Μανώλη Συλλιγάρδου η κραυγή του λύκου
Μανώλη Συλλιγάρδου η κραυγή του λύκου

Ο Χάνς φον Κράους, ένας σκληροτράχηλος ανώτατος αξιωματικός του Γ’ Ράϊχ, που αγνοεί ότι η πραγματική μητέρα του είναι Εβραία, και πρωτοστατεί στις θηριωδίες που οδήγησαν στον θάνατο χιλιάδων Εβραίων και Ελλήνων κατά τη διάρκεια της Κατοχής, ερωτεύεται τη Δάφνη, μια όμορφη Θεσσαλονικιά εβραϊκής καταγωγής που επωφελείται από την εργασία της στο Γερμανικό Αρχηγείο για να βοηθήσει την Αντίσταση. Ο μεταμορφωμένος σε αιμοβόρο λύκο Χάνς συνειδητά συνεχίζει το αποτρόπαιο έργο του μέχρι να χάσει ότι πολύτιμο είχε και να αποκαλυφθεί το ποιός πραγματικά είναι. Τότε, και προκειμένου να εξιλεωθεί, γίνεται για τελευταία φορά θύτης.

Αναμφισβήτητα με το πρώτο του μυθιστόρημα ο Μανώλης Συλλιγάρδος συμβάλει στον εμπλουτισμό της Νεοελληνικής Γραμματείας με ένα εύπεπτο και ισορροπημένο έργο που διεκδικεί μια θέση στη σφαίρα της ‘‘ ρουφηχτής’’ λογοτεχνίας, ένα όρο που μπορεί να υιοθετηθεί για λογοτεχνικά έργα των οποίων η γλώσσα γραφής ρέει απρόσκοπτα και διευκολύνει αφάνταστα απνευστί τον αναγνώστη μέχρι τέλους. Επιπλέον, με την παραδοχή ότι η παράδοση ενός πνευματικού προϊόντος στο αναγνωστικό κοινό απαιτεί, προϋποθέτει και επιβάλλει εκτός από από ηθική ακεραιότητα και κοινωνική ωριμότητα, τότε ο συγγραφέας ομολογουμένως ακροβατεί επιτυχώς ανάμεσα στην πληρότητα του έργου και την οικονομία του χώρου με δέουσα συνέπεια, διατηρώντας σταθερό βήμα σε τρία επίπεδα: (α) της παράθεσης ολοκληρωμένου προβληματισμού, αντλώντας από την ανακύκλωση νοσηρών φαινόμενων του παρελθόντος, (β) της θεώρησης του εν εξελίξει  κοινωνικού όντος που εν δυνάμει διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στο΄΄ κοινωνικό  γίγνεσθαι΄΄ και (γ) της ενοχής της άγνοιας στην τέλεση εγκληματικών πράξεων που δρομολογούν δυσάρεστες συνέπειες για την ανθρωπότητα.

Χρυσοχόος, Σεργάκη, Χρονάκης
Χρυσοχόος, Σεργάκη, Χρονάκης

Στη σημερινή εποχή συμπληγαδοποίησης των πάντων η πολιτισμική κρίση κατρακυλά μέχρι τους πρόποδες των οικονομικού αδιεξόδου, προβάλλοντας απειλητικά ως άμεση αντανάκλαση των αυθαιρεσιών συγκεκριμένων κέντρων αποφάσεων. Σ΄ αυτό το σημείο μας αιφνιδιάζει ευχάριστα ο συγγραφέας προκειμένου να στηλιτεύσει τα παρατράγουδα της γενικευμένης εκδήλωσης ρατσισμού, χωρίς ν΄ αποσφραγίζει το μύθο χάριν της ιστορικής αλήθειας, αποδεικνύοντας έμπρακτα το σεβασμό που τρέφει και προς εαυτόν και προς τον αναγνώστη. Το ιστορικο-κοινωνικό πλαίσιο αναφοράς στροβιλίζεται στη δίνη της λογοτεχνικής επεξεργασίας που επιτρέπει την επιμελημένη σμίλευση του διάχυτου στο βιβλίο επικού στοιχείου καθώς και την περαιτέρω επιτυχή σύζευξή του με ένα υποβόσκοντα διδακτισμό που απορρέει από τη ρομαντική διάθεση του συγγραφέα.

Στο ίδιο μήκος κύματος παντρεύονται αξιομνημόνευτα ιστορικά συμβάντα με σημαντικά οικονομικά μεγέθη σε εξισορροπημένη δοσολογία, ενώ εκκρεμεί επιτακτική μέχρι εσχάτων η ανάγκη της πολυπόθητης κάθαρσης, οπότε και ο θύτης μετεξελίσσεται σταδιακά και νομοτελειακά σε θύμα.

Ο Συλλιγάρδος χρησιμοποιεί σθεναρά ως πρώτες ύλες την φιλοσοφία του χτές και τον λόγο του σήμερα για να θέσει την κοινωνική ταυτότητα του ατόμου στο επίκεντρο ενός ευρύτερου προβληματισμού, αποφεύγοντας έντεχνα την αυτο-παγίδευση τόσο στον αγοραίο εξυπνακισμό όσο και στον εύκολο εντυπωσιασμό που σχετικές τραυματικές εμπειρίες αμετάκλητα πυροδοτούν για να οδηγήσουν τελικά στην περιγραφή ενός ατέρμονος υπαρξιακού αδιεξόδου, που αποτελεί το κύριο χαρακτηριστικό των περισσοτέρων σύγχρονων εγωκεντρικών ψυχομυθιστορημάτων.

Τα καταφέρνει με μεστό λόγο και αβίαστη επικοινωνιακή αμεσότητα σε επεισόδια δοσμένα σταδιακά και φιλτραρισμένα απ΄το ιστορικό νυστέρι με χειρουργική ακρίβεια, επιτρέποντας μέσα από τις αιχμηρές απολήξεις του τότε μεγάλα περιθώρια σαφών ερμηνειών των σύγχρονων εξελίξεων, ενώ παράλληλα ο ίδιος φροντίζει επιμελώς  κι αποτελεσματικά να περνά ινκόγκνιτο φιλοδοξώντας να μην επηρεάσει τις εξελίξεις. Όλα αυτά παρουσιάζονται με απλό, ρεαλιστικό τρόπο, διανθισμένα με λακωνικούς διαλόγους που καταγράφονται σε ένα αφ΄ ενός δωρικό και λιτό κι αφ΄ ετέρου ελαφρώς πομπώδες κι ιμπρεσιονιστικό ύφος.

Με φόντο τη θηριωδία του ναζισμού, το βιβλίο επικεντρώνει εξ ολοκλήρου στις ολέθριες συνέπειες της άγνοιας-η γνώση χωρίς δύναμη είναι άχρηστη, κι η δύναμη χωρίς γνώση είναι επικίνδυνη-όταν συνεπικουρείται από ιδεοληπτικό φανατισμό που κυοφορεί το σπέρμα της μισαλλοδοξίας, για να αναδείξει με αρκετή μαεστρία το ζήτημα της ανάληψης της ατομικής ευθύνης. Η άγνοια του ενός σκοτώνει πάντοτε όλους τους άλλους πριν τελικά νεκρώσει και την ψυχή του θύτη. Παράλληλα επί τάπητος τίθενται κι άλλα ζωτικά-και συνεπώς, άξια λόγου- ανθρώπινα θέματα, εκ των οποίων χρήζουν μνείας μερικά, όπως οι συμβατικότητες ενός γάμου εναρμονισμένου με το κοινωνικό status, ο φανατισμός κι η μισαλλοδοξία που συνοδεύουν την πνευματική ακαμψία, καθώς και η αθλιότητα της φιλοσοφίας των ολίγων κι εκλεκτών, κι η φιλοσοφία της αθλιότητας των πολλών διεστραμμένων, που προξενούν-αντίστοιχα-μαζικές θηριωδίες κι ατομικές συντριβές.

ο Μανώλης Συλλιγάρδος υπογράφει αντίτυπα του βιβλίου του
ο Μανώλης Συλλιγάρδος υπογράφει αντίτυπα του βιβλίου του

Κατά τα άλλα ΄΄Η κραυγή του λύκου΄΄ συναρπάζει με τις σεναριακού τύπου συνεχείς εναλλαγές σκηνικού και τις χρονολογικές παλινδρομήσεις που αποσκοπούν αποκλειστικά στη ανάδειξη ολοκληρωμένων χαρακτήρων, δικαιώνοντας έτσι και το συγγραφέα τόσο στη μεθοδολογία που υιοθετεί όσο και για την επιλογή της θεματογραφίας του. Στις επί μέρους περιγραφές του αποδίδονται θαυμάσια η ατμόσφαιρα της γερμανικής αριστοκρατικής σάλας, η εσωτερική πάλη της Δάφνης πριν επιστρέψει στη γυναικεία της φύση να υπερνικήσει την εθνική της συνείδηση, οι σφαγές του Δίστομου και της Βιάννου, η σκηνή της πατροκτονίας, η επίθεση του λύκου, καθώς και η καταλυτική παρουσία του Αδόλφου Χίτλερ ως έγκλειστου στις φυλακές λίγο πριν αιματοκυλίσει την ανθρωπότητα. Κι αναλογιζόμενος ωστόσο και ότι θα μπορούσε να συμπεριλάβει στο βιβλίο του ο Μανώλης Συλλιγάρδος, πιστεύω ακράδαντα πως αυτή τη φορά επέλεξε ένα σκληρό θέμα από τον πλούτο της φαρέτρας που διαθέτει διατελών εν εγρηγόρσει πριν την επόμενη απόπειρά του στο άμεσο μέλλον.

Προς το παρόν ας αρκεστούμε στην ανέλκυση των θρεπτικών ψιχίων που μας προσφέρει ΄΄Η κραυγή του λύκου΄΄ περιορίζοντας την οπτική μας γωνία σε ότι καθίσταται ευχάριστα αντιληπτό σε όρους γλωσσικής οικονομίας, χρηστότητας λόγου και απώτερου σκοπού.

 

Νίκος Χρυσοχόος

Συγγραφέας- ποιητής

Η κραυγή του λύκου: παρουσίαση

Print Friendly, PDF & Email

Από giorgos