέα εξαρτάται από πολλές παραμέτρους, χρειάζεται σημαντικός σχεδιασμός ώστε να επιτευχθεί αξιοσημείωτη διείσδυση στην αγορά βιοκαυσίμων.. Ακόμη αναγκαία θεωρείται η εκπόνηση Εθνικού Σχεδίου Δράσης, σύμφωνα με τις καευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αλλά και η δημιουργία κατάλληλου επιτελικού οργάνου, με τη δομή και τις αρμοδιότητες μιας διαχειριστικής αρχής, που θα συντονίζει αλλά και θα προτείνει. Απαραίτητη κρίνεται η εμπλοκή των παραγωγών στον μεταποιητικό τομέα, η οποία μπορεί να είναι είτε αυτόνομη είτε σε κοινοπρακτικά σχήματα με επιχειρηματίες Τέλος, η εφαρμογή εξειδικευμένων μελετών αλλά και η υλοποίηση πιλοτικών έργων σε κατάλληλα επιλεγμένες περιοχές της χώρας, με ολοκληρωμένα σχήματα παραγωγής βιοκαυσίμων.
Όσον αφορά στις Νέε Τεχνολογίες και Καινοτομίες σύμφωνα με τη στρατηγική της Λισσαβόνας, οι στόχοι που τέθηκαν σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι 3% ανάπτυξη και 20 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας έως το 2010, επάρκεια στην ενέργεια με 20% εξοικονόμηση μέσω της διαφοροποίησης των πηγών (π.χ. ανανεώσιμες πηγές ενέργειες). Υπάρχουν ωστόσο και προβλήματα, όπως η καθυστέρηση και η συνεχιζόμενη εξάρτηση από τον πρωτογενή τομέα. Η Commission προτείνει λύσεις μέσω των νέων κατευθυντήριων γραμμών, οι οποίες θα πρέπει να διαπνέουν τα στρατηγικά σχέδια των κρατών- μελών.
Στην Ευρώπη των 25 υπάρχουν αναπόφευκτα διαφοροποιήσεις ως προς την εφαρμογή και υλοποίηση της ανάπτυξης του αγροτικού χώρου. Για παράδειγμα στη Μεγάλη Βρετανία η αγροτική ανάπτυξη δεν ταυτίζεται απαραίτητα με την ανάπτυξη της γεωργίας, αλλά του αγροτικού χώρου γενικότερα. Ζητήθηκε επίσης ευελιξία του κοινοτικού πλαισίου προκειμένου να διευκολύνεται η λήψη αποφάσεων σε τοπικό επίπεδο.
Το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών πρωτοπορεί σε ερευνητικές μελέτες, τα αποτελέσματα των οποίων πρέπει να συνδεθούν με την παραγωγή. Ακόμη ακούστηκαν προτάσεις για θέσπιση εθνκού συστήματος ποιότητας και εθνικού σήματος ποιότητας για όλα τα αγροτικά προϊόντα αλλά και η δημιουργία ευρωπαϊκού προτύπου ολοκληρωμένης διαχείρισης, προκειμένου να επιτευχθεί η ανάπτυξη των συστημάτων ελέγχου από το χωράφι ως το ράφι.
Σύγχρονες ειδικότητες όπως οι μηχανικοί και οι γεωτεχνικοί μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν εργαλεία ανάπτυξης του αγροτικού τομέα, δρώντας συμπληρωματικά με κοινό στόχο.
Αναπτύχθηκαν προτάσεις για την εισαγωγή και χρήση νέων τεχνολογιών στην υπηρεσία του αγρότη. Αναφορικά με τις αγροτικές οργανσεις, τονίστηκε ιδιαίτερα η ανάγκη ενός ολοκληρωμένου προγράμματος προώθησης της επιχειρηματικότητας των αγροτικών συνεταιριστικών επιχειρήσεων, με την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών και εργαλείων (π.χ. ηλεκτρονικό επιχειρείν, συστήματα διασφάλισης ποιότητας, υπηρεσίες επχειρηματικής υποστήριξης, υιοθέτηση νέων επιχειρηματικών πρακτικών), διότι οι αποσπασματικές παρεμβάσεις οδηγούν σε αποτυχία.
Στο Συνέδριο παρουσιάστηκε και το ερευνητικό πρόγραμμα του EURURALIS, ένα πρόγραμμα που υλοποιείται από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο και Ερευνητικό Κέντρο του Wageningen και το Υπουργείο Γεωργίας της Ολλανδίας. Φιλοδοξία του είναι να γίνει εργαλείο που θα βοηθήσει στη λήψη των αποφάσεων. Διάφορα σενάρια εξερεύνησης του μέλλοντος ως το 2030 παρουσιάζουν το τι θα συμβεί στην αγροτική ανάπτυξη της Ευρώπης βασισμένα σε συνθήκες που διαφέρουν στη φύση, το σκοπό, τη διάρκεια ή το μέρος.
Η αυξανόμενη πίεση του ανταγωνισμού στη διεθνή επιχειρηματική σκηνή, ωθεί τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις να αναζητούν διεθνείς εταίρους, ώστε να διευκολύνουν την ανάπτυξη ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων με δεδομένη την περιορισμένη πρόσβαση σε υποδομές, πληροφορίες, αγορές κεφαλαίων κλπ. Συνεπώς, η μεταφορά τεχνολογίας αναδεικνύεται βασική για την κάλυψη τεχνολογικών αναγκών και το άνοιγμα νέων επιχειρηματικών ευκαιριών. Ως επιμέρους προπαρασκευαστικά βήματα της διαδικασίας μεταφοράς τεχνολογίας, η διαρκής παρακολούθηση της αγοράς τεχνολογίας και η δικτύωση με κατάλληλους εταίρους σε διεθνές επίπεδο, μπορούν να εξασφαλίσουν σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για την ελληνική αγροτική ανάπτυξη και ταυτόχρονα να εξασφαλίσουν πρόσβαση σε νέες διεθνείς αγορές.
Παρουσιάστηκε, επίσης, η ιταλική πρακτική για την διασύνδεση μεταξύ του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης και των άλλων ταμείων μέσω της εφαρμογής πληροφοριακών συστημάτων στην αγροτική οικονομία.
Ιδιαίτερα αναφορικά με την διαχείριση των υδάτινων πόρων στον ελλαδικό χώρο από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και τροφίμων έχουν υλοποιηθεί σημαντικά έργα κατασκευής φραγμάτων και μεγάλος αριθμός μελετών τεχνικού εμπλουτισμού των υπόγειων υδροφορέων. Παράλληλα, προτάθηκε η δημιουργία ενός Κεντρικού Πληροφοριακού Συστήματος για τη μέτρηση υδρολογικών και μετεωρολογικών παραμέτρων, ώστε να υπάρξει αποτελεσματικότερη διάχυση πληροφοριών από το διαδίκτυο προς όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.
Για να υπάρξει ουσιαστική αγροτική ανάπτυξη και κόσμος στη ύπαιθρο πρέπει να υπάρξουν ενεργοί αγρότες, βιώσιμες εκμεταλλεύσεις, ουσιαστικές υπηρεσίες στήριξης και τεχνολογικής βοήθειας, διέξοδος των προϊόντων στις αγορές και ελαχιστοποίηση της γραφειοκρατίας.
