Με ιδιαίτερη λαμπρότητα και μεγάλη συμμετοχή των Λασιθιωτών πραγματοποιήθηκε ο επίσημος εορτασμός της ιστορικής Μάχης του Λασιθίου (20 – 30 Μαΐου 1867) παρουσία πολιτικών, στρατιωτικών αρχών και φορέων της Ανατολικής Κρήτης.
«Η επανάσταση του 1866-69 δεν ήταν μια απλή εξέγερση. Είχε και ένα πολύ ανεπτυγμένο για πρώτη φορά, πολιτικό επίπεδο. Ανέδειξε ανθρώπους που μπορούσαν να μιλήσουν πολιτικά και διπλωματικά και όχι μόνο με τα όπλα. Το δεύτερο στοιχείο είναι ότι ενώ ξέραμε μόνο τη Δυτική Κρήτη ως χώρο επαναστάσεων, οπλαρχηγών και καπεταναίων, με την επανάσταση αυτή βλέπουμε την Κρήτη να εμφανίζεται σαν μια ενότητα.
Η Μάχη του Λασιθίου έδειξε ότι η Ανατολική Κρήτη μπόρεσε να κρατήσει μια δεκαήμερη μάχη με πολύ λίγα πολεμοφόδια και πολύ λίγη ενίσχυση από το εξωτερικό, αντιμετωπίζοντας ένα πολυάριθμο στρατό. Στη μάχη αυτή αναδείχθηκαν κυρίως οι οπλαρχηγοί και οι άνθρωποι των ανατολικών επαρχιών δηλαδή του Λασιθίου και εν μέρει της κεντρικής Κρήτης. Έτσι επιβεβαίωσε και για τους ανθρώπους της Δυτικής Κρήτης, ότι και στην Ανατολική, υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι αντιμετωπίζουν παρά πολύ σοβαρά τον αγώνα της ανεξαρτησίας και μπορούν να ανταποκριθούν στις στρατιωτικές ανάγκες αλλά κυρίως και στις πολιτικές»,τόνισε χαρακτηριστικά ο κεντρικός ομιλητής της εκδήλωσης κ. Γιώργος Νικολακάκης καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης και Δήμαρχος Γουβών.
Η τελετή ξεκίνησε με την υποδοχή της Ιστορικής Εικόνας της Παναγίας. Η εικόνα χρονολογείται από την δεκαετία του 1830 και φέρει εμφανή τα ίχνη κακοποίησης από σπαθισμούς που δέχθηκε από τους Τούρκους το πρωί της 21ης Μαΐου 1867, πρώτη ημέρα της Ιστορικής Μάχης του Λασιθίου.
Η εικόνα που απεικονίζει ένθρονη τη Θεοτόκο με τον Χριστό βρέφος στην αγκαλιά της, προέρχεται από το τέμπλο του Ιερού Ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου Ψυχρού και μεταφέρθηκε στον χώρο της τελετής αφού προηγουμένως περιηγήθηκε στα χωριά του Οροπεδίου Λασιθίου συνοδεία 30 έφιππων Κρητικών του Παγκρήτιου Συλλόγου Φίλων Αλόγου (ΠΑΣΥΦΑ).
Το μνημόσυνο τελέστηκε από τον εκπρόσωπο του Μητροπολίτη Πέτρας και Χερρονήσου Αρχιμανδρίτη Δαμιανό Μπελέρη ο οποίος μετέφερε το χαιρετισμό του κ. Νεκταρίου, που απουσίαζε λόγω συμμετοχής σε αποστολή του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Ακολούθησε κατάθεση στεφάνων από τον εκπρόσωπο της ελληνικής κυβέρνησης, Υφυπουργό Εθνικής Άμυνας κ. Γιάννη Πλακιωτάκη, το Νομάρχη Λασιθίου κ. Σήφη Αναστασάκη, το Δήμαρχο Οροπεδίου Λασιθίου κ. Γιώργο Μηλιαρά, τον Πρόεδρο της ΤΕΔΚ Λασιθίου κ. Νίκο Καστρινάκη αλλά και από τις στρατιωτικές και λοιπές αρχές του νομού και εκπροσώπους εφεδροπολεμικών οργανώσεων.
Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν οι Δήμαρχοι Αγίου Νικολάου κ. Δημήτρης Κουνενάκης, Σητείας κ. Νίκος Κουρουπάκης, Μαλλίων κ. Κώστας Λαγουδάκης, η Αντινομάρχης Λασιθίου κα Μαρία Πρατσίνη, ο Αντινομάρχης Ηρακλείου κ. Αλέκος Ξωμεριτάκης, ο Πρόεδρος του Νομαρχιακού Συμβουλίου Λασιθίου κ. Νίκος Πάγκαλος, ο Αντιδήμαρχος Ηρακλείου κ. Μιχάλης Περυσινάκης, Νομαρχιακοί και Δημοτικοί Σύμβουλοι της Ανατολικής Κρήτης.
Μηνύματα απέστειλαν ο Βουλευτής Λασιθίου κ. Μιχάλης Καρχιμάκης που απουσίαζε λόγω ανειλημμένων υποχρεώσεων, ο πρώην υπουργός και βουλευτής Ηρακλείου κ. Μανόλης Στρατάκης, οι βουλευτές Ηρακλείου κ.κ. Βασίλης Κεγκέρογλου, Κωστής Μπαντουβάς, Μαρία Σκραφνάκη, η βουλευτής Ρεθύμνου κα Όλγα Κεφαλογιάννη και ο βουλευτής Χανίων κ. Μανούσος Βολουδάκης.
Τις εκδηλώσεις διοργάνωσαν ο Δήμος Οροπεδίου Λασιθίου και η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Λασιθίου. Τιμές απέδωσαν στρατιωτικό άγημα της 133 Σμηναρχίας Μάχης και η Μπάντα του Ναυτικού. Στην εκδήλωση συμμετείχαν ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ψυχρού « Ο ΞΕΝΙΟΣ ΖΕΥΣ», και τα μουσικά συγκροτήματα του Δημήτρη Σγουρού και του Βαγγέλη Βαρδάκη που έκλεισαν την εκδήλωση με παραδοσιακά τραγούδια και χορούς της Ανατολικής Κρήτης που χόρεψαν η Χορευτική Ομάδα Ιεράπετρας και η Χορευτική Ομάδα Κ. Καφετζάκη με μαθητές από το Οροπέδιο Λασιθίου. Στο μουσικό τμήμα έλαβαν μέρος και οι ντόπιοι καλλιτέχνες Πλατάκης Εμμ (λύρα), Δερμιτζάκης Ανδρέας (Λαούτο), Τζιράκης Ιωάννης (Μαντολίνο).
Αποκαθιστάται η ιστορική αλήθεια
Σημαντικές ήταν οι αναφορές τόσο του κεντρικού ομιλητή της εκδήλωσης όσο και των διοργανωτών στην αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας και στη σημασία που έχει για την Ανατολική Κρήτη ως ιστορικό γεγονός η Μάχη του Λασιθίου.
Ο Δήμαρχος Οροπεδίου Λασιθίου κ. Γιώργος Μηλιαράς τόνισε στο χαιρετισμό του. «Ο εορτασμός της Μάχης του Λασιθίου αποκαθιστά την ιστορική αλήθεια στην αιματοβαμένη ιστορία της Κρήτης. Στο παρελθόν αρκετοί υποτίμησαν τη συμμετοχή του Λασιθίου στους αγώνες για την ανεξαρτησία της Κρήτης. Καλλιεργώντας έτσι την εντύπωση πως η Ανατολική Κρήτη δεν είχε καμία ουσιαστική συμβολή στην απελευθέρωση. Η Μάχη του Λασιθίου αποτελεί το ιστορικό γεγονός που καταρρίπτει τις ανιστόρητες ερμηνείες όσων απαξίωσαν είτε από σκοπιμότητα είτε από ημιμάθεια, τη συμβολή της Ανατολικής Κρήτης στον αγώνα για ανεξαρτησία κατά την Κρητική Επανάσταση. Όλοι οι Λασιθιώτες σήμερα μπορούμε να υπερηφανευόμαστε ότι οι πρόγονοι μας στο πεδίο της μάχης δεν υστέρησαν σε γενναιότητα των άλλων κρητικών»,
Για τη σημασία που έχει για το νομό η επέτειος μίλησε ο Νομάρχης Λασιθίου κ. Σήφης Αναστασάκης. «η σημερινή επέτειος είναι ιδιαίτερα σημαντική για όλο το νομό Λασιθίου. Σήμερα όλος το Λασίθι από τη Σητεία μέχρι το Οροπέδιο και από την Ιεράπετρα μέχρι το Μεραμπέλλο, τιμά εκείνους που μας χάρισαν με τον ηρωισμό τους, το όνομα που φέρουμε ως νομός. Για το λόγο αυτό άλλωστε καθιερώθηκε και η γιορτή αυτή από το Κράτος ως Εθνική Εορτή για όλο το νομό.
Θυμίζω πως το 1868, ένα χρόνο δηλαδή μετά τη Μάχη του Λασιθίου, ο Σουλτάνος αλλάζοντας πολιτική παρεχώρησε κάποια προνόμια στους κρήτες με τον «Οργανικό Νόμο». Μεταξύ των άλλων στοιχείων του νόμου, η Κρήτη διαιρέθηκε σε 5 νομούς: Χανίων, Σφακίων, Ρεθύμνης, Ηρακλείου και Λασιθίου. Όλοι οι νομοί έλαβαν το όνομα της πρωτεύουσας τους πλην του Νομού Λασιθίου που δεν πήρε το όνομα της πρωτεύουσας αλλά του ενδόξου Οροπεδίου Λασιθίου που διακρίθηκε για τους αγώνες του. Αυτό και μόνο το στοιχείο φτάνει για να δείξει το μέγεθος του ιστορικού γεγονός που σημάδεψε τη νεώτερη ιστορία της Ανατολικής Κρήτης», υπογράμμισε.
Επίσης ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης και Δήμαρχος Γουβών κ. Γεώργιος Νικολακάκης, μίλησε καταρχήν για τον χώρο του Οροπεδίου Λασιθίου που δεν εξαντλείται γεωγραφικά μόνο στα 17 χωριά και την περιοχή τους, αλλά αποτελεί ένα κοινωνικό, πολιτιστικό και γεωγραφικό μοντέλο που εξαπλώνεται στους νομούς Λασιθίου και Ηρακλείου με την εποχιακή μετακίνηση των κατοίκων λόγω της παλιάς αγροτικής και κτηνοτροφικής οικονομίας ενώ αποτελεί ένα μοναδικό μέρος γιατί στον νησιωτικό ελληνικό χώρο είναι το ψηλότερο σημείο μόνιμης κατοίκησης.
Σε αυτό το χώρο, είπε, διεξήχθη ένα από τα πιο σημαντικά επεισόδια της Κρητικής Επανάστασης 1866-1869. Δύο είναι ουσιαστικά τα μεγάλα γεγονότα της περιόδου. Η θυσία του Αρκαδίου και η δεκαήμερη μάχη του Οροπεδίου. Ενώ το Αρκάδι αναγνωρίστηκε αμέσως και έλαβε την τιμή που έπρεπε, η μάχη του Οροπεδίου έμεινε για πολλά χρόνια αφανής και άγνωστη και είναι προς τιμήν του δήμου και όλων των φορέων που αναδεικνύουν το γεγονός αποκαθιστώντας μια ιστορική αλήθεια.
Μιλώντας για την κρητική επανάσταση του 1866 -69 τη χαρακτήρισε ως τη σημαντικότερη επανάσταση του 19ου αιώνα υπογραμμίζοντας ότι παρά την ήτα της ήταν εκείνη που διεθνοποίησε το κρητικό πρόβλημα σαν μέρος του ευρύτερου ανατολικού ζητήματος σε σχέση με την γεωπολιτική της εποχής και τις μεγάλες δυνάμεις και δημιούργησε τις προϋποθέσεις, ώστε 30 χρόνια μετά να υπάρξει η αυτονομία της Κρήτης και το 1912 να επιτευχθεί η ένωση με την Ελλάδα.
Επίσης αναφέρθηκε στον ποιητή Ιωάννη Κωνσταντινίδη, ο οποίος καταγόταν από τις Γούβες, και ένα χρόνο μετά τη Μάχη το 1868 εξέδωσε στην Σύρο, ένα μακροσκελές ποίημα (πάνω από 2.500 στίχους) το οποίο επιγράφει: «Η εκστρατεία του Ομέρ Πασά κατά του Λασιθίου». Είναι ένα ποίημα ρομαντικό που εκθέτει τον αγώνα των Λασιθιωτών και των Κρητών και αποτελεί ένα ύμνο σε αυτή την εξέγερση.
Από τον Δήμο Οροπεδίου Λασιθίου
