Σήμερα που ο οικονομικός ανταγωνισμός απογυμνώνει την ψυχή του ανθρώπου από τις ανώτερες αξίες, προβάλλει περισσότερο η ανάγκη «να αναζητήσουμε τον άνθρωπο όπου κι αν βρίσκεται» κατά πως λέει ο Σεφέρης.
Αυτόν τον άνθρωπο που θα τον διαπαιδαγωγήσουμε στα σχολεία με μια ιδεολογία κοινών αξιών που συγκροτούν την πολιτισμική και πολιτιστική παράδοση και που αποβλέπουν στη διαμόρφωση μιας πνευματικά ολοκληρωμένης προσωπικότητας.
Αίτημα των καιρών είναι το σχολείο της πνευματικής καλλιέργειας, της ουσιαστικής γνώσης και της ανθρωπιστικής – δημοκρατικής αγωγής των μαθητών. Ένα από τα φλέγοντα ζητήματα της σύγχρονης εκπαίδευσης είναι εκείνο που σχετίζεται με την αναζήτηση και εύρεση της χρυσής τομής, που θα επιτρέπει την ανταπόκριση του αναλυτικού προγράμματος σπουδών αφενός στις απαιτήσεις μιας ολοένα μεταβαλλόμενης και ποικιλόμορφης ως προς την πολιτισμική της φυσιογνωμία κοινωνίας και αφετέρου στην ανάγκη για παράλληλη ενίσχυση της πολιτισμικής και γλωσσικής ταυτότητας μας.
Είναι χαρακτηριστικό ότι και οι δύο κορυφαίοι ποιητές μας, ο Σεφέρης το 1963 και ο Ελύτης το 1979, στην ομιλία τους κατά την τελετή απονομής του βραβείου Νόμπελ συμπίπτουν ακριβώς στο σημείο για το ιστορικό βάθος της γλώσσας μας και του πολιτισμού μας με την αναφορά στη χώρα μας που κληρονόμησε αυτόν τον πλούτο.
Αναφέρει ο Σεφέρης, το 1963: «Ανήκω σε μια χώρα μικρή… Είναι μικρός ο τόπος μας, αλλά η παράδοσή του είναι τεράστια και το πράγμα που τη χαρακτηρίζει είναι ότι μας παραδόθηκε χωρίς διακοπή. Η ελληνική γλώσσα δεν έπαψε ποτέ της να μιλιέται… Άλλο χαρακτηριστικό αυτής της παράδοσης είναι η αγάπη της για την ανθρωπιά, κανόνας της είναι η δικαιοσύνη. Στην αρχαία τραγωδία, την οργανωμένη με τόση ακρίβεια, ο άνθρωπος που ξεπερνά το μέτρο, πρέπει να τιμωρηθεί από τις Ερινύες.»
Και ο Ελύτης το 1979: «Μου δόθηκε, αγαπητοί μου φίλοι, να γράφω σε μια γλώσσα που μιλιέται μόνο από μερικά εκατομμύρια ανθρώπων. Παρ’ όλα αυτά, πρόκειται για μια γλώσσα που μιλιέται επί δυόμισι χιλιάδες χρόνια χωρίς διακοπή και μ’ ελάχιστες διαφορές. Η παράλογη αυτή, φαινομενικά, διάσταση, αντιστοιχεί και στην υλικό-πνευματική οντότητα της χώρας μου. Που είναι μικρή σε έκταση χώρου και απέραντη σε έκταση χρόνου… Εάν η γλώσσα αποτελούσε απλώς ένα μέσον επικοινωνίας, πρόβλημα δεν θα υπήρχε. Συμβαίνει όμως να αποτελεί και εργαλείο μαγείας και φορέα ηθικών αξιών.. Δεν πρέπει να λησμονεί κανείς ότι στο μάκρος 25 αιώνων δεν υπήρξε ούτε ένας, επαναλαμβάνω ούτε ένας αιώνας, που να μην γράφτηκε ποίηση στην Ελληνική γλώσσα».
Αναγνωρίζουμε άραγε σήμερα αυτό ακριβώς το υψηλό ήθος στα λόγια των δύο μεγάλων ποιητών μας; Βλέπουμε την παιδευτική αξία που έχει η συνομιλία του νεοελληνικού ποιητικού και λογοτεχνικού λόγου με το ιστορικό βάθος του πολιτισμού μας, ή μήπως μεταμοντέρνες περί «πολιτικώς ορθού» απόψεις και επιχειρήματα «επιστημονικοφανή» καλύπτουν τη φωνή αυτών που με το έργο τους υπηρέτησαν όχι μόνον τον τόπο τους αλλά τον πολιτισμό και τον άνθρωπο; Γιατί πως αλλιώς να εξηγηθεί η αναιτιολόγητη και βιαστική απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων να εξοβελίσει από τα μαθήματα γενικής παιδείας της Γ τάξης του Λυκείου τον Επιτάφιο του Περικλή(πρωτότυπο ή μεταφρασμένο), ένα αυτοτελές κείμενο στο οποίο δίδεται ο ορισμός του βαθύτερου πνεύματος της αθηναϊκής δημοκρατίας, η εικόνα μιας πόλης γεμάτη από μετρημένη ελευθερία και εσωτερική αξιοπρέπεια και ουσιαστικά προσδιορίζεται το τι κάθε κράτος κάθε εποχής οφείλει να είναι;
Πως αλλιώς να αιτιολογηθεί η μείωση των ωρών της λογοτεχνίας, όταν οι δημοκρατικές κοινωνίες απαιτούν από τους πολίτες τους όχι μόνο ενημέρωση και πληροφόρηση αλλά και συγκροτημένη σκέψη όπως και δημιουργική φαντασία και επινοητικότητα, που προάγονται από την ανάγνωση της λογοτεχνίας, της ποίησης, του δοκιμίου; Ο Κυριάκος Χαραλαμπίδης σημειώνει «Έχουμε χρέος να γνωρίσουμε την αθέατη πλευρά του εαυτού μας με τη συνέργεια των μουσών. Η λογοτεχνία είναι όπως ο αέρας που φυσάει ανάμεσα στα χαλάσματα».
Έχουν άραγε το δικαίωμα να στερήσουν αυτή τη δυνατότητα από τους μαθητές- υποψηφίους των θετικών σπουδών;
ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΩΝ ΛΑΣΙΘΙΟΥ «ΣΟΦΙΑ ΜΑΥΡΟΕΙΔΗ- ΠΑΠΑΔΑΚΗ»
