Η αγροτική οικονομία είναι ένας από τους σημαντικούς πυλώνες οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης στη χώρα μας.
Κατοχυρώνει την διατροφική ασφάλεια, συμβάλει στην περιφερειακή ανάπτυξη, στηρίζει την κοινωνική συνοχή.
Τα πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι, η Ελληνική Αγροτική παραγωγή προσφέρει ασφαλή και ποιοτικά τρόφιμα για την διατροφή έντεκα (11) εκατομμυρίων Ελλήνων είκοσι έξι (26) εκατομμυρίων επισκεπτών και εξάγει αγροτικά προϊόντα αξίας πέντε (5) δις ευρώ.
Επίσης ο πρωτογενείς τομέας τροφοδοτεί με πρώτη ύλη την βιομηχανία τροφίμων και ποτών.
Η βιομηχανία τροφίμων και ποτών είναι ο σημαντικότερος τομέας της Ελληνικής μεταποιητικής βιομηχανίας, καλύπτει το 25% του κύκλου εργασιών της, παράγει το 22% της συνολικής προστιθέμενης αξίας και απασχολεί πάνω από το 22% των απασχολούμενων στο σύνολο του μεταποιητικού τομέα.
Δυστυχώς με τα μέτρα που προωθούνται τώρα στην γεωργία και κατ επέκταση στην αγροτική και αγροδιατροφική οικονομία θα έχουν σημαντικά αρνητικές και μη αναστρέψιμες συνέπειες στην εθνική και περιφερειακή οικονομία. Διαχωρίζεται η ελληνική γεωργία από τη ευρωπαϊκή ,τους κανόνες λειτουργίας της, δημιουργείται άνισος ανταγωνισμός και διαστρέβλωση της διάθεσης των κοινοτικών πόρων και εφαρμογής των πολιτικών. Σε μία περίοδο όπου αρχίζει η εφαρμογή της νέα ΚΑΠ με στόχο την σταδιακή σύγκλιση των κοινοτικών επιδοτήσεων σε εθνικό και κοινοτικό επίπεδο μέχρι το 2020 βάση κριτηρίων που έχει επιλέξει το κάθε Κ-Μ από μία λίστα επιλέξιμων κοινοτικών πολιτικών, απομακρύνεται με μαθητική ακρίβεια η εισοδηματική σύγκλιση με την εφαρμογή σε εθνικό επίπεδο αυστηρών και άδικων δημοσιονομικών μέτρων στον αγροτικό τομέα. Πως και ποιες είναι η μη αναστρέψιμες συνέπειές;
- Με την υποχρεωτική καταβολή φόρου στο 100% μέχρι το 2017 χωρίς να είναι εγγυημένη η παραγωγή της επόμενης χρονιάς. Επίσης καταργείται άμεσα και η δυνατότητα χορήγησης προκαταβολών που παρεχόταν μέχρι τον μήνα Νοέμβρη εφόσον τηρούντο οι βασικοί έλεγχοι. Η προετοιμασία της επόμενης καλλιεργητικής περιόδου θα είναι ανέφικτη για την πλειοψηφία του αγροτικού κόσμου. Με την πρακτική των προκαταβολών τουλάχιστον ένα ποσό 460εκ.ευρω από τους αγροτικούς κοινοτικούς πόρους , του κοινοτικού δηλ. προϋπολογισμού, «υποκλέπτονται» και δίνονται στην κάλυψη του Δημόσιου Χρέους. Ένα μεγάλο ποσό ρευστότητας φεύγει από την αγορά δημιουργώντας προβλήματα στην περιφέρεια και στις επιχειρήσεις εφοδίων. Ανάλογες πολιτικές «υποκλοπής» των αγροτικών επιδοτήσεων δεν ισχύουν στα άλλα Κ-Μ,ούτε στα Νότια Κ-Μ τα οποία θα μπουν στην καλλιεργητική περίοδο χωρίς αντιπάλους τουλάχιστον σε ορισμένους κλάδους.
- Με την κατάργηση του φθηνού πετρελαίου και ρεύματος που αποτελούν τις ποιο κοστοβόρες παραμέτρους της αγροτικής παραγωγής και με την αύξηση του ΦΠΑ 23% στα αγροτικά εφόδια αυξάνεται το κόστος της παραγωγής ενώ και τα κόστη αυτά δεν συνυπολογίζονται στην διαμόρφωση του φορολογητέου εισοδήματος, όπως γίνεται στον αντίστοιχο υπολογισμό των εισοδημάτων πχ των ελεύθερων επαγγελματιών ή και επιχειρήσεων. Υπάρχει δε ο κίνδυνος δημιουργίας «μαύρης αγοράς» αγροεφοδίων και δη εισαγομένων αμφιβόλου ποιότητας και πλασματικών τιμολογίων ΦΠΑ, κατάσταση που θα ευθύνεται το ίδιο το κράτος αλλά και που το ίδιο πρέπει να το αντιμετωπίσει ώστε να μην υπάρχει απώλεια εσόδων. Στην πλειοψηφία των Κ-Μ της ΕΕ ο ΦΠΑ εφοδίων και μηχανημάτων δεν ξεπερνά το 6% ,τα συνεταιριστικά σχήματα διάθεσης των πρώτων υλών και εφοδίων έχουν ειδικό φορολογικό σύστημα. Το αγροτικό ισοζύγιο το 2014 λόγω της αύξησης των εξαγωγών κυρίως στην ΕΕ είχε μειωθεί σε 1.36δις ευρώ κατάσταση που θα αντιστραφεί από την επιβάρυνση του κόστους παραγωγής και έλλειψης ρευστότητας. Η δυνατότητα παραγωγής φθηνότερων προϊόντων από τα άλλα Κ-Μ θα ενισχύσει τις εισαγωγές και θα επιβαρύνει και το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας μας.
- Με την σημαντική μείωση της συμμετοχής του εθνικού προϋπολογισμού στην διαμόρφωση του αγροτικού εισοδήματος στο 5% από 18% που ήταν πριν τα νέα εφαρμοζόμενα μέτρα. Μείωση η οποία δεν μπορεί να αντικατασταθεί άμεσα από την αγορά λόγω της κρίσης και της λειτουργίας των μεγάλων αλυσίδων, του κατακερματισμού των εμπορικών συμφωνιών και της στενότητας των τραπεζικών χρηματοδοτήσεων. Αντιθέτως σε πολλά Κ-Μ η συμμετοχή του εθνικού προϋπολογισμού φθάνει και το 40% ενισχύοντας δομές και υπηρεσίες που ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα και εξωστρέφεια του αγροδιατροφικού τομέα.
- Με την αναμόρφωση των αγροτικών εισφορών για τον ΟΓΑ (προνοιακό τμήμα της σύνταξης) που οι ενεργοί αγρότες θα κληθούν να καλύψουν τα χρέη του Οργανισμού. Το κόστος για ένα ζευγάρι αγροτών μπορεί να φθάσει και το 400 ευρώ μηνιαίως ποσό δυσβάστακτο όταν δεν υπάρχει ρευστότητα ,εισόδημα από παραγωγή και δυνατότητα δανεισμού. Χωρίς να υπάρχει δε καμία μεταβατικότητα προς το νέο εθνικό σύστημα ασφάλισης όπως φαίνεται από τις εξαγγελίες της κυβέρνησης στο μέτρο αυτό. Η ασφάλιση των αγροτών στα άλλα Κ-Μ της ΕΕ βαδίζει σύμφωνα με το εθνικό ασφαλιστικό σύστημα ενώ υπάρχει ισορροπία μεταξύ εισοδήματος και δυνατότητας πληρωμής των εισφορών.
- Με την κατάργηση της αναγνώρισης ως κύριο επάγγελμα αγρότη εκείνου που είναι ασφαλισμένος στον ΟΓΑ αλλά και της ουσίας του ρόλου του μητρώου αγροτών βάση του οποίου διασφαλιζόταν η διαφανής εφαρμογή εθνικών μέτρων στήριξης των κατά κύριο επάγγελμα αγροτών με μέτρα όπως το πετρέλαιο ,το ρεύμα ,τις ΑΠΕ, τις συμπληρωματικές επαγγελματικές δραστηριότητες κλπ. Η κυβέρνηση αναλώνει τον δημόσιο διάλογο για τον επαναπροσδιορισμό του κατ επάγγελμα αγρότη, αν είναι εκείνος που διασφαλίζει εισόδημα 35% ή 50% από αγροτική δραστηριότητα, ενώ στην ουσία καταργεί όλα τα εθνικά μέτρα στήριξης του, μειώνει τους κατά κύριο επάγγελμα από 265.000 σε 150.000,εξαιρεί ουσιαστικά τους μικρομεσαίους (500-5000 ευρώ κοινοτικών επιδοτήσεων)που στηρίζονται από την ίδια την ΚΑΠ και απορροφούν περίπου το 38% των αγροτικών πόρων. Πως θα διασφαλιστεί η ισορροπία μεταξύ των κοινοτικών πόρων που άλλωστε θα δίνονται ως προκαταβολές και των μέτρων στήριξης που θα δίνεται διαμέσου μητρώου αγροτών; Άλλος αγρότης επαγγελματίας θα θεωρείται επιλέξιμος για την εφαρμογή των κοινοτικών πολιτικών και άλλος για τις εθνικές; Στην νέα ΚΑΠ δικαιούχος επιδοτήσεων είναι εκείνος που παράγει βάση των αυστηρών κοινοτικών προδιαγραφών και διασφαλίζει δικαιώματα. Πως και σε ποιους θα δοθούν τα δικαιώματα εκείνων που θα «αποχαρακτηρισθούν» ως αγρότες; Η αναδιανομή τους θα γίνει με εθνικά κριτήρια σε άλλους κατά κύριο επάγγελμα του μητρώου ή βάση των κοινοτικών κριτηρίων που είναι πιο διευρυμένα; Υπάρχουν πολλά θέματα που πρέπει να αντιμετωπισθούν ώστε να μην διαλυθεί η επαγγελματική και παραγωγική δραστηριότητα του αγροτικού επαγγέλματος και να αποσαφηνιστεί η προοπτική και ποιοι θα είναι οι νέοι παίκτες!!!
- Με την υπερφορολόγηση τους .Αναμένονται οι προτάσεις της κυβέρνησης για την τελική μορφή που θα λάβει και οι πιθανές κλίμακες φορολόγησης του εισοδήματος από την αγροτική δραστηριότητα.
Σε περίοδο κρίσης όλοι θα πρέπει να συνεισφέρουν, να συμμετέχουν και να επαναπροσδιορίσουν την παραγωγική τους πορεία και την αλλαγή των πρακτικών τους. Ο αγροδιατροφικός τομέας ήδη συμμετέχει και πρέπει να προσαρμοστεί σε μία δημοσιονομική πολιτική που όμως δεν τον διαλύει και δεν δημιουργεί προϋποθέσεις για την διαχείριση του από νέους «παίκτες» εκπρόσωπων μεγάλων ομίλων και εταιρειών. Διότι πέρα των άλλων δεν διασφαλίζεται ότι ο καταναλωτής θα έχει καλύτερο και φθηνότερο προϊόν και ότι το κράτος θα έχει περισσότερα έσοδα.
Δεν είναι εύκολες οι παρεμβάσεις στην αγροτική οικονομία και δη σε μία περίοδο συνταρακτικών αλλαγών που αλλάζουν δομές, συστήματα και αξίες.
Οι ΜΜΕ, οι παραγωγικοί κλάδοι και εκείνων των υπηρεσιών, όπως ενεργειακός, αγροδιατροφικό, τουριστικός, διαχείρισης ακινήτων, πολιτιστικός παράλληλα με την ενδοεπιχειρησιακή αναδιάταξή τους είναι σκόπιμο να ισχυροποιήσουν και την μεταξύ κλάδων διασύνδεση τους αποκτώντας με τον τρόπο αυτό δυναμική συμμετοχή στην παραγωγική διαδικασία των άλλων τομέων με μεγαλύτερη οργάνωση, εξοικονόμηση κόστους και ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. Το κλειδί βρίσκεται στις πολλαπλές συνέργειες.
Είναι σκόπιμο να σχηματισθούν νέα χρηματοδοτικά εργαλεία και κεφάλαια πέρα εκείνων των Τραπεζικών, όπου θα οδηγήσουν τις παραγωγικές μονάδες σε μία διαφορετική μορφή οργάνωσης και συνεργασιών ώστε να μπορούν να λάβουν χρηματοδοτήσεις για την παραγωγική διαδικασία και αναπτυξιακή τους πορεία.
Επίσης ο σχηματισμός συνεργατικών εταιρικών σχημάτων για την διαχείριση και διακίνηση των ενδιάμεσων προϊόντων, αγροτικής γης θα μπορούσε να μειώσει τις επιβαρύνσεις στον κάθε μεμονωμένο παραγωγό και να βοηθήσει την συνέχιση της παραγωγής.
Οι παραγωγικοί παραδοσιακοί τομείς και οι απασχολούμενοι σε αυτούς πέρα των πληγμάτων που έχουν δεχτεί μέχρι σήμερα, θα πρέπει να συνδιαμορφώσουν με ό,τι δυνάμεις τους έχουν απομείνει την επόμενη μέρα τους .Με σαφήνεια ,τόλμη για τομές, με αποφασιστικότητα για μεταρρυθμίσεις και ρήξεις για να μπουν δυναμικά στην νέα οικονομία της μετά της δομικής κρίσης, εθνικής και ευρωπαϊκής.
Οι τελευταίες εξελίξεις, όξυνση των σχέσεων Ρωσικής Ομοσπονδίας-Τουρκίας, η εντατικοποίηση των προενταξιακών διαδικασιών Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ρωσο-Ουκρανική κρίση, συνεχιζόμενη πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για διατήρηση προνομιακών σχέσεων με προϊόντα ανταγωνιστικά με τα ελληνικά καθιστούν αναγκαία και άμεσα πολιτικές πρωτοβουλίες από μέρους της Κυβέρνησης και συντονισμό δράσεων των συναρμοδίων Υπουργείων: Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Ανάπτυξης, Οικονομικών και Εξωτερικών στο επίπεδο της πολιτικής και οικονομικής διπλωματίας για εξασφάλιση ειδικών σχέσεων συνεργασίας με τη Ρωσική Ομοσπονδία –εντός βέβαια του Ευρωπαϊκού Πλαισίου- με ταυτόχρονη όμως εξασφάλιση της διατήρηση του ελληνικού Brand Name και την διατήρηση του μεταποιητικού τομέα σε ελληνικά χέρια.
Iεράπετρα, 01-12-2015
Νίκος Δασκαλάκης
Εντεταλμένος Περιφερειακός Σύμβουλος
σε θέματα Πρωτογενή Τομέα στην Π.Ε. Λασιθίου,
Πρόεδρος ΕΑΣ Ιεράπετρας
