Με απόφασή του στις 17-12-2020 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο καταδίκασε τη χώρα μας σχετικά με την προστασία της βιοποικιλότητας. Σύμφωνα με την απόφαση, η Ελλάδα δεν προστατεύει επαρκώς την βιοποικιλότητα σε περιοχές Natura, καθώς, από το 2012 η χώρα μας δεν έλαβε συγκεκριμένα μέτρα για τη διατήρηση οικοτόπων και δεν έχουν ολοκληρωθεί οι μελέτες που απαιτούνται για αυτό το σκοπό.
«Η Ελληνική Δημοκρατία, μη θεσπίζοντας εντός των προβλεπόμενων προθεσμιών όλα τα αναγκαία μέτρα για τον καθορισμό των κατάλληλων στόχων διατήρησης και των κατάλληλων μέτρων διατήρησης όσον αφορά τους 239 τόπους κοινοτικής σημασίας οι οποίοι βρίσκονται στην ελληνική επικράτεια, παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει, αντιστοίχως, της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Μαΐου 1992, για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 2006/105/ΕΚ του Συμβουλίου, της 20ής Νοεμβρίου 2006», αναφέρει η απόφαση.
Έτσι φτάσαμε στο 2022 να γίνεται η διαβούλευση για το έργο «Εκπόνηση Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών (ΕΠΜ) και Σχεδίων ∆ιαχείρισης (Σ∆) για τις περιοχές του ∆ικτύου Natura 2000 των Περιφερειακών Ενοτήτων Ρεθύμνου, Ηρακλείου και Λασιθίου Κρήτης», που ανέθεσε το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας σε μια ιδιωτική εταιρεία. Διαβάζουμε λοιπόν στην ιστοσελίδα της εταιρείας εκτός από την παραπάνω μελέτη για τις περιοχές Νατούρα 2000, έχει εκπονήσει και τις μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων για 8 αιολικά πάρκα στη Νότια Καρυστία, για 35 αιολικά πάρκα στην Κρήτη και άλλες σχετικές μελέτες για εταιρείες αιολικών. Πως τώρα γίνεται μια εταιρεία να εκπονεί μελέτη για την προστασία του περιβάλλοντος και παράλληλα μελέτες για την καταστροφή του αυτό μάλλον δεν μπορεί κανείς να το απαντήσει. Γιατί είναι δεδομένη η καταστροφή του περιβάλλοντος με την εγκατάσταση τεράστιων ανεμογεννητριών και των συνοδών έργων που είναι απαραίτητα για την υλοποίησή τους, όπως έχει φανεί σε τόπους που έχουν γίνει ανάλογα έργα. Είτε γίνονται σε περιοχές Νατούρα 2000, είτε σε άλλες περιοχές. Για παράδειγμα το αιολικό που προγραμματίζεται στο δάσος του Κρούστα είναι εκτός Νατούρα 2000. Η μόνη λύση, όπως προκύπτει από την μέχρι σήμερα εμπειρία των διάσπαρτων ΑΠΕ, είναι η εγκατάστασή τους στο δομημένο χώρο και με μεγέθη που θα ικανοποιούν τις ανάγκες της κοινωνίας κι όχι την κερδοσκοπία λίγων εταιρειών. Γιατί είναι παράλογο στο όνομα της προστασίας του περιβάλλοντος να εγκρίνονται έργα που το καταστρέφουν!
Ας έρθουμε στην παραπάνω μελέτη και στη διαβούλευση που έγινε διαδικτυακά. Οι περισσότεροι ορεινοί Δήμοι εκφράστηκαν αρνητικά για την μελέτη, η οποία προβλέπει, εκτός από την εγκατάσταση βΑΠΕ και άλλες οικονομικές δραστηριότητες που στην ουσία αλλάζουν τις χρήσεις γης στον αγροτικό χώρο, περιοχών Νατούρα, τον ζωτικό δηλαδή χώρο του πρωτογενούς τομέα κυρίως για την κτηνοτροφία και την γεωργία, μα και για άλλες παραδοσιακές δραστηριότητες όπως η μελισσοκομία. Για παράδειγμα επιτρέπονται ξενοδοχεία (καταλύματα ονομάζονται) μέχρι 150 κλινών, χωρίς να αναφέρεται πόσα 150αρια! Προκύπτουν ωστόσο και κάποια σημαντικά ερωτήματα για το πώς συντάχτηκε η μελέτη. Έλαβαν υπ΄όψιν τους τα Καταφύγια Άγριας Ζωής, την οικολογική συνοχή δηλαδή ενός τόπου; Κάποιοι μελετητές του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας έχουν τεράστια εμπειρία από τις έρευνες που έχουν κάνει πάνω σ΄αυτό το θέμα. Έλαβαν υπ΄όψιν τους την Ευρωπαϊκή οδηγία για την προστασία του τοπίου; Έλαβαν υπ΄΄οψιν τους ότι από τον Δεκέμβρη του 2019 η Μετακινούμενη κτηνοτροφία έγινε αποδεκτή ως Παγκόσμια άϋλη Πολιτιστική κληρονομιά από την UNESCO; Έλαβαν υπ΄όψιν τους τον Στρατηγικό Σχεδιασμό για τον Πρωτογενή τομέα της Περιφέρειας Κρήτης; Τι γίνεται με την δόμηση εκτός σχεδίου; Κάποιες προβλέψεις για τα παραπάνω υπήρχαν στα ΣΧΟΟΑΠ που δεν ελήφθησαν υπ΄όψιν και στην ουσία καταργούνται αν ψηφιστεί η συγκεκριμένη μελέτη και γίνει Προεδρικό Διάταγμα. Ή ακόμα επιτρέπεται η δημιουργία τυροκομείου στο Καθαρό ή η δημιουργία μουσείου Παλαιοντολογικών ευρημάτων; Και πολλά άλλα που περιμένουν απαντήσεις.
Η συζήτηση που έγινε στο προηγούμενο Δημοτικό συμβούλιο (9-2-2022) με μοναδικό θέμα αυτό της μελέτης ήταν αποκαρδιωτική. Οι περισσότεροι δημοτικοί σύμβουλοι επικαλέστηκαν την δυσκολία ανάγνωσης της μελέτης επειδή απαιτούσε ειδικές γνώσεις. Δικαιολογίες, σε τέτοιες περιπτώσεις που έχουμε αλλαγή χρήσεων γης, που κινδυνεύει ν΄αλλάξει χαρακτήρα ο αγροτικός χώρος, όχι μόνο οφείλεις να μάθεις, μα έχεις και υποχρέωση να ενημερώσεις τις τοπικές κοινωνίες και τα τοπικά συμβούλια να πάρουν θέση. Ελάχιστοι δημοτικοί σύμβουλοι έδειξαν ενδιαφέρον και γνώριζαν κάποια πράγματα, τόσοι ώστε να αποτελούν εξαίρεση που επιβεβαίωνε τον κανόνα της άγνοιας των πολλών. Ο αγροτικός χώρος φαίνεται να μην υπάρχει στη σκέψη τους αφού κυριαρχεί ο αστικοτουριστικός χαρακτήρας του Καλλικρατικού Δήμου. Τα χωριά όμως δεν είναι προάστια μιας τουριστικής πόλης μα αυτόνομες κοινωνικές οντότητες, με τη δικιά τους ταυτότητα και την ιδιαίτερη οικονομική τους διάσταση. Το αποτέλεσμα της συζήτησης ήταν να συμφωνηθεί, όχι από όλους, πλειοψηφικά μια επιτροπή τριών πολιτικών μηχανικών-δημοτικών συμβούλων ώστε να ασχοληθούν με την μελέτη και να ενημερώσουν το δημοτικό συμβούλιο. Ούτε σκέψη δεν υπήρξε για εκπροσώπους παραγωγικών φορέων. Μπορεί λέει να βάλουν αν χρειαστεί και κανένα γεωλόγο! Και να ζητήσουν την άποψη του ΤΕΕ/ΤΑΚ. Εδώ υπάρχει ένα σοβαρό θέμα α-συνέχειας (ασυνέπειας;). Το ΤΕΕ/ΤΑΚ είχε εκφραστεί από το 2015 για την εγκατάσταση βΑΠΕ στην Κρήτη. Διαβάζουμε στη σχετική απόφαση (αρ.πρωτ.1905) πρόσκληση για κινητοποίηση στους φορείς της Κρήτης όπως χαρακτηριστικά αναφέρει και κατατέθηκε στη Περιφέρεια Κρήτης στα πλαίσια διαβούλευσης για την αναθεώρηση του Περιφερειακού χωροταξικού: «Οι Μαδάρες στα Χανιά, ο Ψηλορείτης στο Ρέθυμνο, τα Αστερούσια στο Ηράκλειο, το Καθαρό και η Θρυπτή στο Λασίθι, είναι μόνο μερικές από τις εξαιρετικές και ιδιαίτερες περιοχές που διασώζουν μέχρι σήμερα την ισορροπία ενός ξεχωριστού φυσικού, γεωπολιτιστικού και ανθρωπογενούς αποθέματος με πολλά στοιχεία μιας σπάνιας άϋλης κληρονομιάς που δεν κατάφερε να ρευστοποιήσει η εξέλιξη. Ο παραγωγικός τους ιστός εξακολουθεί να διατηρεί δομές σε στενή σχέση με παραδοσιακά πρότυπα οικιακής αγροτικής οικονομίας και διατηρείται αλώβητος από την άμετρη επέκταση του μαζικού τουρισμού και τις αρνητικές συνέπειες που έχουν υποστεί οι περισσότερες από τις αναπτυγμένες παράκτιες ζώνες της βόρειας (και όχι μόνο) πλευράς της Κρήτης.
Οι ΑΠΕ ξεκίνησαν για να υπηρετήσουν την ανάγκη αναπροσανατολισμού ενός Κόσμου, που έπρεπε να στραφεί από την ενεργειακή κατασπατάληση του παρελθόντος στις λογικές της αειφορίας και της βιωσιμότητας και κατέληξαν να συμβάλλουν με αρνητικό τρόπο στην εγκατάσταση μιας νοοτροπίας υποτίμησης και καταστροφής των φυσικών πόρων και του φυσικού περιβάλλοντος της Κρήτης. Η αυθύπαρκτη αξία ενός ανέγγιχτου περιβάλλοντος, ελεύθερου από επιβαρύνσεις και οπτική όχληση, που διατηρήθηκε για χιλιάδες χρόνια και είχε γλυτώσει από τις πρόσφατες και ανορθολογικές επιβαρύνσεις μιας ανέλεγκτης και μονοδιάστατης «ανάπτυξης» θα καταλυθεί οριστικά με βίαιο τρόπο.»
Ανάλογη θέση είχε πάρει με ψηφίσματά του το Δημοτικό συμβούλιο του Δήμου Αγίου Νικολάου επί δημαρχίας Δ.Κουνενάκη και Α.Ζερβού. Όπως και δεκάδες Τοπικά συμβούλια όχι μόνο του Δήμου μας μα και από γειτονικούς Δήμους. Και βεβαίως από δεκάδες Συλλόγους και Παραγωγικούς φορείς υπήρξαν ανάλογες αποφάσεις. Αυτά λαμβάνονται υπ΄όψιν σήμερα, υπάρχει μια συνέχεια στην λειτουργία κάποιων οργάνων ή ψηφίζουμε ανάλογα με την εφήμερη διαμόρφωση πολιτικών συμμαχιών και σκοπιμοτήτων; Όταν ψηφίζουμε στις εκλογές εμείς οι πολίτες δεν ψηφίζουμε εν λευκώ μα βάση ενός προγράμματος. Και αν προκύψουν τέτοια σοβαρά θέματα οφείλουν οι εκλεγμένοι όχι μόνο να ενημερώνουν τις τοπικές κοινωνίες μα και να διαμορφώνουν συνθήκες ώστε να αποφασίζουν οι ίδιες αυτές κοινωνίες για το μέλλον τους και για το μέλλον του τόπου. Γιατί αυτές θα το παραδώσουν στις επόμενες γενιές… Κι όπως είπε ο Δήμαρχος Οροπεδίου Γ. Στεφανάκης έχει χυθεί πολύ αίμα για να μείνουν τα βουνά απάτητα!
Υ.Γ. Πιστεύοντας ότι η προστασία του περιβάλλοντος συμβάλλει στην τοπική ανάπτυξη, θα πρέπει να αποσυρθούν από την Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη οι προβλέψεις για εγκατάσταση ΑΠΕ και μέχρι να εκδοθεί το Προεδρικό Διάταγμα θα πρέπει να ανασταλούν όλες οι μελέτες εγκατάστασεις επιβαρυντικών για το περιβάλλον έργων.
Γιώργης Λαγκαδινός
ψήφισμα κατά νέων ανεμογεννητριών στο Λασίθι
