Στην εποχή της πανδημίας πολύς λόγος γίνεται για τους εκπαιδευτικούς και την εκπαιδευτική διαδικασία, πολύς λόγος- συχνά επικριτικός -για τους δασκάλους, τη διδασκαλία, το ρόλο του δημόσιου σχολείου, τις μεθόδους που εφαρμόζονται, τη λειτουργικότητα ή μη των προγραμμάτων μάθησης, κλπ. Επειδή ο χώρος της εκπαίδευσης είναι ευαίσθητος και αφορά στο σημαντικότερο τμήμα του πληθυσμού, τα παιδιά, ο καθένας και από οποιαδήποτε θέση δύναται να εκφράζει άποψη, τεκμηριωμένη ή μη τεκμηριωμένη, αυθαίρετη ή στοιχειοθετημένη, επαινετική ή υβριστική, καλοπροαίρετη ή όχι. Επιτρέψτε μου, λοιπόν, σήμερα να μιλήσω με την ιδιότητα της επί 35 χρόνια διδάσκουσας στη δημόσια εκπαίδευση, ως αρκούντως αρμόδια.
Πάνε πολλά χρόνια που ο ρόλος του εκπαιδευτικού άλλαξε, από την αποκλειστικότητα της κατοχής της γνώσης μεταπήδησε σε μια πολυεδρική συνθετότητα, που καθορίζεται από τις πολλαπλές πηγές πληροφόρησης, από τις κοινωνικές μεταβολές, από τους οικονομικούς δείκτες, από τις αξίες και τις διαρκείς ανακατατάξεις.
Στη βιβλιογραφία ο εκπαιδευτικός ορίζεται ως παιδαγωγός, σύμβουλος, καθοδηγητής, εμψυχωτής, οργανωτής, φίλος, ψυχοπλάστης, μεταλαμπαδευτής της γνώσης. Όλες αυτές τις ιδιότητες καλείται να τις αξιοποιήσει μέσα στη σχολική τάξη. Εκεί συναντά τους μαθητές του, εκεί αλληλεπιδρά μαζί τους, εκεί γνωρίζεται με ένα μωσαϊκό ανθρώπων και εκεί είναι το καθήκον του. Εκεί, στη σχολική τάξη, θα συνθέσει όλες τις δυνάμεις του και θα οδηγήσει τους νέους στον κόσμο.
Για να μπορέσουν να συμβούν όμως αυτά, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η διαπροσωπική σχέση δασκάλου- παιδιών, η οποία πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στις ανάγκες του κάθε ενός παιδιού, γιατί το δημόσιο σχολείο έχει το προνόμιο να περιλαμβάνει όλα τα παιδιά. Εκεί, λοιπόν, στην τάξη θα συναντήσει τους μαθητές που ενδιαφέρονται για τη γνώση με δύναμη, εκεί όσους έχουν μαθησιακές δυσκολίες, εκεί όσους βιώνουν ενδοοικογενειακά προβλήματα, εκεί όσους χρειάζονται επιπλέον υποστήριξη, εκεί θα συνεργαστεί με τους άλλους εκπαιδευτικούς της παράλληλης στήριξης, εκεί θα επαινέσει την προσπάθεια, εκεί θα συμβουλεύσει τον ατίθασο, εκεί θα αντιμετωπίσει την ενδοσχολική βία, εκεί θα στηρίξει τα παιδιά προσφύγων και μεταναστών που δυσκολεύονται να ενταχθούν, εκεί θα αναγνωρίσει τις δεξιότητες που κρύβουν επιμελώς κάποιοι, εκεί θα ενισχύσει την αυτοπεποίθηση των διστακτικών, εκεί θα ημερέψει τα πάθη, εκεί θα καλλιεργήσει την αλληλεγγύη, εκεί θα διδάξει ποίηση, μαθηματικά, κοινωνιολογία, ιστορία, φυσικές επιστήμες, εκεί θα λύσει απορίες, εκεί θα επαναλάβει όσες φορές χρειαστεί το ίδιο πράγμα, εκεί…, όλα εκεί( στην τάξη)!
Και σε αυτό το σημείο, μετά και την εσπευσμένη αν και προαναγγελθείσα νομοθετική ρύθμιση του Υπουργείου Παιδείας να μεταδίδεται διαδικτυακά το μάθημα της τάξης, τίθεται το ερώτημα « μπορεί όλη αυτή η διαδικασία να γίνει βορά της ιντερνετικής κοινότητας; Είναι ηθικό και δίκαιο να γίνονται ριάλιτι οι ζωές των νέων ανθρώπων;»
Γιατί δεν πρόκειται για τη διάλεξη ενός καθηγητή, πρόκειται για μια ολόκληρη κοινότητα ανθρώπων. Πως π.χ. να εκθέσουμε σε δημόσια θέα το παιδί που έχει δυσλεξία και δυσκολεύεται να διαβάσει, πώς το παιδί που βίωσε την απώλεια στην οικογένειά του και κλαίει ή δυσθυμεί, πως το παιδί με σύνδρομο asberger που αρνείται τη βλεμματική επαφή, πως εκείνο που θα απαντήσει λανθασμένα, πως εκείνο που του λείπει το θάρρος και χρειάζεται ένα χάδι στον ώμο, πως εκείνο που δυσκολεύεται στην ομιλία του, πως εκείνο που μπερδεύεται με τους αριθμούς και τους βλέπει όλους να χορεύουν μπροστά του, πως εκείνο που έχει αντίλογο, πως εκείνο που επιχειρηματολογεί, πως εκείνο που έχει χιούμορ, πως εκείνο που αρνείται, πως …,πως…, πως…
Το προηγούμενο διάστημα αποδείξαμε ότι δεν χρειαζόμαστε νομοθετικές ρυθμίσεις, όταν προέχει το συμφέρον των μαθητών. Έτσι, οργανώσαμε χιλιάδες μαθήματα σύγχρονης και ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης σε μηδενικό χρόνο με το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο να είναι σε κακή κατάσταση, με αυτοεπιμόρφωση, πολλάκις και με δανεικό εξοπλισμό, εργαζόμενοι νυχθημερόν, παραδίδοντας μαθήματα, ανεβάζοντας ασκήσεις και εργασίες, διορθώνοντας όσα μας έστελναν οι μαθητές και χωρίς γκρίνιες, γιατί αυτό προέτασσε η ηθική του δασκάλου, τη στήριξη των παιδιών!
Προφανώς τώρα το ζήτημα τίθεται ευρύτερα στην κοινωνία και ασφαλώς δεν είναι η λαγνεία της τεχνολογίας που επιχειρείται τελευταία, αλλά η ουσία της ανθρώπινης ζωής, η επικοινωνία και η αλληλεπίδραση, ώστε ο κόσμος να εξελίσσεται επί τα βελτίω. Η χρήση συστημάτων «παρακολούθησης» ακόμα κι αν γίνεται με τις καλύτερες προθέσεις, όπως ας πούμε αυτή της υποβοήθησης της διδασκαλίας, αποτελεί σημείο αιχμής για την καταστρατήγηση της ατομικής ελευθερίας και των κοινωνικών δικαιωμάτων, ο εθισμός δε, που επιτυγχάνεται στη συνέχεια από τις αθώες αρχικές ενέργειες, οδηγεί στην άμβλυνση των ανακλαστικών και στην αποδοχή της ως «ισχύουσα κανονικότητα».
Έχουμε άραγε, οι εκπαιδευτικοί, την επιλογή να ωθήσουμε τη νέα γενιά σ’ αυτή την εποχή των άνευρων και υποταγμένων ανθρώπων; Η απάντηση είναι μία, η μόνη μας επιλογή είναι ο δρόμος της ανάπτυξης ελεύθερης σκέψης, ανεξάρτητων πολιτών, ΑΝΘΡΩΠΩΝ!
ΜΑΡΙΑ ΚΩΣΤΑΚΗ
ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
*Δ. Λιαντίνη, ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ, σ. 14-17, Ίδε ο δάσκαλος
Εικόνα: Γ. Γαΐτη, η διάλεξη
